نقش دانش بنیان ها در اقتصاد کشور ؛ از شعار تا اجرا/ شرکت‌های دانش بنیان جدی گرفته نمی‌شوند

مدیر یک شرکت دانش بنیان معتقد است هرچند كاهش وابستگی های اقتصادی کشور به خارج و ضرورت افزایش بهره‌ وری تولید، دغدغه عمومی جامعه و مسئولان است اما هنوز شرایط برای حضور فعال و قابل رقابت برای دانش بنیان ها میسر نشده است.

اقتصاد 24 – پایین بودن خلاقیت، نوآوری و ضعف فناوری در بنگاه های اقتصادی موجب افزایش وابستگی صنعت و اقتصاد كشور به فناوری های خارجی شده است و این برای كشور ما كه از منابع سرشار اقتصادی برخوردار است یك ضعف مهم به شمار می رود.

شرکت های دانش بنیان با توجه به دارا بودن ظرفیت هایی نظیر اقتصاد مبتنی بر دانش بومی و اتكاء به توان علمی و پژوهشی داخلی از اركان بسترساز توسعه در چارچوب اقتصاد به شمار می روند.

به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته به طور غیر مستقیم در سایر محورهای برنامه ای وزارت صمت تاثیرگذار است؛ چرا که در بخش ساخت داخل می تواند صنایع پیشرفته را مورد حمایت قرار دهد. در حوزه معادن نیز حضور شرکت های دانش بنیان می تواند موثر عمل کند. در همین راستا فعالیت صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته که به طور مستقیم با صنایع فناورانه در ارتباط است، دارای اهمیت ویژه است.

نقش دانش بنیان ها در اقتصاد کشور

شركت های دانش بنیان موسسات خصوصی یا تعاونی هستند كه به منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی برای گسترش اختراعات، نوآوری و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید كالا و خدمات تشکیل شده اند.

این شركت ها با تحول در عرصه علم و دانش و كشف یافته ها و نتایج جدید اقتصادی در رشد و توسعه مناطق مختلف تاثیر زیادی دارند بطوری كه رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها بر اهمیت نقش این شركت ها در رونق اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تاكید و آنها را موثرترین مولفه های تحقق پایدار اقتصاد توصیف كردند. اما این شرکت ها تاکنون تا چه حدی از رسالت خود را جامه هدف پوشانده اند؟

توسعه مغفول مانده در دانش بنیان ها

هر بار در طی اقدام جدیدی، هدف گذاری توسعه ای برای حمایت از دانش بنیان ها نقل محافل می شود اما این شرکت ها پس از گذشت زمان کوتاهی به دلیل کوتاهی متولیان باز هم در همان ابتدای برنامه ها قرار می گیرند. مدیر یک شرکت دانش بنیان در رابطه با نقش این شرکت ها در توسعه اقتصاد در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد 24 گفت: هنوز برنامه و اهداف شناخته شده شرکت های دانش بنیان برای عده ای در کشور ناشناخته است. شناسایی و استفاده از ظرفیت هایی نظیر شرکت های دانش بنیان هنوز مغفول مانده و هیچ امتیاز و مشوقی برای طرح ایده های خاص و تقویت و پرورش این استعدادها از سوی دولت ارائه نشده است.

«متاسفانه شرکت های دانش بنیان به جای کشف ایده ها باید به دنبال کشف راهکار برای شناسایی برنامه و ضرورت استفاده از آن در بخش های توسعه ای به بدنه دولت باشند. کمبود نقدینگی در مسیر تحقیقات و تولید عملا مشکل این شرکت ها را افزایش داده است». به گفته اسماعیلی، صندوق های حمایت از این شرکت ها در حال فعالیت هستند اما به دلیل بروکراسی های پیچیده امکان استفاده از منابع آنها بسیار سخت شده است. صندوق ها و دستگاه‌های متولی دولتی در هر زمانی که شرکت های دانش بنیان با توجه به شرایط نیاز به دریافت اعتبار دارند به دلیل کمبود بودجه، اقدام به تعویق و یا عدم انعقاد قرارداد با این شرکت می کنند که همین مسئله تولید و توسعه طرح ها را دچار مشکل کرده است.

دانش بنیان ها را جدی نمی گیرند

این مدیر شرکت تحقیقی ادامه داد: در پی اشباع ظرفیت نیرو در دستگاه های اجرایی و دولتی و از سوی دیگر ضرورت حضور نخبگان در عرصه به دلیل تزریق تفکر و ایده های نو به بخش های اقتصادی کشور، توسعه شرکت های دانش بنیان یکی از الزامات گسترش علم و کاهش وابستگی به خارج است که متاسفانه هنوز بسترهای لازم جهت ظهور چنین اتفاقات مهمی ایجاد نشده چرا که هنوز ماهیت شرکت های دانش بنیان برای مسئولان ناشناخته است.

اسماعیلی ادامه داد: هرچند كاهش وابستگی های اقتصادی کشور به خارج و ضرورت افزایش بهره‌ وری تولید، دغدغه عمومی جامعه و مسئولان است اما هنوز شرایط برای حضور فعال و قابل رقابت برای دانش بنیان ها میسر نشده است.

این مدیر شرکت دانش بنیان با تاکید بر اینکه دانش‌بنیان ها با برنامه و وظایف ذاتی خود باعث افزایش بهره ‌وری و استفاده بهینه از منابع می‌شوند و با صرف پایین ترین هزینه، بالاترین ارزش افزوده را به بخش اقتصاد کشور وارد می سازند، گفت: امروز با توجه به شرایط اقتصادی و تحریمی بهترین راه برای آوردن ارزش افزوده به بخش اقتصاد، فعال شدن این شرکت هاست.

موانع بر سر راه پرورش ایده های دانش بنیان ها

اسماعیلی با اشاره به نقش دانش بنیان در اقتصاد کشور ادامه داد: اساسی‌ترین زیرساخت‌های اقتصاد دانش ‌بنیان وجود سرمایه‌ انسانی، نوآور و دانش متكی به علم روز دنیاست که شرکت های دانش بنیان در کشور نیز از همین درجه برخوردارند، اما عدم پرورش ایده ها، باور نداشتن و موانع تراشی در مسیر حرکت این شرکت ها، روند رشد و توسعه به واسطه عدم مشارکت دولت با شرکت ها در توسعه اقتصاد را دچار اخلال کرده است.

این فعال در توسعه اقتصاد دانش محور ادامه داد: ورود به بازارهای داخلی و خارجی با جهت دهی ایده ها در مسیر تولید و برندسازی، باعث ایجاد فضای امید برای متصدیان و مدیران شركت های دانش بنیان است که در حال حاضر حلقه مفقوده در این چرخه بشمار می آید.

رونق اقتصادی را با دانش بنیان ها تجربه نمی کنند

اسماعیلی، رونق واحدهای تولیدی و صنعتی را با فعال تر شدن پارك های علم و فناوری و مراكز تابعه میسر دانست و گفت: طبق تجربه شرکت های پیشرفته و صاحب اعتبار در این بخش، تعمیق ارتباط مراكز رشد فناوری با واحدهای تولیدی، بستری برای نقش آفرینی بهتر این شركت ها است و در راستای آن مسیر تولید و رونق اقتصادی فراهم می شود.

این فعال در توسعه اقتصاد دانش محور در پایان با ضرورت تسهیل گری و ایجاد بستر تكامل شركت ها، برندسازی، پرورش و جذب ایده، اعتبارسنجی طرح ها، اعطای تسهیلات ارزان قیمت به شركت های دانش بنیان، ارائه مشاوره‌ و آموزش‌ تخصصی مورد نیاز در راه ‌اندازی كسب و كارهای نوپای مبتنی بر فناوری، حمایت و بسترسازی جهت بهره مندی هسته ‌ها و واحدهای فناور از خدمات حرفه ای بازاریابی، مالی، تقویت سازی واحدهای تولیدی و در نهایت ورود به بازارهای خارجی را مورد تاکید قرار داد و گفت: این اقدامات از جمله محورهای توسعه اقتصادی است که شاید بارها اهمیت آن از سوی مسئولان و متولیان مطرح شده باشد اما واقعیت، فاصله حرف تا اجراست!