ادوات کشاورزی نیم قرن گذشته دنیا را وارد میکنیم!/ کشاورزان خردهپا توان خرید ادوات نوین کشاورزی را ندارند
یک کارشناس کشاورزی با بیان اینکه واردات فناوریهای بخش کشاورزی در ایران بر اساس فناوریهای روز دنیا نیست، گفت: ایران ادواتی از کشاورزی را وارد میکند که مختص نیم قرن گذشته دنیا است.
امیرحسین احمدی، اقتصاد24- تقسیم کار و برآمدن نیازهای مختلف برای زندگی روزمره دیگر این امکان را باقی نگذاشته است تا هر کس به اندازه نیاز خود غذا تولید کند یا به عبارتی دیگر این امکان میسر نیست که همه فقط برای خود غذا تولید کنند. امروز کشاورزان به عنوان پاسداران امنیت غذایی تامین کننده غذای خود و تمامی اقشار جامعه هستند.
افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی باعث خروج مداوم افراد از تولید محصولات کشاورزی شده و در پی آن باید ابزاری وجود داشته باشد که هر کشاورز بتواند نیاز غذایی جامعه خود را تامین کند، بحثی که در ایران و جهان اهمیت ویژهای یافته و توسعه فناوریهای بخش کشاورزی را ممکن کرده است.
توسعه ابزار تولید کشاورزی برای کشور ما نیز یکی از مسائلی است که دغدغه آن برای تامین بهتر امنیت غذایی، بازده بهتر بخش کشاورزی و تولید بیشتر محصولات وجود دارد. اما پرسش اینجاست که مکانیزه کردن بخش کشاورزی کشور ما چه پیشزمینههایی دارد و چه زیرساختهایی طلب میکند؟
صیاد ذوالفقارخانی، کارشناس کشاورزی که خود کشاورز نیز هست در گفتگو با اقتصاد24 معتقد است که بازده خوب یک فناوری کشاورزی در نقطهای از دنیا این الزام را در پی ندارد که همان فناوری در کشور ما نیز بتواند بازده خوبی داشته باشد. «مشکلی که وجود دارد این است که در بخش کشاورزی، ما فناوری ها را در کشورهای دیگر دیدیم و صرفا آنها را به بخش کشاورزی ایران وارد کردیم بدون اینکه پیش از ورود یک فناوری، تحقیقات و مطالعات گستردهای روی آن انجام و زیرساختهای آن در نظر گرفته شود».
او ادامه میدهد: کسی که یک فناوری کشاورزی را میبیند و میخواهد آن را وارد کند این سوال را از خود نمیپرسد که این ادواتی که دارد استفاده میشود چه ریشه علمی دارد؟ در این سالها صرفا یک وسیله را آوردند و به هیچ پیشزمینهای از آن فکر نشده و بدتر آنکه هنوز هم این کار در حال انجام است. برای مثال ممکن است در بخشهایی از کشور دستگاه نشاکاری یا برداشت خریداری و وارد شود اما نتیجه این باشد که آن دستگاه در خاک و اقلیم ایران پاسخ ندهد و همین میشود که ادواتی که خریداری شده به علت بلا استفاده بودن کناری گذاشته و تنها هزینهای بیشتر بر دوش بخش کشاورزی اعمال میشود.
ادوات کشاورزی در ایران بهروز نیست
«ایران ادواتی از کشاورزی را وارد میکند که مختص نیم قرن گذشته دنیا است». این حرف ذوالفقارخانی است که باور دارد واردات فناوریهای بخش کشاورزی در ایران بر اساس فناوریهای امروز دنیا نیست. «ورود طرح آبیاری بارانی در کشاورز ما کارآمدی لازم را نداشت و در نهایت شکست خورد. وقتی که من آن را در مزرعه خود شروع کردم طرحی کاملا شکست خورده بود اما سرمایه بزرگی هزینه کردم و این طرح در مزرعه من پاسخ داد ولی پیروزی این طرح در مزرعه من به معنای عملکرد درست نیست چرا که نظام آبیاری بارانی بسیار قدیمی است و امروز نظامهای آبیاری بسیار پیشرفتهتری وجود دارد. از طرفی کشاورزان منطقه که طرح آبیاری بارانی در مزرعه من را دیدند شروع به سرمایهگذاری بر این طرح کردند چرا که نمونه آن را دیده بودند و کارشناس و مشاور برای طراحی این نظام آبیاری را هم در کنار خود داشتند اما مسئلهای که وجود دارد در دسترس بودن این نظام و خدمات پس از آن در محل بود که باعث شده است تا هیچ یک از کشاورزان حاضر نشوند از تکنولوژیهای جدیدی که در دنیا استفاده میشود استفاده کند. از طرفی اگر به دنبال استفاده از فناوریهای روز دنیا در بخش کشاوزی هم باشیم زیرساختهای آن وجود ندارد».
این کارشناس کشاورزی در تشریح زیرساختهای استفاده از ادوات نوین کشاورزی می گوید: اساسیترین بحثی که باید در واردات تجهیزات بخش کشاورزی در نظر گرفته شود، تحقیقات علمی گسترده و استفاده از تجربههای مختلف در این زمینه است که بدانیم کدام ماشین یا تراکتور یا دستگاه با اقلیم و محصولات و ساختار کشاورزی ما مطابقت دارد؛ واقعیت امر این است که در هر بحثی بخواهیم تغییر و تحولاتی بدهیم نیاز به آزمایش بلند مدت و کارهای علمی داریم و در این حوزه باید افراد توانمند وارد شوند، امکانات و اطلاعات خوب داشته باشند و پس از این نیز زیرساختهای اقتصادی و غیر اقتصادی وجود داشته باشد و یک دستگاه یا طرح نوین در شرایط مختلف انجام شود و زمانی که بازدهی این طرح به قطعیت رسید کشاورزان پیشرو جذب شوند و بقیه کشاورزان هم که نتیجه را ببینند خود به خود وارد میشوند و ساختار کشاورزی خود را به سمت پربازده شدن میبرند.
از نظر ذوالفقارخانی نقش وزارت جهاد کشاورزی نیز به عنوان مسئول بخش کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. «وزارت جهاد کشاورزی در گام اول به عنوان میانجی مطرح است که توسعه زیرساختهای بخش کشاوزی را باید بر اساس تحقیقات بخشهای مختلف از جمله دانشگاه پیش برد تا در استفاده از یک فناوری خاص برای بخش کشاوزری یقین حاصل شود که آن فناوری برای بخش کشاورزی بازده دارد و این یقین باید بر آمده از علم و تجربه باشد».
او ادامه میدهد: بعد از نتیجهگیری آن وقت میتوانیم به این نکته فکر کنیم که باید کدام فناوری را برای کشت کدام محصول وارد کنیم؛ مسئول تامین این زیرساختهای فناورانه و امکانات نیز بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.
توان خرید ادوات کشاورزی نوین برای کشاورزان خردهپا در کشور وجود ندارد
هزینههای بالای ادوات نوین کشاورزی برای کشاورزان و از طرفی هزینهبر بودن تغییر الگوهای زراعت از مسائل دیگری هستند که این کشاورز دربارهشان چنین میگوید: تغییر یک الگوی کشاورزی نیاز به هزینههای سنگینی دارد. یک کشاورز به طور سنتی ادواتی دارد که با آنها کار میکند و وقتی این ابزار از او گرفته شود باید ابزار جدید و البته کارآمدی دریافت کند که بتواند به تولید خود ادامه دهد که اینها مستلزم صرف هزینه است و با این شرایط اقتصادی، توان خرید ادوات کشاورزی نوین برای کشاورزان خردهپا در کشور وجود ندارد و پرسش اینجاست که آیا دولت میتواند این منابع را تامین کند و تجهیزات کشاورزی را طوری در اختیار کشاورزان قرار دهد که کمترین هزینه را برای آنان داشته باشد؟
واردات ادوات کشاورزی منجر به بهبود عملکرد تولید نمیشود
از نظر این کارشناس کشاورزی تنها واردات ادوات کشاورزی منجر به بهبود عملکرد تولید نمیشود. او در اینباره میگوید: یکی از بحثهای مهم، دانش کشاورزان برای استفاده از این تجهیزات و زیرساخت برای تعمیر آنهاست. بر فرض تکنولوژی روز دنیا را به بخش کشاورزی کشور اضافه کردیم اما باید پرسید زیرساخت برای نگهداری و تعمیر این ادوات وجود دارد؟ و آیا کشاورزها میتوانند از این وسایل استفاده کنند یعنی به عبارت بهتر برنامهای برای آموزش در این زمینه به کشاورزان وجود دارد؟ در اینباره مجموعهای از عوامل وجود دارد که باید همه اینها دیده و به صورت نیاز حداقلی و اولیه تامین وشوند.