توسعه صادرات در تجارت با اتحادیه اوراسیا/ شکست تابوی حاشیه‌نشینی بازارهای صادراتی

فعالان اقتصادی معتقدند موافقتنامه موقت ترتیبات ترجیحی بین ایران و اوراسیا فرصت مناسبی برای ایران است و شاید این زمان برای تجارت ایران تکرار نشود، پس بهتر است بدون حاشیه سازی و به دور از بروکراسی با همکاری بخش خصوصی زیرساخت های توسعه این روابط همکاری شود.

اقتصاد 24- باز شدن افق‌های جدید تجارت به روی ایران در شرایطی که کشور از تحریم‌های آمریکا رنج می‌برد، می‌تواند نقطه عطفی برای رشد بازرگانی، صادرات و تولید بخش خصوصی باشد تا با استفاده از شرایط تعرفه صفر واردات در اتحادیه اوراسیا، سهم خود را از بازارهای جهانی بازیابند. کالاهایی همچون مواد غذایی و کشاورزی که ایران در آن ید طولایی دارد می‌تواند به‌عنوان بخش اصلی صادرات در این منطقه آزاد مورد توجه قرار گیرد.

ایران در سال ۱۳۹۵ به کمیسیون اقتصادی اتحادیه اوراسیا پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و این اتحادیه را ارائه کرد؛ پس از موافقت این اتحادیه و تصویب لایحه در هیات دولت، امروز شرایط برای تجار و بازرگانان ایرانی به گونه ای طراحی شده که برای ورود به بازار ۱۸۰ میلیونی این اتحادیه برنامه‌ریزی کنند.

طبق آخرین آمارها در هفت ماه نخست امسال صادرات ایران به کشورهای عضو اوراسیا با ۵۲ درصد رشد به ۴۹۰ میلیون دلار رسید و واردات ایران از اعضای این اتحادیه با سه درصد کاهش از ۷۹۲ به ۷۶۸ میلیون دلار رسید.

همچنین سهم ایران از کل حجم تجارت اوراسیا ۰٫۳ درصد و سهم اوراسیا از کل تجارت ایران با جهان دو درصد است که با امضای قرارداد موقت تجارت آزاد ایران با اوراسیا دو طرف در تلاش برای ارتقای این سهم هستند.

رقابت با رقبای قدرتمند

محدودیت‌ها در توسعه صادرات بارها از سوی فعالان اقتصادی مورد نقد قرار گرفته است. ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های توسعه صادرات برخی از کالاها موجب شده تا صادرکنندگان اعلام کنند زنگ خطر از دست رفتن بازارهای صادراتی به صدا درآمده است، چراکه سیاست‌گذاران برای تنظیم بازار داخلی، به صورت موقت صادرات برخی از کالاها را ممنوع اعلام می‌کنند و بعد از عبور از بحران نیاز داخل، مجددا اجازه صادرات می‌دهند.

این در حالی است که در بازارهای صادراتی ایران، رقبای قدرتمندی حضور دارند که از غیبت یک روزه کالاهای ایرانی استفاده کرده و در رقابت با ایران پیروز میدان می‌شوند. اگرچه این بازارها به‌راحتی از دست می‌روند؛ اما به دست آوردن مجدد آنها کار آسانی نیست.

دولت با کمک بخش خصوصی، موانع توسعه صادرات را برچیند

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر وجود این محدودیت ها و موانع پیش روی مبادلات تجاری ایران با سایر کشورها در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد 24 گفت: سالهاست تجارت کشور در حوزه انتقال پول، حمل و نقل، انبارداری، سردخانه و مباحث اداری گمرک دچار کمبودها و نقص هایی است که دولت می تواند با بهره گیری از تجربیات بخش خصوصی، این موانع را جهت توسعه صادرات برچیند.

حسین سلاح ورزی درباره توافقنامه تجارت آزاد ایران با اوراسیا می گوید: اوراسیا اولین پیمان منطقه‌ای اقتصادی است که ایران با توافقات ترجیحی در آن ورود کرده است از این رو این پیمان دارای مزایای زیادی است که می تواند از چند منظر دارای اهمیت ویژه ای باشد .

بکارگیری مزیت های خاک خورده

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: کشور‌های حوزه اوراسیا یک مجموعه جمعیت و اقتصاد قابل توجهی است که این بهترین فرصت و به کارگیری ظرفیت های تجاری ایران بشمار می رود. هرچند سال هاست که این ظرفیت ها درحال تلف شدن است.

سلاح ورزی با تاکید بر اینکه در شرایط تحریم، توسعه بازارهای صادراتی اهمیت زیادی دارد گفت: در کشور مزیت‌هایی در بخش های کشاورزی، پلیمری و سایر صنایع وجود دارد که بهترین فرصت برای حضور کالاهای ایرانی در بازار جهانی است. نگذاریم این مزیت ها خاک بخورند بلکه باید تبدیل به ارزآوری شوند.

«شرایط ارتباط ایران با کشور‌های حوزه اوراسیا و وجود شرکت‌های توانمند بخش خصوصی در کنار مزیت طبیعی و تولیدی در داخل کشور بهترین گزینه و راهکار برای توسعه تبادلات تجاری ایران با سایر کشورهاست». سلاح ورزی با بیان این مطلب ادامه داد: لیست اقلام در این توافقنامه با دقت تهیه شده و یک شرایط به طور کامل و مناسب جهت حضور و بقای ایران در بازارهای جهانی است.

ضرورت مشارکت نخبگان و فعالان اقتصادی

ضرورت توجه به توسعه صادرات، رفع موانع داخلی، ضرورت هماهنگی سیاست‌های ارزی و تجاری، هدایت نقدینگی به سمت بخش‌های تولیدی مولد از مهم‌ترین موضوعاتی است که بارها از سوی فعالان بخش خصوصی به آنها پرداخته شده است. تصمیم‌گیران اقتصادی، واقعا اگر امروز خواهان بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت مردم هستند، باید در پی اجرای کامل برنامه‌ای جامع و کامل با مشارکت نخبگان و فعالان اقتصادی باشند.

بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران با تأکید بر اینکه در طول سال‌های گذشته دلالی‌گری و واسطه‌گری به بلای جان اقتصاد تبدیل شده‌اند و در حال حاضر هم با یک قرن تاخیر اقدامات لازم برای اصلاحات اقتصادی در حال انجام است، به خبرنگار اقتصاد24 گفت: سالهاست به‌رغم تأکیداتی که هم در قانون و هم از سوی مسئولان و دولت ها برای مشورت با فعالان بخش خصوصی می‌شود، هنوز این بخش پویا و قابل اعتماد نتوانسته است جایگاه خود را در توسعه تولید و تجارت کسب کند چراکه متأسفانه این مصوبات قانونی در عمل نادیده گرفته می‌شود.

رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران، کلید هدایت سرمایه به بخش تولید کشور را در گروی ایجاد جذابیت دانست و در همین زمینه افزود: متأسفانه در حال حاضر سیاست‌های تنبیهی جای معافیت‌ها و مشوق‌های صادراتی را گرفته و همین امر مانع ورود سرمایه‌گذاران به حوزه معدنی و صنایع معدنی شده است.

نااطمینانی ها را برطرف کنید

به گفته شکوری، نا اطمینانی فعالان اقتصادی از نرخ ارز را می توان به‌عنوان مهم‌ترین دغدغه فعالان اقتصادی اعلام کرد. دخالت دولت و شبه دولتی ها در قیمت گذاری، تصمیمات عجولانه و بدون تدبیر، کمبود نقدینگی و شاید ضعف دیپلماسی از مواردی است که امروز بخش خصوصی را در مقابل صادرات و تولید نگران کرده است.

وی در خصوص نقش بخش خصوصی در توسعه تجارت با کشورهای عضو اوراسیا تصریح کرد: این اولین بار است که چنین اتفاقی در حال رخ دادن است و ایران به چنین منطقه بزرگی می‌پیوندد و هیچ کس تجربه عملی در این زمینه ندارد.

شکوری ادامه داد: در مرحله نخست باید به این نکته توجه داشت که منطقه آزاد اوراسیا محصور و محدود در حوزه ما نیست. این موضوع از سویی برای ایران به دلیل تبادلات بیشتر تجاری بسیار خوب است و ازسوی دیگر برای رقابت با سایر کشورهای عضو مهم تلقی می شود، لذا نباید از هیچ اقدامی جهت توسعه روابط دریغ شود.

رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران در پایان خاطرنشان کرد: برای حفظ این بازار و ایجاد فضای رقابتی نباید از هیچ تلاشی فروگذار شود. فعالیت‌ها در این فضا باید در اختیار بخش خصوصی باشد؛ اما اگر دولت چنین فضایی را در اختیار بخش خصوصی نگذارد به نظر می رسد آینده خوبی برای ادامه و حضور در این بازار نمی توان رقم زد.