آیا پرداخت یارانه معیشتی راهکار مناسبی است؟/ دیالوگ دولت با مردم در وضعیت مناسبی قرار ندارد

ژوبین صفاری، اقتصاد۲۴- با افزایش قیمت بنزین، انتقادهای زیادی به این سیاست شد اما هجمه انتقادات از زمانی شدت گرفت که موضوع پرداخت یارانه معیشتی مطرح و با واکنش شدید کارشناسان مواجه شد. اما چرا اقتصاددان‌ها از پرداخت یارانه معیشتی استقبال نکردند؟

کامران ندری، کارشناس اقتصادی در گفتگو با اقتصاد۲۴ می‌گوید: در حالی که افزایش قیمت حامل‌های انرژی امری اجتناب ناپدیر بود و اینکه قبل شروع سال جدید این اتفاق بیفتد نیز قابل پیش‌بینی بود اما دولت می‌توانست این اقدام را با شیب ملایم‌تری انجام دهد.

وی ادامه می‌دهد: نحوه اطلاع‌رسانی این موضوع نیز می‌توانست بهتر از این باشد، اما شیب ۲۰۰ درصدی قیمت جای تامل داشت. من با افزایش قیمت حامل‌های انرژی موافقم، به این معنی که اجتناب ناپذیر بود اما شیوه اجرایی آن مساله دارد.

ندری می‌افزاید: بسته حمایتی مساله عجیب‌تری بود که پس از گرانی بنزین مطرح شد. اکثر کارشناسان تصورشان براین بود که دولتی‌ها بنزین را افزایش می‌دهند که مشکلات مالی خود را کاهش دهند و کسری بودجه امسال را تا حدودی رفع کنند، اما با اعلام دولت که می‌خواهد کل این درآمد حاصل از آزادسازی قیمت را صرف پرداخت یارانه کند بسیار عجیب بود. این نه تنها مشکلات مالی دولت را حل نمی‌کند بلکه یکسری تعهدات جدیدی را نیز برای دولت ایجاد کرده که قابل درک نیست.

این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: مساله‌ای که وجود دارد این است که کسری بودجه‌ای که دولت با آن مواجه است یک راه تامین آن این بود که قیمت‌ حامل‌های انرژی تا حدودی آزاد شود که از طرفی مشکلات ما در زمینه قاچاق بنزین و مصرف بیش از حد کم شود و از طرف دیگر کسری بودجه دولت را پوشش دهد تا دولت به سمت بانک مرکزی و چاپ پول نرود.

وی در ادامه می‌افزاید: اگر دولت می‌خواهد این درآمد را به شکل یارانه پرداخت کند باید توضیح بدهد که تکلیف کسری بودجه چه می‌شود؟ اگر مشکل کسری بودجه حل نشود شاهد چاپ پول و ایجاد تورم بالاتر خواهیم بود. باز هم با افزایش تورم، دولت قیمت حامل‌ها انرژی را در سطح پایینی می‌بیند و مجددا یکی دو سال آینده باز هم مجبور می‌شود قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد و وضعیت به همین شکلی که مشاهده می‌کنیم باشد.

ندری عنوان می‌کند: انتظار بر این بود که دولت قیمت بنزین را افزایش دهد اما متعهد نیز بشود که نرخ تورم کاهش پیدا کند و در سال آینده نیز حقوق و دستمزدها ترمیم شود یعنی این درآمد را صرف حقوق و دستمزدهایی کند که مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی و کار باشد.

این کارشناس اقتصادی با انتقاد به پرداخت یارانه معیشتی می‌گوید: اینکه دولت ناچار بوده قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد قابل درک است اما اینکه بخواهد همه درآمد حاصل از آن را صرف پرداخت یارانه کند و پرداخت جدیدی را ایجاد کند ممکن است کسری بودجه را در سال آینده عمیق‌تر کند. ما انتظار داشتیم دولت با این درآمد مسائل ساختاری و جدی‌تری را حل کند نه اینکه به ۱۸ میلیون خانوار یارانه پرداخت کند. این پرداخت یارانه، هزینه‌های دولت را افزایش می‌دهد چون نمی‌تواند این پرداختی را در آینده قطع کند.

وی با اشاره به عملکرد نامناسب دولت در پرداخت یارانه‌ها اضافه می‌کند: دولت در پرداخت یارانه هم عملکرد قابل قبولی نداشته است. در حال حاضر نیز سیاست ارتباطی دولت با مردم و دیالوگی که دارد در وضعیت مناسبی نیست و شاهد هستیم که دولت کارهای خود را به شکل غافلگیرانه انجام می‌دهد و اهداف خود را برای مردم توضیح نمی‌دهد. این باعث می‌شود مردم توجیه نشوند و دست به اعتراض بزنند و دیدیم که در مورد مساله‌ای که اقتصادی است برخورد سیاسی شد.

ندری در پایان عنوان می‌کند: دولت برای حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه به جای پرداخت یارانه باید در درجه اول نرخ تورم را مهار کند. تا تورم مهار نشود وضعیت همین است. اینکه تورم بالا می‌رود و دولت یارانه می‌دهد، سیاست درستی نیست و جواب نمی‎‎‌‌دهد. این مساله باید به صورت ریشه‌ای بررسی شود.