آیا ایران قبل از انتخابات مجلس راهی برای مذاکره با آمریکا خواهد یافت؟

اقتصاد۲۴- درحالی که تحولات اخیر به سمت کاهش تنش‌ها در منطقه است، به نظر می‌رسد تنش زدایی با آمریکا در شرایطی که ایران رزمایش مشترکی با چین و روسیه برگزار کرده سخت از گذشته شده است.

برخی کارشناسان نزدیکی انتخابات آمریکا، استیضاح ترامپ و آشوب‌های اخیر در ایران را از دلایل سخت‌تر شدن مذاکره ایران و امریکا عنوان کرده‌اند. در این وضعیت روحانی در پاسخ به سفر شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به توکیو سفر کرد؛ سفری که به گفته بسیاری از ناظران در راستای طرح ژاپن برای آشتی ایران و آمریکا انجام شده است. هنوز جزییات تاثیر این سفر بر روابط ایران و آمریکا منتشر نشده، اما در چنین شرایطی بهمن کلباسی خبرنگار بی بی سی در نیویورک از سفر غیر منتظره ظریف به نیویورک برای شرکت در یک نشست معمولی شورای امنیت در تاریخ نهم ژانویه خبر داده است.

گمانه‌زنی‌ها نشان می‌دهد دولت ایران در آستانه انتخابات مجلس یازدهم به دنبال یافتن راهی برای مذاکره و کاهش تنش‌های فزاینده بین ایران و آمریکاست. ولی نصر و علی واعظ در یادداشت مشترکی که در نیویورک تایمز منتشر شده تحولات منفی رخ داده میان ایران و آمریکا به معنای شکست دیپلماسی نمی‌دانند بلکه هشداری خوانده‌اند که می‌گوید مذاکره باید هرچه سریع‌تر انجام شود.

در این گزارش به اعتراضات آبان ماه در ایران در پی افزایش قیمت بنزین اشاره شده و گفته شده این اعتراضات در زمانی حساس رخ داد که تنش میان ایران و آمریکا به‌طور ملموسی افزایش یافته است. با وجود تبادل زندانیانی که اخیرا میان ایران و آمریکا اتفاق افتاد، مقامات واشنگتن ممکن است چشم‌انداز دیپلماسی با ایران را تاریک بدانند، اما این تصور غلط است.

در این یادداشت با اشاره به نزدیک شدن انتخابات ایران گفته شده بدون رسیدن توافقی با آمریکا برای کاهش فشار تحریمی بر ایران، دولت میانه‌روی کنونی در ایران ممکن است تمامی نفوذ باقی مانده خود را از دست بدهد و تندرو‌ها جایگزین آن‌ها شوند. بیشتر بخوانید: آیا زمان برای مذاکره ایران و آمریکا در حال تمام شدن است؟ نویسندگان این یادداشت به اختلاف نظر میان ایران و آمریکا در تفسیر اعتراضات آبان ماه اشاره کرده و گفته‌اند: از نگاه دولت ترامپ، تاثیر چشمگیر تحریم‌ها جامعه ایران را به خشم آورده است و این روند به زودی مقامات تهران را قانع می‌کند که سیاست‌های داخلی و خارجی خود را برای حفظ قدرتشان تغییر دهند. جنگ طلبان در واشنگتن این استدلال قوی را دارند که هرگونه مذاکره با ایران برای رسیدن به یک توافق، تضمین بقای نظام است. آن‌ها بر این باورند که اگر آمریکا دنبال امتیازات جدی از سوی ایران است، باید همچنان به تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها ادامه دهد.

در ادامه به دیدگاه مقامات ایرانی درباره این اعتراضات اشاره شده و تاکید شده از دید ایران اعتراضات در سراسر کشور توسط افراد آموزش دیده توسط ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه رخ داده و ایران با سرکوب اعتراضات توانسته یکی از دسیسه‌های آمریکا را با کنترل اعتراضات، خنثی کرده‌اند و به این ترتیب ضربه‌ای مهلک به کمپین فشار حداکثری زده‌اند.

نویسندگان این یادداشت این سوال را مطرح کرده‌اند که «اگر ایران فکر می‌کند آمریکا مسئول اعتراضات آبان ماه است، چرا اکنون باید دو کشور با هم مذاکره کنند؟»

روند کاهش تعهدات ایران در برجام می‌تواند به غنی‌سازی اورانیوم در ایران تا ۲۰ درصد منتهی شود که درصد مورد نیاز برای ساخت بمب اتم است. در این صورت بعید نیست که اعضای اروپایی برجام نیز به صف حامیان خروج آمریکا از برجام بپیوندند. تهران پیش‌تر تهدید کرده بود که اگر چنین اتفاقی بیفتد، از توافق هسته‌ای و از آن مهمتر از NPT خارج خواهد شد. قدمی که کره شمالی قبلا پیش از توسعه زرادخانه‌های هسته‌ای‌ش برداشته بود.

در این یادداشت با اشاره به نزدیکی تاریخ انتخابات ریاست جمهوری و مجلس در ایران و انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا گفته شده ترامپ در این شرایط نمی‌خواهد با تعلیق تحریم‌های ایران، در وضعیت سیاسی کشور یک شیفت رادیکال ایجاد کند. از سوی دیگر همتای ایرانی او حسن روحانی، بدون کاهش فشار تحریم‌ها، به احتمال فراوان انتخابات مجلس را به جریان تندرو واگذار خواهد کرد و به این ترتیب توانایی او برای ایجاد یک اجماع در نظام سیاسی ایران برای رسیدن به یک توافق با واشنگتن نیز تقلیل پیدا خواهد کرد.

ولی نصر و علی واعظ در این یادداشت تاکید کردند که ترامپ نباید روی شعار‌های ضد ایرانی معترضان در عراق و لبنان حساب بیهوده‌ای باز کند چرا که هرچه این بحران‌ها بیشتر طول بکشد، برای واشنگتن هم به اندازه ایران مشکل‌زا خواهد بود.

این دو به این نتیجه رسیده‌اند اگر ترامپ واقعا قصد دارد به یک توافق با ایران برسد، الان بهترین زمان ممکن است. دولت روحانی بهترین شانس برای ترامپ است و روزنه‌های کمی باقی مانده چرا که کمپین فشار حداکثری به زودی او (روحانی) را به حاشیه خواهد راند. از سوی دیگر مقامات ایران نیز باید فهمیده باشند که سرکوب موفقیت‌آمیز اعتراضات ضمانت مناسبی برای جلوگیری از بروز مجدد این اعتراضات نیست. آن‌ها باید به وعده‌های اقتصادی‌شان برگردند و جمهوری اسلامی با انبوهی از تحریم‌ها نمی‌تواند تا ابد به بقای خود ادامه بدهد. صبر مردم در برابر سختی‌های اقتصادی نیز کم شده است. هزینه‌های سیاسی اقتصاد مقاومتی رو به افزایش است.