ارز تحت مراقبت‌های ویژه

 

  اقتصاد۲۴- نخستین واکنش مثبت بازار ارز به تحولات سیاسی منطقه پس از حادثه ترور پدیدار شد که پرش بیش از ۴۰۰ تومانی قیمت دلار را به همراه داشت. به این ترتیب دلار توانست سد مقاومتی بازار را بشکند و از مرز روانی ۱۳ هزار تومان عبور کند.

 

معامله‌گران بازار در هفته جاری، اما نرخ‌های متفاوتی از دلار را به تصویر کشیدند، به طوری که قیمت‌های ثبت‌شده در تابلوی معاملاتی صرافی‌ها با قیمت دلار در بازار آزاد اختلاف حدود ۵۰۰ تومانی داشت. گزارش‌ها حاکی از آن است که قیمت معاملاتی دلالان بازار در طول هفته جاری تا مرز ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان نیز پیش رفت. با این حال در عبور از مرز روانی ۱۴ هزار تومان ناکام ماند. در همین حال قیمت معاملاتی دلار در صرافی‌های بانکی نتوانست از ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان نیز عبور کند.

 

به این ترتیب از ابتدای هفته جاری قیمت دلار در صرافی‌های بانکی از ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان به ۱۳ هزار و ۳۸۰ تومان رسیده که موید رشد ۰۳/۰ درصدی آن است. از سوی دیگر قیمت دلار در بازار آزاد با رشد ۰۷/۰ درصدی مواجه بوده و به ۱۳ هزار و ۹۰۰ تومان رسیده است.

 

بررسی روند تغییرات قیمت ارز در طول هفته جاری، اما نشان می‌دهد که پس از واکنش دفعتی قیمت دلار به حادثه ترور، از نوسانات بازار ارز کاسته شده و جهش‌های قیمتی بعد از آن ناممکن شد. به نظر می‌رسد بانک مرکزی با حضور پررنگ در بازار ارز و کنترل کامل بر روند قیمت‌ها، اجازه نوسانات بیشتر بازار را نداده و در جهت متعادل کردن قیمت‌ها گام برداشته است.

 

با این حال یکی از پرسش‌های اساسی‌ای که مطرح می‌شود این است که چرا بازار ارز به حمله موشکی بامداد روز گذشته ایران به مواضع آمریکا در عراق واکنش مثبت نشان نداد؟ آن‌طور که روند معاملات بازار ارز نشان می‌دهد دیروز تغییری در قیمت معاملاتی دلار ایجاد نشد و خرید و فروش ارز با نرخ‌های ثبت شده در روز‌های قبلی انجام شد.

 

به این ترتیب روز گذشته نیز دلار با نرخ ۱۳ هزار و ۳۸۰ تومانی همچون روز‌های گذشته در تابلوی معاملاتی صرافی‌ها جا خوش کرد و مجالی برای رشد قیمت نیافت. این موضوع همچنین مانع از نوسانگیری دلالان شد و قیمت خرید و فروش ارز در بازار آزاد را نیز تغییر نداد.

 

 

به نظر می‌رسد بخشی از این موضوع ناشی از عدم اطمینان شکل گرفته بعد از تنش‌های سیاسی منطقه باشد. به عبارتی معامله‌گران بازار در انتظار برای واکنش‌های بعدی دو کشور به سر می‌برند تا تغییرات قیمتی خود را پس از آن روانه بازار ارزی کنند. از سوی دیگر بانک مرکزی نیز با نظارت مستمر خود مانع از جهش‌های قیمتی در بازار شده است.

 

همان‌طور که رییس کل بانک مرکزی نیز می‌گوید «اوضاع در بازار‌های مالی خوب است و همان‌طور که قبلا قول دادیم بانک مرکزی در بازار حضور دارد و اجازه نوسان زیاد در بازار را نمی‌دهد. امیدواریم با تدابیری که در بانک مرکزی اتخاذ کردیم و اقداماتی که در حال انجام است، شاهد ثبات خوب و تعدیل شده نرخ ارز در بازار باشیم.»
صحبت‌های اخیر عبدالناصر همتی حامل این پیام مهم است که بانک مرکزی در بازار ارز حضور مستمر دارد و تنها در مواقع لازم اجازه نوسان‌گیری می‌دهد. به عبارتی دقیق‌تر، در برهه کنونی تقاضای جدیدی در بازار ارز ایجاد نشده که عامل مسلط افزایش نرخ ارز شود. به این ترتیب هر گونه تغییر و تحولی در قیمت ارز می‌تواند نتیجه مستقیم پیامد‌های سیاسی و اقتصادی باشد.

 

 

به گفته رییس بانک مرکزی، «تغییرات اخیر نرخ ارز در اثر شوک‌های سیاسی بوده و ماندگار نیست. در صرافی‌های رسمی نرخ ارز از آنچه در فضای مجازی نوشته می‌شود بسیار پایین‌تر است و در حال تامین تقاضای واقعی از طریق صرافی‌ها هستیم. البته آثار شوک‌های روانی ناشی از تنش‌های سیاسی در جای خود باقی است، اما به‌تدریج پایان خواهد یافت و تلاش می‌کنیم نرخ ارز به ارزش ذاتی خود نزدیک شود.»

 

به نظر می‌رسد تقاضای ارزی شکل گرفته نه در جهت تامین نیاز‌های واقعی، که در واکنش به تحولات سیاسی منطقه بوده است. این موضوع پای رییس بانک مرکزی را به بازار ارز کشاند تا از نزدیک روند قیمت‌ها را تحت کنترل بانک مرکزی درآورد. آن‌طور که همتی می‌گوید «جو بازار خوب بود و مشکلی برای خرید و فروش ارز وجود ندارد». این در حالی است که برخی از صرافی‌های بانکی از خرید و فروش ارز در روز‌های گذشته امتناع ورزیده و در انتظار برای واکنش‌های بعدی بازار به تنش‌های سیاسی منطقه به سر می‌برند.

 

اگرچه تنش‌های سیاسی ایران و آمریکا پیش‌بینی روند قیمت‌ها در روز‌ها و هفته‌های آتی را سخت کرده، با این حال به نظر می‌رسد رخداد‌های سیاسی همواره عامل مهمی در شکل‌گیری تنش‌های ارزی بوده‌اند. به این ترتیب واکنش‌های بعدی دو کشور اگر با افزایش اختلافات بین این دو در منطقه همراه شود، امکان جهش دوباره قیمت‌ها در بازار ارز وجود دارد.

 

از سوی دیگر کاهش ارزش دلار در بازار‌های جهانی پس از وقوع تحولات اخیر نیز چندان بی‌تاثیر نبوده و توانسته افسار رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار داخلی ایران را بکشد.

 

به این ترتیب به هر میزان که از کاهش ارزش دلار در بازار‌های جهانی کاسته شود، به همان میزان می‌تواند مانع از رشد بی‌رویه قیمت دلار در بازار‌های داخلی ایران شود.

 

اما در کنار تنش‌های سیاسی منطقه می‌توان به رخداد‌های سیاسی دیگری اشاره کرد که در هفته جاری توانسته رشد قیمت ارز را به دنبال داشته باشد. در این خصوص می‌توان به خروج ایران از برجام اشاره کرد که آمادگی بازار در واکنش به رخداد‌های سیاسی را بالا برده است. از سوی دیگر رخداد‌های هفته‌های گذشته در کشور عراق و ناآرامی‌های شکل‌گرفته در این کشور که روابط تجاری ایران و عراق را متاثر کرده نیز عامل دیگری در تحولات ارزی اخیر بوده است.

 

 

در همین حال بازار سکه نیز از تکانه‌های ارزی بازار در امان نمانده و روند رو به رشدی را در هفته جاری تجربه کرده است. به این ترتیب از ابتدای هفته جاری و پس از پرش ناگهانی قیمت دلار، طلا و سکه نیز روند تدریجی افزایش قیمت خود را آغاز کردند.

 

با این حال روند رو به رشد قیمت طلا و سکه در بازار داخلی تنها در واکنش به رشد نرخ دلار نبوده، بلکه جهش‌های بی‌سابقه قیمت طلا در بازار‌های جهانی عامل مهم‌تری در افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی بوده است. به این ترتیب افزایش آرام قیمت سکه به ثبت قیمت‌های بالای پنج میلیون تومان برای آن همراه شده است.

 

عبور سکه از مرز روانی پنج میلیون تومان در حالی اتفاق افتاده که پیش‌تر و در پی آرامش شکل گرفته در بازار، شاهد عقب‌نشینی قیمت طلا و سکه بودیم. با این وجود جهش قیمت طلا در بازار‌های جهانی و افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران برای طلا، بازار داخلی را نیز در معرض رشد بیشتر قیمت‌ها قرار داده است.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت سکه از ابتدای هفته جاری با رشد حدود ۰۸/۰ درصد همراه بوده است. پیش‌بینی می‌شود اگر تنش‌ها در منطقه تداوم یابد، جهش‌های قیمتی در بازار طلای جهانی نیز ادامه یابد و در نتیجه بازار طلا و سکه کشور نیز روند افزایش قیمت خود را ادامه دهد.

 

در مجموع می‌توان گفت اگر تحولات سیاسی منطقه بازار را در معرض رشد مجدد قیمت‌ها قرار می‌دهد، با این حال نظارت‌های موثر بانک مرکزی بر بازار ارز و کنترل قیمت‌گذاری بازار نیز می‌تواند نقش موثری در روند حرکت قیمت‌ها داشته باشد.

 

بررسی روند قیمت ارز و سکه در طول ۴۰ سال گذشته نشان از هماهنگی رخداد‌های سیاسی با افزایش قیمت‌ها در این بازار‌ها دارد. به عبارتی در طول این سال‌ها و در مقاطعی خاص بازار ارز و سکه با تحولاتی بنیادین مواجه شده و جهش‌های قیمتی مشابهی را به ثبت رسانده است.

 

 

در همین حال جمشید عدالتیان شهریاری، اقتصاددان و عضو سابق اتاق بازرگانی ایران در خصوص عدم واکنش بازار ارز به حمله موشکی ایران به «جهان‌صنعت» گفت: نظارت بانک مرکزی در بازار ارز ادامه دارد.

 

شهریاری اظهار کرد: بازار ارز تحت کنترل بانک مرکزی است، با این حال تحولات سیاسی منطقه خرید و فروش در بازار ارز را متوقف و معامله‌گران را در صف انتظار قرار داده است.

 

 

به گفته وی، عرضه‌کنندگان و متقاضیان با نگاه تردید به بازار ارز نگاه می‌کنند و منتظر واکنش‌های دولت آمریکا در پاسخ به حمله موشکی ایران هستند.

 

این اقتصاددان تاکید کرد: بازار ارز تحت مراقبت کامل بانک مرکزی قرار دارد و گران نشدن قیمت‌ها نتیجه عدم اطمینان شکل گرفته در بین خریداران و فروشندگان ارز است.