ایران به دنبال بازار‌های جدید فروش محصولات نفتی / صادرات در مسیر نزول

 

مهرشاد نبی، اقتصاد ۲۴ - با توجه به اهمیت ارزآوری برای کشور، بخش خصوصی با ظرفیت بالای تولید و همچنین سابقه طولانی حضور در بازار‌های جهانی، ظرفیت صادرات فرآورده‌های نفتی را به میزان سالیانه ۱۰ میلیارد دلار دارد، اما شرط تحقق این هدف، تعیین فرمول مشخص صادرات و برنامه ریزی بلندمدت است.

 

با توجه به اینکه تعدادی از کشور‌های همسایه ظرفیت پالایشی بسیار پایینی دارند و برخی از آن‌ها نیز به دلیل جمعیت کم و شرایط جغرافیایی، امکان احداث پالایشگاه ندارند، نیازمند واردات فرآورده هستند، از این رو این مسئله می‌تواند بهترین فرصت برای صادرات فرآورده‌های نفتی کشورمان باشد.

 

اما نباید نادیده گرفت که صادرات این محصولات مانند سایر محصولات صنعتی با مشکلاتی روبروست. یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که امروز در راه صادرات فرآورده‌های نفتی وجود دارد، نبود یک نهاد تنظیم گری (رگولاتوری) است که اگر این نهاد در صنعت نفت ایجاد شود و در زمینه قیمت و مقدار خوراک واحد‌های تولیدکننده فرآورده‌های نفتی بر اساس یک فرمول مشخص عمل کند، این اطمینان به بخش خصوصی داده می‌شود تا برای بلندمدت برنامه ریزی و عمل کند.

 

 

در همین زمینه سید حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه با اعمال تحریم‌ها برخی اشکالات به ویژه در زمینه نقل و انتقالات پول و مبادلات بانکی و همچنین در زمینه حمل و نقل دریایی نیز ایجاد شده است، اما این مشکلات مانع از صادرات فرآورده‌های نفتی کشور نشده است، درباره ضرورت شرایط پایدار در عرضه فرآورده‌های نفتی به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: حضور بخش خصوصی در بازار بورس انرژی ضرورتی اجتناب ناپذیر است از این رو امروز باید فرصت حضور برای این بخش بیش از گذشته فراهم شود و از سوی دیگر فعالان این بخش سال هاست در بازار‌های جهانی مشتری‌های خود را حفظ کرده اند، از این رو نباید به اشتباه و اجبار و فشار بر روی نحوه صادرات محصولات، باعث از دست دادن فرصت‌ها شد.

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی گفت: یکی از پارامتر‌های اصلی تعیین قیمت فرآورده‌های نفتی، قیمت نفت خام است. این روز‌ها به دلیل اتفاقاتی که در قیمت نفت افتاده و همچنین تحول در بازار مصرف انرژی به دلیل افزایش و گرانی سوخت کشتی‌ها اتفاق افتاده است، همه بر قیمت گذاری فرآورده‌های نفتی در بازار جهانی تاثیرگذار بوده است. بازار داخلی و صادراتی محصولات پایین دستی نفت و فرآورده‌های نفتی نیز به دنبال این تنش‌ها، تحت تاثیر قرار گرفته است .

 

این فعال در حوزه صنعت نفت درباره فعالیت بورس انرژی و توسعه صادرات محصولات از این بازار گفت: فعالیت بورس انرژی نباید فشار و مانعی برای سایر کسانی باشد که از سال‌ها قبل‌تر با شرکت‌های مختلف همکاری داشته اند، مشتری خود را پیدا و سال هاست که حفظ کرده اند.

 

وی تصریح کرد: نباید اجباری برای تولیدکنندگان جهت عرضه محصولاتشان در بازار انرژی باشد که محصول خود را به اجبار وارد بورس انرژی کنند. شاید به هر دلیلی می‌خواهند روابط سابق خود را با شرکت‌های خریدار محصولات ادامه دهند.

 

حسینی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی طبق روال گذشته در حال فروش و عرضه محصولات خود به شرکت‌های داخلی و خارجی است و نباید مانع ادامه حرکت آنان به دلیل حضور اجباری در بورس انرژی شوند گفت: خصوصی‌ها و تولیدکنندگان فعال در این بخش، طبق تعهد‌ی که دارند دفتر تاسیس و کشتی چارتر کرده‌اند و مشتری خود را نیز با شرایط ممکن حفظ کرده اند، لذا امروز مسئله مالی حل شده و در حال پرداخت و دریافت هستند.

 

 

حسینی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار اقتصاد ۲۴ مبنی بر تاثیر تحریم‌ها در روند صادرات فرآورده‌های نفتی گفت: تبعات تحریم کمترین تاثیر را بر روی صادرات محصولات و فرآورده‌های نفتی دارد چرا که رصد این محصولات در بازارهای جهانی بسیار مشکل است. از اینرو خریداران با خیال آسوده محصولات مورد نیاز خود را از کشوری که تحریم است خریداری می‌کنند. با توجه به اینکه فرآورده امکان شناخت ندارد و نیز تنوع بازار این محصولات، قطعا در روند صادرات با مشکل مواجه نخواهیم شد.

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی گفت: بیشتر توجه تحریم بر روی نفت خام ایران است که باعث کاهش فروش این محصول به دلیل ویژگی خاص نفت ایران در بازار و قابل شناسایی شدن آن است و پالایشگاه‌ها که مشتری‌های دائمی نفت خام خاص هستند به طور یقین فروش نفت به آن‌ها رصد می‌شود.

 

به گفته حسینی، شاید در مسیر تحریم و ادامه این شرایط، برخی بازار‌های صادراتی فرآورده‌های نفتی را از دست داده باشیم، اما در کنار آن بازار‌های جدید را جایگزین این بازار‌ها قرار داده ایم. در حال حاضر وضعیت صادرات رضایت بخش است و امکان استفاده بیشتر از ظرفیت‌ها و عرضه در بازار‌های جهانی به نفع اقتصاد کشور است.

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی معتقد است: بورس انرژی می‌تواند بهترین مکان برای عرضه محصولات و فرآوری‌های نفتی کشور باشد چرا که در این بازار با توجه به ماهیت ذاتی آن معمولا خریدار حضور دارد و مشکلی در عرضه فرآورده‌های نفتی در این بازار نیست.

 

وی درباره نحوه عرضه فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی گفت: پیشتر یک هرج و مرجی در بازار فروش محصولات نفتی وجود داشت، چرا که هر پالایشگاهی برای خودش تعیین قیمت داشت و در راستای نظر خود شرایطی خاص را به بازار عرضه تحمیل می‌کرد؛ به همین خاطر نظم و سامانی در بازار عرضه محصولات نفتی وجود نداشت، اما با راه اندازی و فعال شدن بورس انرژی این موضوع شفاف‌تر و تکلیف خریداران مشخص شد.

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ادامه داد: حالا باتوجه به شفاف سازی در تعیین قیمت و عرضه محصولات، بورس انرژی موفق عمل کرده است و می‌تواند با رفع ایراد‌های موجود به عنوان پایه فروش محصولات فرآورده‌های نفتی، حتی در عرصه بین المللی فعال باشد. در حال حاضر امور بین‌الملل درخواست عرضه محصولات تولیدی را در بورس انرژی دارد.

 

 

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در پاسخ به دیگر سوال خبرنگار اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه چه محصولاتی در بورس انرژی عرضه می‌شوند و عمده کشور‌های هدف کدامند؟ گفت: گاز مایع، بنزین، گازوئیل و بنزین هواپیما، عمده محصولاتی هستند که در این بورس فروخته شده است. عراق، ارمنستان، افغانستان و پاکستان مشتری محصولات عرضه شده در بورس بوده اند.

 

حسینی میزان صادرات محصولات نفتی در سال ۹۷ را در کل رقمی حدود ۱۵ میلیارد دلار اعلام کرد که محموله محصولات عمدتاً پتروشیمی، شیمیایی و فرآورده‌های نفتی بوده است.

 

به گفته این فعال در حوزه نفت، از این میزان حدود ۳ و نیم میلیارد فرآورده ویژه، ۹ تا ۱۰ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی و ۲ میلیارد دلار فرآورده‌های نفتی مثل گازوئیل بوده است.

 

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در پایان در رابطه با آینده بازار محصولات نفتی گفت: قطعا صادرات فرآورده‌های نفتی افزایش پیدا خواهد کرد و پتروشیمی با توجه به افزایش قیمت نفت باید سیر صعودی داشته باشد، اما تا پایان سال جاری با توجه به اینکه تاکنون آمار دقیقی از صادرات فرآورده‌های نفتی از سوی گمرگ اعلام نشده است و به دلیل تکان‌های تحریم تا زمان بازگشت به شرایط گذشته، پیش بینی می‌شود صادرات نسبت به سال گذشته کاهش داشته باشد.