هراس بخش خصوصی از مشارکت در تولید برق/ افول سرمایه‌گذاری در صنعت برق

در شرایط کنونی به علت تشدید تحریم‌ها و کمبود نقدینگی وزارت نیرو، تولید در صنعت برق با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای رو به رو است، به طوری که رغبت بخش خصوصی برای مشارکت و سرمایه گذاری در این بخش رو به افول است.

مهرشاد نبی، اقتصاد ۲۴- برق، صنعت اساسی کشور بوده و توسعه کشور به توسعه صنعت برق وابسته است، این در حالی است که این صنعت امروز با مشکلات عدیده‌ای روبرو است و این موضوع رقابت بخش خصوصی را در توسعه صنعت برق بسیار کمرنگ کرده است.

در سال‌های اخیر صنعت برق روند روبه رشدی داشته است، به طوری که امروز حتی محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین مناطق شهری و روستایی کشور از نعمت برق برخوردار شده اند. به موازات این فرایند زیرساخت‌های مورد نیاز نیز می‌بایست افزایش یابد.

استفاده از انرژی به منظور توسعه پایدار هر کشوری و نیز بهبود کیفیت زندگی در همه کشور‌ها امری ضروری است.

مشکلات صنعت برق هر روز ابعاد تازه‌تری پیدا می‌کند. از نوسانات نرخ ارز گرفته تا اقتصاد نامتوازن برق، عدم وصول مطالبات تولیدکنندگان و ناتوانی فعالان خصوصی در دریافت تسهیلات از جمله دست‌انداز‌هایی هستند که چند سالی است دست و پای فعالان بخش خصوصی صنعت برق را برای طی کردن مسیر توسعه کسب‌وکارهای‌شان بسته است. هرچند به اعتقاد فعالان در صنعت برق کشور، بخشی از چالش‌های فعلی در صنعت برق به فعالیت‌های تصدی‌گرایانه دولت بازمی‌گردد.

شکاف عمیق تولید برق تا درآمد بزرگترین مانع سرمایه گذاری

در شرایط کنونی به علت تشدید تحریم‌ها و کمبود نقدینگی وزارت نیرو، تولید و به طور کلی صنعت برق با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای رو به رو است، به طوری که رغبت بخش خصوصی برای مشارکت و سرمایه گذاری در این بخش رو به افول است.

علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصاد ۲۴ درباره چرایی عدم مشارکت بخش خصوصی در توسعه صنعت برق گفت: سیاست‌های اجرایی دولت در صنعت برق، نامساعد بودن محیط و حاکم بودن مقررات نهادی بر فضای کسب و کار در صنعت برق، فرسودگی بخش عظیمی از تجهیزات و نیروگاه‌ها، هزینه‌های سربار تولید در این بخش، تحریم و موارد دیگر، ورود بخش خصوصی به تولید برق را با چالش‌ها و مشکلات ساختاری کلانی مواجه کرده است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: هرچند طبق اظهار و پیش بینی‌های مسئولان در صنعت برق، در حال حاضر وزارت نیرو توان تولید ۵۹ هزار مگاوات برق را دارد، اما جهت تحقق این هدف، برنامه ریزی و سرمایه گذاری امری اجتناب ناپذیر است و این مهم محقق نمی‌شود مگر با حضور و مشارکت بخش خصوصی.

بختیار با تاکید بر اینکه طی سال‌های اخیر و با توجه به اصلاح برخی سیاست ها، دولت از ورود بخش خصوصی به صنعت برق استقبال کرده و مشوق‌هایی نیز برای این کار در نظر گرفته است، گفت: تولید برق در شرایطی که عنوان شد، بسیار هزینه‌بر است و در شرایط اقتصادی صنعت برق از نظر هزینه تولید برق و درآمد‌های حاصل از فروش برق، دچار ناتعادلی شده که این مشکل به دلیل فاصله بین هزینه و درآمد حاصل از تولید برق است.

وی شکاف بین قیمت تمام‌شده و قیمت فروش در بخش تولید برق را به دلایل زیادی از جمله فرسودگی تجهیزات، رقم بسیار بزرگی دانست و گفت: این فاصله قیمتی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت برق کشور است که باعث تردید سرمایه گذاران برای ورود به این عرصه شده است. همین عوامل باعث شده که هر روز دایره بدعهدی دولتمردان به بخش خصوصی بزرگتر شود.

ابزار برای مشارکت خصوصی‌ها در صنعت برق فراهم نیست

عضو کمیسیون انرژی مجلس با تشریح علل دیگری که بخش خصوصی را وادار به فاصله گرفتن از حضور در توسعه و تولید صنعت برق کرده است، یادآور شد: هزینه‌های توسعه و تولید برق از محل منابع داخلی وزارت نیرو تأمین و پرداخت شده است که به دلیل عدم پرداخت مابه التفاوت نرخ تکلیفی فروش و خرید تضمینی خرید برق به وسیله دولت، موجب رشد بدهی‌های وزارت نیرو و درنتیجه افزایش بدهی‌های وزارت نیرو به سیستم بانکی شده است، که بار این مشکلات در نهایت بر دوش سرمایه گذاران این بخش به دلیل عدم بازپرداخت به موقع اقساط وام شده است.

به گفته بختیار، تا زمانی که مشکل نقدینگی وزارتخانه حل نشود مشکلات شرکت‌های تابعه و بخش خصوصی این صنعت نیز همچنان باقی خواهد ماند ازاین رو برای حمایت از تولید داخلی در صنعت برق باید مشکل بدهی‌ها و کمبود نقدینگی وزارت نیرو در هرچه سریعتر رفع شود چراکه تأمین منابع مالی برای جبران این شکاف قیمتی آن هم در زمانی که با کمبود‌های زیادی از جمله نقدینگی روبرو است کار آسانی نیست.

ترغیب سرمایه گذاران برای ورود به انرژی‌های پاک

عضو کمیسیون انرژی مجلس در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه در حال حاضر کدام بخش این صنعت از لحاظ استراتژیک نیاز به سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد؟ گفت: در حال حاضر سرمایه گذاری‌ها در بخش نیروگاه‌های حرارتی در حال انجام است، اما بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و بخش انرژی‌های پاک با چالش منابع درآمدی و سرمایه گذاری روبرو است.

بختیار در ادامه بر جلب مشارکت حداکثری بخش خصوصی و ایجاد فرصت‌ها و مشوق‌های سرمایه‌گذاری در صنعت برق ایران تاکید کرد و گفت: ایجاد مدیریت یکپارچه و هماهنگی جهت تسهیل امر سرمایه گذاری باید به طور جدی از سوی وزارت نیرو پیگیری شود.

عضو کمیسیون انرژی مجلس در پایان تاکید کرد: در راستای حمایت از تولید ملی و با تاکید بر نقش قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ در واگذاری نیروگاه‌های بزرگ، باید دولتمردان در نظر داشته باشند، توجه به سرمایه گذاری بخش خصوصی و تکمیل تجدید ساختار صنعت برق یک نقش کلیدی است و باید از این فرصت استفاده شود کما اینکه تاکنون دولتمردان ازاین، اهرم توسعه، کاربرد صحیحی نداشته اند.