خرازی: به رغم وعده اروپا درمورد SPV، باید به خودمان متکی باشیم

اقتصاد24 - سید کمال خرازی درباره راهکار خنثی کردن ترفند آمریکا در قبال توافق هسته‌ای میان ایران و دیگر طرف‌های برجام اظهار کرد: تا حدی که می‌شود باید با اروپا همکاری داشت البته این بستگی دارد به اینکه آنان هم تا چه حد بتوانند در این چارچوب با ما همکاری کنند.

وی، نفس وجود و حفظ برجام را هدف مشترک کنونی ایران و اتحادیه اروپا دانست و گفت: قرار بود که آنان ساز و کار ویژه مالی« SPV » را زودتر اجرا کنند و قول داده‌اند که اجرایی شود اما باید دید که بالاخره محقق می‌شود یا خیر؟

خرازی همچنین درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های میان توافق سعدآباد در دهه ۸۰ با برجام پس از خروج ترامپ، تصریح کرد: کشورها به ویژه اروپایی‌ها طبعاً از منافع خود دفاع می‌کنند و ما نباید انتظار داشته باشیم که از منافع ما دفاع کنند.

وی افزود: اگر اروپایی‌ها در برجام مانده‌اند و مخالف خروج آمریکا از آن هستند در چارچوب منافع خودشان است نه اینکه بخواهند برای تأمین منافع ما خود را با آمریکایی‌ها درگیر کنند و این اشتباه نباید در ذهن ما ایجاد شود.
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: مشابهت برجام امروز با مذاکرات و توافقات آن دوره نیز در همین قضیه است که در صحنه مذاکرات قول‌هایی داده می‌شود اما ممکن است به آن عمل نشود چنان که در آن دوره نیز همین طور بود و اکنون نیز چنین است.

خرازی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما تصریح کرد: در چنین مذاکراتی باید ابتدا بدانیم که تا چه حد می‌شود به طرف‌های مقابل اعتماد کرد و چقدر می‌توان همه تخم مرغ‌ها را در سبد آنان قرار داد؟ در صحنه سیاسی هیچ‌گاه اعتماد محض وجود ندارد مگر آن که رابطه راهبردی با کشوری داشته باشیم و منافع‌مان کاملاً با یکدیگر تطبیق داشته باشد که چنین رابطه‌ای با اروپا نداریم.

وی ادامه داد: ایران و اروپا هر یک منافع خود را دارند؛ البته به این معنی نیست که مذاکره نکنیم، حتماً باید مذاکره شود منتهی باید دید که چقدر می‌توان به یکدیگر اعتماد کرد و اتکای‌مان باید به خودمان، منابع و ملت باشد تا با قدرت بتوانیم در چارچوب منافع ملی گام برداریم.
وزیر پیشین امور خارجه همچنین درباره جایگاه کنونی ایران در ساختار قدرت جهانی در مقایسه با ابتدای انقلاب گفت: چهل سالگی نمادی برای کامل شدن هر موجود است و نظام ما نیز با گذر از تمام مشکلاتی که از ابتدای انقلاب برایش ایجاد کرده‌اند اعم از تروریسم، تحریم و دیگر مشکلات داخلی و بیرونی، اکنون به کمال خود نزدیک شده و این در ثبات، استقلال و نقش‌آفرینی ایران در منطقه کاملاً مشخص است.
خرازی افزود: بنابراین در ارزیابی کلی این موضوع باید گفت که جمهوری اسلامی در این چهل سال به رغم تمام مشکلات توانسته است ثباتش را حفظ و در چارچوب اهدافش حرکت کند.

وی گفت: البته به این معنی نیست که کل اهداف جمهوری اسلامی به طور کامل و نهایی تحقق یافته است اما همچنان که انسان در چهل سالگی به کمال می‌رسد و باید این کمال یافتگی ادامه یابد نظام ما نیز به کمال نزدیک شده است که امیدواریم روز به روز اهدافش را بیشتر محقق کند.

خرازی همچنین در پاسخ به این که در چهل سال پس از انقلاب، اهداف شعار اصولی «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» چقدر تحقق یافته است اظهار داشت: این یکی از شعارهای بنیادین بوده و هست و جمهوری اسلامی در دوره‌های مختلف این هدف را کاملاً محقق کرده و هیچگاه به هیچ قدرتی وابسته نبوده است.

وی افزود: یکی از علل مشکلات قدرت‌های بین‌المللی با جمهوری اسلامی همین است که ما به هیچ یک از قدرت‌های جهانی وابسته نیستیم و استقلال، اهداف و ارزش‌های خود را داریم بنابراین، این به‌عنوان ارزشی بنیادین از شاخص‌های مهم نظام است.
این دیپلمات ارشد کشورمان همچنین درباره این که چرا مناسبات ما با برخی مناطق دنیا که حوزه نفوذ ایران هستند و می‌توانند متحد راهبردی ما باشند، متناسب با رویکرد سیاست خارجی در دولت‌های مختلف دستخوش تغییر می‌شود گفت: در این که بخواهیم در این منطقه یا دیگر مناطق دنیا متحد استراتژیک داشته باشیم تا حدی تردید وجود دارد.

خرازی افزود: زمانی اتحاد راهبردی ایجاد می‌شود که حکومت‌ها با یکدیگر شباهت داشته باشند اما هیچ حکومتی در این منطقه و در دنیا شبیه جمهوری اسلامی ایران نیست؛ ما تلاش کرده‌ایم حکومتی برقرار کنیم که مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و اراده مردم از استقلال کامل برخوردار و ضد سلطه بیگانگان باشد.

وی گفت: اما کشورهای دیگر در شأن و شرایطی نیستند که کاملاً با این اهداف جمهوری اسلامی هماهنگ باشند بنابراین اینجا اتحاد استراتژیک محقق نمی‌شود اما نوعی همکاری می‌تواند ایجاد شود چنان که همکاری‌هایی میان کشورمان و بسیاری کشورها وجود دارد که به تناسب شرایط مختلف شکل گرفته است و می‌تواند ادامه یابد.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی با تأیید اینکه اهداف کشورمان در تقویت روابط با کشورهای آمریکای لاتین به رغم مشترکات فراوان در دوره‌های مختلف رها شده و ابتر مانده است، افزود: از این منظر همکاری‌هایی با این کشورها وجود داشته است و اکنون نیز کم و بیش وجود دارد؛ البته این روابط فراز و فرودهایی داشته است که یکی از عواملش می‌تواند تغییر دولت‌ها در ایران باشد و اولویت‌هایشان ممکن است متفاوت باشد.

خرازی اضافه کرد: یکی از عوامل این موضوع هم ممکن است تغییر دولت‌ها در آن طرف باشد و اینکه برنامه‌های جدیدتری داشته باشند که هم سنخ برنامه‌های ما نباشد اما در صحت و اصالت این دیدگاه که باید همکاری میان ایران و این کشورها هماهنگ باشد و توسعه یابد تردیدی نیست.

وی همچنین درباره اولویت‌های لازم برای تقویت روابط کشورمان با همسایگان به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس تأکید کرد: تقویت روابط با این کشورها باید از اولویت برخوردار باشد، البته به معنی این نیست که همواره این گونه بوده؛ در این چارچوب تلاش شده است که اختلاف با همسایگان برطرف شود و روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با آنان توسعه یابد.
خرازی افزود: به ویژه در شرایط کنونی که با تحریم مواجهیم، یکی از راه‌های نفوذ جمهوری اسلامی ایران ارتباط با همسایگان است، خوشبختانه ۱۵ کشور در همسایگی ما با مرزهای خشکی و دریا وجود دارند که هر یک ظرفیت‌هایی دارند و باید از آن استفاده کرد.

وی با تأکید بر رفع اختلافات با کشورهای خلیج فارس که به علت دخالت‌های بیگانگان ایجاد شده است ابراز امیدواری کرد که پس از تلاطم بسیار در منطقه و واقعیات جدید حاکم بر آن، همه کشورها به این فکر بیفتند که چاره‌ای جز ارتقای روابط با ایران ندارند.
خرازی افزود: البته ما هم آمادگی داریم که این اختلافات کنار گذاشته شود تا برای مصالح منطقه، روابط بهتری میان ایران و کشورهایی که در جبهه مخالف هستند برقرار شود.
وزیر پیشین امور خارجه همچنین درباره این که دستگاه دیپلماسی چقدر از اقدام دیپلماتیک مؤثر حضرت امام (ره) در نگارش نامه به گورباچف و نگارش دو نامه رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی استفاده کرده است، اظهار داشت: البته این صرفاً مربوط به دستگاه دیپلماسی نیست و به کل نظام رسانه‌ای و دیپلماسی کشور مربوط می‌شود که ما در این زمینه دچار ضعفیم.

وی تصریح کرد: ما آن طور که باید و شاید هنوز نتوانسته‌ایم از ابزارهای نوین مانند رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای آگاهی بخشی استفاده کنیم و طبعاً بسیار شایسته است که این اقدامات حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب بتواند زمینه‌ای برای گفت‌وگوهای بسیار جدی‌تر با مردم باشد که در این زمینه احساس ضعف می‌شود و باید تلاش بیشتری کنیم.
خرازی افزود: به ویژه آن که امروز، دیپلماسی عمومی بسیار مد نظر کشورهاست و موقعی در دیپلماسی رسمی که وظیفه وزارت امور خارجه است به گسترش دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای نیاز داریم که فعالیت در این زمینه می‌تواند نقش بسیار مهمی ایفا کند.
این دیپلمات ارشد همچنین در پاسخ به نقش تکمیل کننده دستگاه دیپلماسی در کنار قدرت دفاعی برای ارتقای جایگاه و موقعیت ایران گفت: طبعاً قدرت نظامی و دیپلماسی با یکدیگر می‌توانند سبب ارتقای موقعیت ایران و تضمین کننده جایگاه برتر کشورمان در منطقه و جهان باشد.

وی تاکید کرد: تلاش‌های خوبی در این باره انجام شده است اما به معنی این نیست که این هماهنگی‌ها به طور کامل محقق شده است؛ پس باید تلاش کرد که این هماهنگی‌ها بیشتر باشد تا از آن برای تأمین منافع کشور استفاده شود.

خرازی همچنین درباره اذعان فوکویاما، مروج نظریه «پایان تاریخ» به افول لیبرال دموکراسی گفت: این هم واقعیتی است؛ همین که او خودش به این واقعیت اذعان کرده جالب است و بر ایده قبلی‌اش خیلی پافشاری نمی‌کند، چون با واقعیات مواجه است.

وی گفت: پیش‌بینی آینده، کار ساده‌ای نیست و معمولاً دانشمندان علوم سیاسی و اجتماعی پس از وقایع، تحلیل می‌کنند و نظریه می‌دهند که چرا چنین وقایعی روی می‌دهد و نظریات آنان الزاماً نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند.

رئیس شورای راهبردی روابط خارجی گفت: بنابر این اکنون عوامل مختلفی در دنیا هست که در شکل دادن به وضع جدید مؤثرند و آنچه اهمیت دارد آگاهی بیشتر مردم و اصرار بر حقوقشان، استقلال کشور و نیز همکاری با کشورها برای داشتن جامعه بین المللی سالم‌تر است.

خرازی تصریح کرد: متأسفانه سازمان ملل متحد به اهداف اصلی‌اش نرسید و در آن جا قدرت‌ها حاکمیت دارند؛ حقوق ملت‌ها زمانی به خوبی تأمین می‌شود که همه در صحنه بین‌الملل حق برابر داشته باشند.

وی همچنین در پاسخ به این که با توجه به سیاست خصمانه مستمر آمریکا علیه کشورمان در چهل سال پس از انقلاب، سیاست اصولی دستگاه دیپلماسی در مواجهه با این دشمنی‌ها چه باید باشد؟ بر ایستادگی بر ارزش‌ها و حقوق ملی به عنوان سیاست اصولی در این زمینه تأکید کرد.

خرازی در عین حال گفت‌وگو کردن را راهکاری برای تأمین منافع ملی دانست و تصریح کرد: ما به همین علت در موضوع برجام با آمریکایی‌ها گفتگو کردیم اما بار دیگر به این نتیجه رسیدیم که نمی‌شود به آمریکا اعتماد کرد.

وی بار دیگر، ایستادگی بر ارزش‌ها و منافع ملی را راهکار لازم و گریز ناپذیر دانست و افزود: قدرت‌ها می‌خواهند منافع خودشان را تأمین و به انحاء مختلف خواستشان را بر ملت‌ها تحمیل کنند.

وزیر پیشین امور خارجه گفت: ایران به اندازه کافی ظرفیت، منابع، اتکا به مردم و امنیت کافی دارد که بتواند در برابر این فشارها مقاومت کند و به امنیت و توسعه اقتصادی بیشتری دست یابد.

خرازی همچنین درباره چشم انداز موقعیت جمهوری اسلامی در ساختار قدرت منطقه‌ای و جهانی و پیش بینی افق آینده اظهار کرد: جمهوری اسلامی از ظرفیت‌های بسیار بالا و تأثیرگذار شامل ظرفیت‌های معنوی، تاریخی و مردمی برخوردار است.

وی گفت: روابط ایران و کشورهای منطقه، سابقه تاریخی چندصد ساله دارد که نمونه اش را در عراق می‌بینید کشوری که هشت سال با ایران در جنگ بود اما اکنون می‌بینید که روابط دو ملت چگونه است چنان که روابط ما با ملل سوریه و لبنان سابقه‌ای تاریخی دارد.

خرازی افزود: این مناسبات تاریخی، روابطی نیست که به شکل ساختگی یا با اعمال فشار و تحریم شکل گرفته باشد بلکه روابطی طبیعی، منطقی و تاریخی است که ظرفیتی بسیار عظیم محسوب می‌شود.

وی، حمایت از حکومت‌های منطقه، مبارزه با تروریسم و حمایت از جبهه مقاومت در برابر صهیونیست‌ها را بخشی از توفیقات چشمگیر جمهوری اسلامی ایران برشمرد و تأکید کرد: با این ظرفیت‌های معنوی طبعاً باید به نحوی حرکت کنیم که آرامش بیشتری در منطقه ایجاد شود. باید از طریق ابزار ثبات ساز به امنیت، صلح و ثبات دست یابیم تا کشورهای منطقه بتوانند در کنار یکدیگر زندگی کنند و برای توسعه بیشتر منطقه گام بردارند.

منبع: ایسنا