قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
اقتصاد24 - رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۷ در مقایسه با دو سال گذشته با کاهش مواجه شده است. آمار بانک مرکزی که فقط برای سه ماه نخست سال منتشر شده است، نشان می‌دهد رشد اقتصادی کشور در سه ماه نخست سال برابر با ۸/ ۱ درصد است. آمار مرکز آمار ایران که تا این تاریخ برای شش ماه سال منتشر شده است، نشان می‌دهد رشد اقتصادی شش ماه نخست سال برابر با ۴/ ۰ درصد است. بر اساس آمار مرکز آمار ایران، در نیمه نخست سال، رشد بخش کشاورزی و بخش صنعت منفی و رشد بخش خدمات مثبت بوده است. رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در نیمه نخست سال منفی ۵/ ۲ درصد است. رشد پایین این بخش در نیمه نخست سال تاحدودی متاثر از تحولات جوی بوده است. در نیمه دوم سال، سیاست‌های ارزی دولت و اختصاص ارز ترجیحی به واردات نهاده‌های اصلی کشاورزی و دامی، موجب تشدید رکود تولیدات کشاورزی شده است. در مجموع انتظار می‌رود رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی در کل سال منفی باشد.
ارزش افزوده بخش صنعت در نیمه نخست سال رشدی منفی ۱/ ۲ درصدی داشته است. آمار وزارت صنعت نشان می‌دهد طی هشت‌ماه نخست سال، فعالیت‌هایی مانند خودروسازی و صنایع وابسته به آن، لوازم خانگی، تجهیزات صنعتی، سیمان و نهاده‌های ساختمانی با رکود و کاهش تولید مواجه بوده‌اند. از جمله علل کاهش تولید اغلب اقلام صنعتی، رکود تقاضا، مشکلات واردات مواد اولیه و تجهیزات، نوسانات نرخ ارز و نااطمینانی‌های موجود در اقتصاد بوده است. در مقابل، در اثر افزایش نرخ ارز، تولید محصولات صادراتی با رشد قابل توجهی مواجه بوده است.
در سال جاری، صنایعی مانند پتروشیمی و محصولات شیمیایی، کاتد مس، فولاد خام و محصولات فولادی و سنگ آهن با رشد مناسبی مواجه بوده است. در مجموع، با تشدید تنگناها و مشکلات تولید، انتظار می‌رود رشد منفی بخش صنعت تا پایان سال همچنان تداوم یابد. رشد ارزش افزوده بخش معادن غیرنفتی در نیمه نخست سال ۹/ ۲ درصد بوده است و با توجه به تداوم تولید و صادرات محصولات معدنی انتظار می‌رود بخش معدن رشد نسبتا مناسبی در کل سال داشته باشد. رشد ارزش افزوده بخش نفت در نیمه نخست سال، با توجه به افزایش تولید و صادرات نفت در تابستان سال جاری، از رشد مثبت برخوردار بود. در مقابل در نیمه دوم سال، با تشدید تحریم‌های نفتی و کاهش میزان صادرات نفت، انتظار می‌رود رشد ارزش افزوده بخش نفت در نیمه دوم سال با کاهش قابل توجهی مواجه شود.
در مجموع رشد ارزش افزوده بخش نفت در سال ۹۷ منفی خواهد بود. رشد ارزش افزوده بخش ساختمان در نیمه نخست سال منفی بوده است و در نیمه دوم سال جاری نیز احتمالا این بخش رشدی منفی خواهد داشت. رشد ارزش افزوده بخش خدمات در نیمه نخست سال برابر با ۳/ ۲ درصد بوده است. بین اجزای بخش خدمات، در نیمه اول سال بیشترین رشد ارزش افزوده مربوط به اداره امور عمومی و حمل و نقل و کمترین رشد مربوط به عمده‌فروشی و خرده‌فروشی بوده است. در مجموع می‌توان انتظار داشت طی سال جاری، رشد ارزش افزوده گروه خدمات بیش از رشد سایر بخش‌های اقتصادی باشد و بخش خدمات در کنار بخش معدن، بتواند مانع از تعمیق رکود اقتصاد شود.
درخصوص برآورد نرخ رشد اقتصادی کل سال ۱۳۹۷، در مجموع با توجه به تحولات بخش‌های اقتصادی و همچنین با توجه به روند تغییرات عوامل تعیین‌کننده رشد به ویژه تحولات موجودی سرمایه خالص در اقتصاد ایران، رشد اقتصادی کل سال رقمی بین منفی ۶/ ۱ تا منفی ۸/ ۲ درصد برآورد می‌شود.
تحولات سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران طی یک دهه گذشته روندی ناپایدار داشته است. آمار‌ها نشان می‌دهد که رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در اقتصاد ایران از سال ۱۳۸۸ به بعد با کاهش شدیدی نسبت به میانگین بلندمدت مواجه شده است تا جایی که حتی رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال‌های ۹۱، ۹۲، ۹۴ و ۹۵ منفی بوده است. این مساله منجر به کاهش روند رشد موجودی سرمایه خالص و تضعیف ظرفیت‌های رشد اقتصادی شده است. بر اساس آمار بانک مرکزی، رشد تشکیل سرمایه ثابت سه ماهه نخست سال جاری منفی ۸/ ۰ درصد بوده است. بر اساس آمار مرکز آمار ایران، رشد تشکیل سرمایه ثابت شش ماهه سال جاری منفی ۷/ ۲ درصد و روند آن نزولی بوده است.
با توجه به تشدید موانع تجاری و بانکی در نیمه دوم سال در مقایسه با نیمه نخست و همچنین با در نظر گرفتن افزایش نااطمینانی و ریسک سرمایه‌گذاری و با نگاهی به آمار کاهش تولیدات داخلی اقلام صنعتی و نهاده‌های ساختمانی و همچنین کاهش ۲۰ درصدی واردات در ۱۰ ماه نخست سال نسبت به دوره مشابه سال قبل، در مجموع انتظار می‌رود در نیمه دوم سال جاری روند تشکیل سرمایه در مقایسه با نیمه نخست سال روندی کاهنده داشته باشد.
تحولات قیمت‌ها
قیمت‌ها در بازارهای مختلف در سال ۱۳۹۷ دچار نوسانات شدید بوده است. پس از دو سال ثبات نسبی قیمت‌ها و تورم تک رقمی در اقتصاد کشور، از خرداد ماه سال جاری شاخص تورم با جهش مواجه شد. بر اساس آمارهای بانک مرکزی که تا آبان منتشر شده است، رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه آبان نسبت به ماه مشابه سال قبل برابر با ۴۰ درصد و میانگین ۱۲ ماه منتهی به آبان ۴/ ۱۸ درصد بوده است. با شبیه‌سازی رفتار شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه‌های پایانی سال و همچنین با توجه به تغییرات شاخص قیمت تولید‌کننده، انتظار می‌رود تورم مصرف‌کننده در پایان سال جاری به حدود ۳۳ درصد برسد. البته اگر مبنای پیش‌بینی را شاخص‌های قیمت مرکز آمار ایران قرار دهیم، احتمالا تورم سال جاری رقمی در حدود ۲۶ درصد خواهد بود. افزایش قیمت‌ها در تمامی بازارها از جمله بازار دارایی‌ها، بازار کار و همچنین بازار کالا و خدمت مشاهده می‌شود. در سال ۱۳۹۷، بیشترین رشد قیمت در بازار دارایی‌ها و کمترین رشد قیمت‌ها در شاخص کرایه مسکن و دستمزدها اتفاق افتاده است.
از اواخر سال گذشته به این سو، بازار دارایی‌ها دچار بی‌ثباتی و نوسان شدید قیمت‌ها شد. از بهمن ۱۳۹۶ تا کنون، بیشترین رشد قیمت دارایی‌ها به ترتیب مربوط به نرخ ارزهای خارجی، سکه طلا، شاخص بورس و مستغلات بوده است. در مجموع رشد قیمت دارایی‌ها طی یک سال گذشته بسیار بیشتر از رشد عمومی قیمت‌ها و شاخص تورم مصرف‌کننده بوده است. بخشی از رشد شدید قیمت دارایی‌ها ممکن است در مواردی ناشی از شکل‌گیری حباب قیمت دارایی‌ها باشد، ولی عامل اصلی اثرگذار بر رشد قیمت دارایی‌ها، رشد بالای نقدینگی و انباشت آن طی سال‌های گذشته است.
*اقتصاددان
منبع: دنیای اقتصاد
