بحران کمبود مسکن

ورود بازار ساخت‌وساز مسکن به یک برزخ جدید در ماه‌های گذشته که نشات‌گرفته از وضعیت کلان اقتصاد است این هشدار را به دولت و حتی مجلسی‌ها می‌دهد که باید راهکاری برای تقویت تولید و عرضه مسکن اندیشیده شود.

اقتصاد۲۴- بازار ساخت‌وساز مسکن این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد و این افت تولید مسکن قطعا در آینده فاصله میان عرضه و تقاضا را هر چه بیشتر و بیشتر خواهد کرد و این یک تهدید بزرگ برای بخش مسکن و در نهایت اقتصاد و نرخ اشتغال محسوب می‌شود.

کارشناسان اقتصادی همواره مسکن را موتور محرک اقتصاد عنوان می‌کنند و در تحلیل‌های خود معتقدند بالغ بر ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ حوزه اقتصادی و کالای تولیدی به طور مستقیم یا غیرمستقیم با بخش مسکن و ساخت‌وساز مرتبط هستند و بر این باورند که ساخت‌وساز و تولید مسکن، قابلیت کسب رتبه نخست اشتغالزایی را در میان همه حوزه‌های اقتصادی دارد.

براساس یافته‌های وزارت راه‌و‌شهرسازی، بخش مسکن در مقایسه با ۱۰ بخش مهم اقتصادی دیگر، این قابلیت را دارد که با کمترین میزان سرمایه‌گذاری، بیشترین سهم را در ایجاد شغل داشته باشد.

بر اساس اعلام دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه‌و‌شهرسازی که در تابستان امسال منتشر شد در بخش مسکن به ازای ۲۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری، امکان اشتغال برای ۱۰۰ نفر به وجود می‌آید، اما برای همین میزان اشتغالزایی در بخش نفت‌وگاز و معدن به ۳۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری نیاز است. پس همین مساله به تنهایی می‌تواند بیانگر تلاش دولت و مجلس برای خروج بخش مسکن از رکود فعلی باشد.

البته مرکز پژوهش‌های مجلس نیز اخیرا با تاکید بر نقش مهم بخش مسکن بر اشتغال و لزوم خروج این بخش از رکود برای افزایش اشتغال اعلام کرده بود این مساله به‌ویژه از آن نظر اهمیت دارد که بیشتر نیروی کار شاغل در این بخش، نیروی کار با مهارت پایین هستند و ایجاد اشتغال برای این گروه که جزو اقشار کم‌درآمد به‌شمار می‌روند، می‌تواند زمینه مهمی در کاهش فقر باشد. در واقع بخش مسکن با ایجاد اشتغال در دهک‌های پایین جامعه، موجب می‌شود رفاه درآمدی این گروه بیشتر شود و در نهایت موجب بالا رفتن سطح رفاه در کشور می‌شود.

این افت تولید مسکن به گفته اکثر کارشناسان برگرفته از شرایط کلان اقتصاد است، اما اگر دولت قصد دارد هم به اقتصاد کلان و هم به اشتغال کشور کمک کند نباید اجازه دهد بخش مسکن در رکود بیشتر فرو رود چرا که افت تولید از سال گذشته آغاز شده و هنوز ادامه دارد.

افت تولید مسکن که از سال گذشته آغاز شده و امسال نیز در همان وضعیت است باعث شد احمد خرم رییس جدید سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور نیز به آن واکنش نشان دهد.

احمد خرم، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور ضمن اشاره به اینکه وضعیت ساخت‌وساز چندان مناسب نیست و این وضعیت نامناسب در سال گذشته بوده و امسال نیز ادامه دارد گفت: سال گذشته تنها ۲۳۰ هزار واحد مسکونی تولید شد و پیش‌بینی می‌شود امسال نیز در همین حد باشد.

وی ادامه داد: باید دخالت دولت در امر ساخت مسکن در تمام امور نسبت به گذشته کاهش یابد و اگر می‌خواهیم تولید مسکن رونق گیرد باید از بخش خصوصی حمایت بیشتری شود و این حمایت‌ها نه مثل گذشته بلکه باید بیشتر از گذشته به بخش خصوصی توجه شود.

تولید مسکن در بهترین حالت سالانه ۲۵۰ هزار تا ۳۰۰ هزار واحد مسکونی است

حسن محتشم، عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان نیز در گفتگو با فارس معتقد است اهرم‌های اقتصادی در اختیار دولت است پس اگر دولت بخواهد، می‌تواند اقدامات مناسبی برای خروج ساخت‌وساز مسکن از رکود انجام دهد. وی می‌گوید: اگر عرضه مسکن به تقاضا نزدیک نشود باعث افزایش قیمت مسکن خواهد شد.

محتشم با تاکید بر اینکه اگر الان قیمت مسکن افزایش نمی‌یابد به دلیل کاهش قدرت خرید متقاضیان است ادامه داد: بر اساس طرح جامع مسکن که چهار یا پنج سال پیش توسط وزارت راه‌و‌شهرسازی تهیه شد نیاز سالانه تولید مسکن در کشور حدود ۹۰۰ هزار مسکن اعلام شده بود تا در افق ۱۴۰۴ به نقطه سر به سر عرضه و تقاضای مسکن برسیم. اما در حال حاضر می‌بینیم که سالانه در بهترین حالت تولید مسکن ۲۵۰ هزار تا ۳۰۰ هزار واحد مسکونی است.

محتشم مدعی است که هیچ‌گاه در تاریخ تولید مسکن در کشور سالانه به ۹۰۰ هزار واحد مسکونی نرسیده، اما این کاهش تولید در دو سال گذشته نیز می‌تواند دردسرساز و خطرناک باشد.

عضو هیات‌مدیره انجمن انبوه‌سازان با اشاره به اینکه در حال حاضر با انباشت تقاضای مسکن مواجه هستیم و سالانه نیز ۷۰۰ هزار ازدواج در کشور به ثبت می‌رسد، گفت: اگر دولت برنامه‌ریزی مناسبی نکند این انباشت تقاضا سر باز کرده و باز هم جهش قیمت مسکن خواهیم داشت. حال سوال این است که چه باید کرد تا تولید مسکن و رونق ساخت‌وساز با سرعت بیشتری تکمیل شود.

تکنولوژی‌های نوین به ساخت‌وساز سرعت می‌دهد

علی نبی‌ئی، دبیر سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با تاکید بر اینکه قطعا استفاده از تکنولوژی‌های نوین در حوزه ساخت‌وساز باعث ایجاد اشتغال و بهبود کیفیت ساخت خواهد شد می‌گوید: فناوری‌ها نقش موثری در ساخت‌وساز دارند بنابراین استفاده از آن‌ها نه‌تن‌ها باعث ایمنی ساختمان‌ها و سازه‌ها در مقابل زلزله خواهد شد بلکه خواهد توانست از پروسه تولید مسکن و انتظار متقاضیان برای خانه‌دار شدن بکاهد.

اما فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان در گفتگو با فارس می‌گوید: بی‌توجهی‌ها و قوانین ناصواب باعث شده بخش مسکن و ساخت‌وساز به لبه پرتگاه کشیده شود.

پورحاجت تاکید دارد که کاهش تولید مسکن در آینده تبعات بسیار زیادی بر اقتصاد کشور خواهد داشت چراکه بخش مسکن ارتباط پسین و پیشین با چند صد فعالیت صنفی و اقتصادی داشته و با آن گره
خورده است.

وی افزود: عدم توجه به صنعت ساختمان که یک صنعت کاملا پیشران اقتصادی است به ضرر اقتصاد و اشتغال خواهد بود. پس رونق بخش مسکن و ساخت‌وساز یک امر بدیهی برای رونق اقتصاد است اینکه کاهش تولید مسکن تبعات دارد یا خیر. قطعا بدانید که دولت به خوبی می‌داند کاهش تولید مسکن چه تبعاتی دارد.

وی تاکید کرد: شرایط ساخت‌وساز کشور به مرز پرتگاه رسیده است و تبعات این حوزه سیکل‌های رونق و رکود پنج ساله‌ای است که باعث می‌شود هم شاهد جهش‌های بیش از حد قیمت مسکن باشیم و هم اینکه به یکباره تولید مسکن به شدت کاهش یابد و عرضه از تقاضا عقب بماند.

دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان افزود: سال‌هاست در مجلس با وجود اینکه مرکز پژوهش‌های مجلس و وزارت راه‌و‌شهرسازی و حتی کمیسیون عمران مجلس در خصوص قانون پیش‌فروش مسکن جلسات کارشناسی زیادی برگزار و اعلام کردند که این قانون، قانون ناصوابی است و باید با ساختار اقتصادی کشور اصلاح شود، اما هنوز بعد از پنج سال این قانون اصلاح نشده و بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی در بلاتکلیفی در مجلس به سر می‌برد.