مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ایران، ادامه یا توقف؟

اقتصاد۲۴- همه در انتظار شروع هفتمین دور از مذاکرات احیای برجام در وین هستند، اما شواهد از تعلیق و کند شدن روند پیشرفت مذاکرات به دلیل عدم موافقت آمریکا با درخواست‌های ایران حکایت دارد. موضوعی که یک منبع آگاه ایرانی نیز آن را تایید کرده است. اما این موارد اختلافی شامل چه موضوعاتی هستند و در وین چه خبر است؟

العربی الجدید در تازه‌ترین گزارش خود به این موضوع اشاره کرده و نوشت یک منبع آگاه ایرانی به این سایت عربی گفته که مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم ایران با آمریکا در وین شاهد بن بست به دلیل عدم موافقت کامل آمریکا با درخواست‌های ایران پیرامون رفع کامل همه تحریم‌ها و ارائه فرصت به ایران برای راستی آزمایی آن و همچنین تلاش‌ها بر سر پیوند دادن سرنوشت توافق ایران با ادامه مذاکرات میان تهران و غرب بر سر سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران است.

به گفته این منبع آگاه که خواست نامش فاش نشود، طرف آمریکایی درخواست ایران مبنی بر رفع تمامی تحریم‌هایی که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا پس از عقب نشینی از برنامه هسته‌ای ایران علیه تهران اعمال کرده است را رد کرده است. این در حالی است که واشنگتن در مذاکرات وین با رفع تحریم‌های اقتصادی غیرمرتبط با توافق هسته‌ای ایران موافقت کرده است.

بیشتر بخوانید: راه سومی برای دیپلماسی با ایران وجود ندارد

به گفته این منبع آگاه، در عمل طرف آمریکایی خواستار برداشته شدن یک باره تحریم‌ها نیست بلکه به دنبال آن است که در ابتدای امر بخشی از آن‌ها را در مقابل اجرای تعهدات هسته‌ای ایران رفع کند و این در حالی است که طرف آمریکایی درخواست ایران پیرامون راستی آزمایی رفع تحریم‌ها پیش از بازگشت به تعهدات هسته‌ای‌اش را نپذیرفته.

هفتمین دور مذاکرات احیای برجام در هاله‌ای از ابهام

پس از شش دوره مذاکرات فشرده برای احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ ایران، مذاکرات اکنون در وین به نقطه کلیدی رسیده است که می‌تواند به احیای کامل توافق هسته‌ای ایران تا توقف کامل مذاکرات را رقم بزند. زمانی که ششمین دوره مذاکرات احیای برجام در وین بیش از یک هفته گذشته به پایان رسید، از جنگ کلامی ایران و آمریکا روشن بود که دور بعدی مذاکرات می‌تواند مهمترین دور مذاکرات و در عین حال احتمالا می‌تواند آخرین دور آن نیز باشد.

یکی از موارد اختلافی میان ایران و آمریکا برداشته شدن یک باره تمامی تحریم‌های آمریکا علیه ایران است، موضوعی که واشنگتن به صراحت آن را رد کرده است. راب مالی نماینده آمریکا در مذاکرات احیای برجام ضمن رد این موضوع تهدید کرده که در صورت تاکید بیش از حد ایران بر این موضوع آمریکا از مذاکرات وین خارج خواهد شد. این موضوع از سوی آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا نیز تایید شده است و وی ضمن تکرار تهدید مالی اعلام کرده که اکنون توپ در زمین ایران است. همزمان دیپلمات‌های اروپایی از ایران خواسته‌اند تا تصمیم دشوار را با هدف پیشرفت مذاکرات برای احیای برجام اتخاذ کند.

ایران، اما به تهدیدات غرب پاسخ داده و عنوان کرده که این آمریکا و شرکایش است که باید تصمیم دشوار را بگیرند نه ایران. عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد ایران در این باره گفته که ایران تاکنون در ۶ دوره مذاکرات احیای برجام شرکت کرده و اکنون به مرحله نهایی نزدیک شده‌ایم، یک سری از موضوعات مورد مذاکره قرار گرفت و اکنون زمان آن رسیده که کشور‌ها تصمیم بگیرند. ایران تاکنون تصمیم‌های دشواری را اتخاذ کرده است. به گفته عراقچی زمانی که آمریکا از برجام خارج شد و تهران تصمیم گرفت در این توافق باقی بماند، یک تصمیم سخت و دشوار از جانب ایران اتخاذ شد و اکنون نوبت طرف مقابل است که تصمیم دشوار را بگیرد.

روزنامه تهران تایمز به نقل از یک منبع آگاه درباره علل تعلیق مذاکرات نوشت: اینکه مذاکرات وین در دور هفتم به جمع بندی خواهد رسید یا نه مشخص نیست. ایران خواستار آن شده است که آمریکا درباره عدم خروج مجدد از برجام تضمین‌های لازم را ارائه دهد؛ درخواستی که آمریکا آن را رد کرده است. علاوه بر آن ایران خواستار آن شده است که مدت زمان خروج شرکت‌های خارجی از ایران در صورت عقب نشینی مجدد آمریکا از برجام را از ۶ ماه به ۴ سال افزایش دهد. هنوز مشخص نیست که پاسخ آمریکا به این درخواست ایران چه بوده.

تد کروز سناتور جمهوری خواه آمریکا به درخواست ایران مبنی بر ارائه ضمانت‌های لازم از سوی واشنگتن مبنی بر عدم تکرار خروج آمریکا از برجام واکنش نشان داده و آن را غیرممکن خوانده. تد کروز در توئیت خود در این باره نوشت: تنها راهکار برای این کار این است که دولت بایدن توافق هسته‌ای با ایران را به‌عنوان معاهده (در کنگره) ارائه کند اما این کار را نخواهد کرد، چراکه می‌دانند مخالفت حداکثری از سوی هر دو حزب وجود دارد. وی در ادامه نوشت: هر توافقی که معاهده نباشد دوام نخواهد آورد و دولت بعدی در روز اول آن را پاره می‌کند.

انتخابات ریاست جمهوری ایران و پیروزی ابراهیم رئیسی نیز بر مذاکرات احیای برجام سایه انداخته و بسیاری از منابع تعلل در آغاز دور جدید مذاکرات را ناشی از ابهام در مواضع دولت جدید ایران در قبال برجام می‌خوانند. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در این باره گفته که منتظریم ببینیم رئیس جمهور منتخب ایران از مذاکرات وین حمایت می‌کند یا نه. وی همچنین مذاکرات وین را دشوار و حساس توصیف کرد و گفت: رایزنی‌ها به صورت گام به گام در حال پیشروی است و باید ببینیم آیا رئیس جمهور منتخب ایران از مذاکراتی که تاکنون انجام داده‌ایم حمایت خواهد کرد یا نه.

در حالی که انتظار می‌رفت هفتمین دور از مذاکرات وین در اوایل هفته جاری آغاز شود، اما منابع آگاه می‌گویند که از سرگیری دور جدید مذاکرات وین در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. مشخص نیست این دور از مذاکرات چه زمانی برگزار می‌شود و اصلا آیا برگزار می‌شود یا نه. اما بعید نیست اواخر هفته جاری یا هفته آینده از سر گرفته شود.

خبرگزاری بلومبرگ از ابهام در زمان برگزاری هفتمین دور از مذاکرات هسته‌ای وین گفته و نوشت: مشخص نیست دور هفتم مذاکرات وین کی آغاز می‌شود. خبرگزاری بلومبرگ به نقل از «منابع مطلع» اعلام کرد که دور هفتم مذاکرات وین بر سر احیای برجام هفته جاری آغاز نخواهد شد. بلومبرگ به نقل از چهار مقام مطلع که نخواستند نامشان افشا شود اعلام کرد که نماینده‌ها طبق برنامه این هفته در وین گردهم نمی‌آیند و مطمئن نیستند که دور هفتم مذاکرات برای چه زمانی برنامه‌ریزی خواهند شد.

از سوی دیگر، روسیه به نوعی به تاخیر در برگزاری هفتمین دور از مذاکرات وین اشاره کرده است. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین در توییتی نوشت که برخی طرفین گفتگو‌های وین جهت آماده شدن برای دو نهایی مذاکرات به زمان بیشتری نیاز دارند.

میخائیل اولیانوف در توییتی در این باره نوشته بود: مذاکرات وین بر سر برجام به محض آماده شدن تمامی کشور‌های مشارکت‌کننده برای آنچه که قرار است دور آخر مذاکرات باشد، ادامه خواهد یافت. این مسئله هنوز محقق نشده است. برخی از طرفین به زمان بیشتری نیاز دارند. به نظر می‌رسد که ما زودتر از هفته آینده در وین دیدار نخواهیم کرد.

منبع: رویداد۲۴