تاریخ انتشار: ۱۵:۱۴ - ۱۶ مرداد ۱۴۰۰
خبرگزاری ترکیه از وضعیت اقتصاد سیاسی در ایران گزارش کرد

نقدینگی؛ ابَرچالش دولت جدید ایران

دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران به ریاست ابراهیم رئیسی با چالش‌های اقتصادی گسترده مواجه خواهد بود که به نظر می‌رسد بحران نقدینگی یکی از مهم‌ترین آن‌ها باشد.

رییسی

اقتصاد ۲۴-سید ابراهیم رئیسی در شرایطی سکان هدایت دولت سیزدهم را به دست گرفت که اقتصاد ایران در حال سپری کردن روز‌های سختی است و جامعه نیز به انتظار تیم اقتصادی دولت جدید نشسته تا شاید وضعیت معاش عمومی رنگ ثبات و بهبودی به خود بگیرد.

البته به نظر می‌رسد رئیس دولت سیزدهم نیز بخوبی متوجه شرایط نامساعد اقتصادی کشور است، زیرا هفته گذشته و در هر دو مراسم تحلیف و تنفیذ حکم ریاست جمهوری بر لزوم ساماندهی بخش‌های مختلف اقتصاد ایران تاکید کرد و همانطور که پیش‌بینی می‌شد، وعده بهبود اوضاع معیشتی را نیز به مردم داد. رئیسی با تاکید بر اثربخش بودن سیاست‌های عملگرایانه در اقتصاد، مشکلات کنونی کشور را حل شدنی دانست و با اشاره به معضل تورم بسیار بالا، از مقابله با این بیماری مزمن اقتصادی به عنوان اولویت اصلی دولت خود یاد کرد.

پنجاه سال تورم

بسیاری از ناظران معتقدند کار دولت سیزدهم برای مهار و کاهش نرخ تورم به این سادگی‌ها نیز نخواهد بود، زیرا دلایل تشدید تورم در ۳ سال اخیر بسیار ریشه‌ای‌تر از آن است که هر دولتی بتواند آن‌ها را در مدت زمان کوتاهی رفع و رجوع کند.

از طرفی هم تورم در طول ۵ دهه اخیر (از ابتدای دهه ۵۰ خورشیدی تاکنون) هیچگاه گریبان اقتصاد ایران را رها نکرده و علیرغم نوسانات کاهشی در مقاطعی از زمان همچنان "ریال" ایران را تضعیف می‌کند.

اقتصاددانان ایرانی بر این باورند که عامل اصلی ابتلای اقتصاد کشور به آنچه «بیماری هلندی» خوانده می‌شود تمهیدات نامناسب دولت‌ها برای تامین کسری بودجه است چرا که تقریبا همه دولت‌ها در ۵۰ سال اخیر به دلایل مختلف دچار کسری بودجه‌های سنگینی بوده‌اند و ساده‌ترین راه برای جبران بی‌پولی را که متاسفانه مخرب‌ترین نیز هست برگزیده‌اند و آن هم «استقراض از بانک مرکزی» است که می‌تواند تبعات منفی گسترده‌ای برای هر دولتی در جهان مدرن در پی داشته باشد. به عبارتی دولت‌ها ممکن است به دلایلی اعم از تحریم، ریزش قیمت نفت، بی انضباطی مالی، بودجه ریزی اشتباه و... دست به دامان بانک مرکزی شوند تا با انتشار «پول» خلاء‌های بودجه را یکی پس از دیگری پر کند.


بیشتر بخوانید: ریشه‌یابی ضعف خروجی اقتصاد در دولت روحانی


همانطور که گفته شد سیاست استقراض از بانک مرکزی ساده‌ترین روش برای تامین کسری بودجه دولت‌ها محسوب می‌شود، اما نباید از تبعات چاپ پول بی‌پشتوانه توسط بانک مرکزی نیز غافل شد، زیرا این اقدام به معنای برهم خوردن توازن پولی در اقتصاد است که در پی رشد پایه پولی و متعاقبا رشد نقدینگی ایجاد می‌شود. به عبارتی بانک مرکزی در ازای وعده دولت برای پرداخت بدهی در مدتی معین اقدام به انتشار پولی می‌کند که با مختصات اقتصادی کشور تناسبی نداشته و در نتیجه تضعیف پول ملی را رقم می‌زند، افواه نیز این سازوکار را به نام «تورم» شناخته و از آن به عنوان بزرگترین معضل اقتصادی یاد می‌کنند.

گزینه‌های روی میز

اقتصاد ایران نیز به دلایل مختلفی در حال حاضر با یکی از سنگین‌ترین نرخ‌های تورم در جهان مواجه است (حدود ۴۲ درصد در تیرماه ۱۴۰۰) و با توجه به سرعت رشد نقدینگی در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۰ (نقدینگی تا پایان بهار از مرز ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده است) به نظر می‌رسد در صورت عدم اعمال سیاستی کارآمد در راستای تامین منابع برای جبران کسری بودجه، در نیمه دوم سال جاری باید خودش را برای مواجهه با تورمی سنگین‌تر آماده کند.

البته دست ابراهیم رئیسی برای جلوگیری از وقوع چنین اتفاقی چندان بسته نیست، زیرا گزینه‌های روی میز برای او تنوع بیشتری در مقایسه با حسن روحانی دارد که یکی از مهمترین آن‌ها احتمال پذیرش لوایح FATF از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام است که به دلایل همسویی سیاسی با رئیس دولت سیزدهم امکان تحقق بالایی دارد. حال اگر چنین اتفاقی رخ دهد بدون شک شاهد آزادسازی بخشی از منابع بلوکه شده ایران در برخی کشور‌ها خواهیم بود که در شرایط کنونی می‌تواند مانند آبی بر آتش عمل کرده و نفس تورم را بگیرد چرا که در صورت پذیرش FATF، دولت رئیسی هم با دست بازتری به مقابله با کسری بودجه خواهد رفت و دیگر احتیاجی به استقراض از بانک مرکزی هم نخواهد داشت.

البته موضوع به این سادگی هم نیست، زیرا گمانه زنی‌های مختلفی پیرامون حجم پول‌های بلوکه شده ایران در کشور‌هایی نظیر چین، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، عراق و... وجود دارد که هیچکدام از سوی مراجع رسمی تایید نشده، از همین رو نمی‌توان با قطعیت گفت که آیا این منابع کفاف دخل و خرج دولت در ماه‌های باقیمانده از سال را خواهد داد یا خیر؟


بیشتر بخوانید: نقدینگی‌ جدید در راه بازار سرمایه


از طرفی هم بحث تحریم‌ها مطرح می‌شود که ممکن است کار را برای وصول طلب‌های ایران از شرکای تجاری خود دشوارتر کند چرا که تحریم‌های بانکی هم محدودیت‌های زیادی را برای نظام بانکی ایران در پی داشته و باعث شده بسیاری از بانک‌های خارجی از همکاری با ایران امتناع کنند.

البته شنیده‌ها حاکی از وعده همکاری از سوی کره جنوبی، ژاپن، ترکیه و عراق با ایران در صورت پذیرش FATF بوده که احتمالا در هماهنگی با دولت ایالات متحده مطرح شده است. اما همه سناریو‌های موجود بستگی به چینش کابینه سیزدهم از سوی رئیس دولت جدید خواهد داشت و البته نقش مجلس را نباید در این بین نادیده گرفت چرا که همه وزرای دولت باید موفق به کسب رای اعتماد از اهالی بهارستان شوند در غیر این صورت کار برای تکمیل کابینه به درازا خواهد کشید. هرچند با توجه به ترکیب سیاسی مجلس یازدهم پیش‌بینی می‌شود گزینه‌های پیشنهادی ابراهیم رئیسی برای جلب رضایت نمایندگان نخواهند داشت و هیات دولت با آسودگی مستقر می‌شوند.

یک نکته مهم!

همانطور که پیشتر نیز گفته شد دولت ایران در طول یک قرن اخیر بار‌ها با مشکل کسری بودجه مواجه شده که در اکثر قریب به اتفاق موارد نیز به بانک مرکزی اتکا کرده است، اما یک دولت در تمام این سال‌ها از روش دیگری برای تامین کسری استفاده کرد که نه تنها منجر به تشدید تورم نشد بلکه پایه‌های اقتصاد ملی را نیز استحکام بخشید. سیاست‌های اقتصادی دولت ملی دکتر محمد مصدق در اوایل دهه ۳۰ خورشیدی به دلیل عدم فروش نفت و کاهش شدید درآمد‌های نفتی با مشکلات عدیده‌ای مواجه بود که یکی از آن‌ها کسری بودجه سنگین بود. اما دولت مصدق راه جالبی را برای تامین مالی دولت برگزید و آن هم استقراض از مردم به جای بانک مرکزی و یا ذخایر ارزی و ریالی کشور بود که از طریق انتشار و عرضه اوراق قرضه انجام گرفت. مصدق در اظهارنظر‌هایی صادقانه جامعه را از وضعیت کشور مطلع ساخت و از آحاد ملت ایران درخواست کمک کرد تا پس از ملی شدن نفت دولت بدهی به شهروندان را باز پس دهد. واکنش اقشار مختلف جامعه به این درخواست شگفت انگیز بود؛ نقل قول‌های زیادی مبنی بر فروش دارایی‌ها و مایحتاج حیاتی مردم با هدف خرید اوراق قرضه وجود دارد که همگی نشان از اعتماد مردم به دولت ملی مصدق دارد.

اقتصاددانان اعتقاد دارند اگر دولت سیزدهم تکیه خود را (از طریق تحکیم پیوند دولت و مردم) بر اعتبار و اعتماد اجتماعی بگذارد حتی در صورت عدم احیای برجام نیز می‌تواند به راحتی از سد ابرچالش‌هایی، چون نقدینگی نجومی و کسری بودجه سنگین عبور کند.

منبع: آناتولی

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

قیمت All-in-One اپل امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ام اس آی MSI امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استقلال در دربی تهران با لباس جدید

عکس/ سفر مسعود پزشکیان به جنوب غرب تهران

اینفوگرافی/ برنده پرسپولیس است یا استقلال؟

عکس/ توپ فینال جام جهانی فوتبال ۱۹۳۰ در موزه فیفا

عکس/ شباهت باورنکردنی سیروان خسروی به مادرش

عکس/ لحظه آزادی اسرای فلسطینی

عکس/ استایل خاص فردین و ناصر ملک مطیعی ۴۳ سال پیش با لباس‌های برند

عکس/ جولان اتوبوس‌های دو طبقه ۵۱ سال پیش در میدان فردوسی تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ لاله مرزبان و شهاب حسینی در حاشیه یک سریال

رقابت جذاب والیبال برفی دختران در دیزین

آیا وام ودیعه مسکن در سال آینده افزایش می‌یابد؟

پیش‌بینی بازار خودرو در هفته دوم اسفند ۱۴۰۳

بازار فرش ایران در اختیار قاچاقچیان افغانستانی

عکس/ پرتاب ساعت مچی به سوی رامین رضاییان در دربی ۱۰۵

قیمت جدید کالا‌های اساسی اعلام شد+ جدول

عکس/ خشکبار شاهرضا ۶۰ سال پیش در خیابان شاهرضا سابق و انقلاب فعلی

ماجرای سرقت گردبند ۱۰۰میلیونی در پیروزی چه بود؟

اظهارات جدید عارف درباره قطعی برق

تصویری قدیمی از فریدون جیرانی

رکورد فوق العاده گلزن پرسپولیس در دربی

عکس/ آیین نوروز خوانی در گرگان

فیلم/ انفجار بمب حین اقامه نماز جمعه در پاکستان

عکس/ الناز شاکردوست در کنار جانی دپ ۱۰ سال پیش

عکس/ استایل جنجالی هنگامه قاضیانی

اظهارات تازه وزیر خارجه ترکیه علیه ایران

فیلم/ خبر خوش وزیر رفاه برای مددجویان و معلولان

فیلم/ فحاشی رکیک سعید قاسمی در هیئت اهل بیت

طائب: پول فروش نفت به حساب خودمان واریز می‌شود

پیش‌بینی همتی از وضعیت اقتصاد ایران در ماه‌های آینده

حمله قایق‌های جنگی اسرائیل به سواحل غزه

اینفوگرافی/ شلوغ‌ترین مسیر‌های مهاجرتی دنیا کجاست؟

خبر خوش وزیر کار درباره افزایش حقوق کارگران

آیا تاسیان واقعا سریال خوبی است؟

آبله میمونی همچنان در وضعیت اضطرار

اظهارات تازه پزشکیان درباره افزایش اختیارات استانداران

رکورد استقلال در دربی‌ها شکسته شد

عکس/ نمایی دیدنی از حرم امام رضا ۱۳۰ سال پیش و دوره قاجار

افزایش یارانه نان و دارو برای سال ۱۴۰۴

اعلام قیمت جدید زولبیا و بامیه در ماه رمضان

فیلم/ اژه‌ای: کسی که خطا کرده را با کسی که مرتکب فساد شده باید فرق گذاشت

عکس/ ساعت میلیاردی محمدرضا گلزار خبر ساز شد

عکس/ ایران رتبه پنجم جدیدترین رنکینگ لیگ‌ فوتبال آسیا

عکس/ سرویس و نگهداری لامبورگینی چقدر هزینه دارد؟

سقوط قیمت بیت کوین به کمتر از ۸۰ هزار دلار

زلنسکی وارد واشنگتن شد

قیمت رهن و اجاره آپارتمان در جنوب تهران + جدول

قیمت طلای جهانی کاهش یافت

روزگار سخت سیستان؛ بلای ویرانگری که گرد و غبار و خشکسالی بر سر یک استان آورد

هشدار یک اقتصاددان نسبت به وقوع ابرتورم در ایران

عکس/ لباس زنان در تشریفات دربار پهلوی ۵۰ سال پیش

شکست طرح مالیات بر خانه های خالی که پزشکیان هم به آن کنایه زد/ دولت به جای مالیات ستانی به دنبال کاهش تورم در نهاده‌های ساختمانی باشد

ماجرای واریز یارانه معیشتی ۳ میلیونی ماه رمضان چیست؟

چه تعداد خودرو امسال توسط خودروسازان تولید شد؟

قیمت پژوپارس ریخت+ جدول

تهرانی‌ها تابستان منتظر کم‌آبی باشند

عکس/ تئاتر دهقان ۵۴ سال پیش ابتدای خیابان لاله‌زار

ترامپ تحریم های علیه روسیه را تمدید کرد

هزینه پیشنهادی سبد معیشت کارگران چقدر است؟