سونامی مرگ کارگران سیمبان شرکت توزیع برق کشور

اقتصاد ۲۴- کارگران سیمبان شرکت توزیع برق کشور، سال‌ها است به دلیل عدم رعایت ایمنی و بهداشت محیط کار و سختی شرایط کارشان به ویژه در شهر‌های گرمسیر و شرجی ایران دچار حوادث و سوانحی در حین کار می‌شوند، اما این امر به هیچ وجه موجب نشده است تا نظرات بر شرایط کار آن‌ها که اصولا با خطر همراه است، با دقت بیشتری پیگیری شود.  

این کارگران در عینحال مطالبات بر زمین مانده زیادی هم دارند که از جمله آن می‌توان به تبدیل وضعیت کارکنان شرکتی و حجمی شرکت‌های توزیع نیروی برق سراسر کشور اشاره کرد. مطالبه‌ای که مدت‌ها است مطرح شده، اما گوش شنوایی نبوده و هیچ اقدامی در خصوص حذف واسطه‌ها، امنیت شغلی، تبدیل وضعیت و استخدام دائمی آنان صورت نگرفته است.

بیشتر بخوانید: یک سیمبان دیگر جانش را از دست داد

آغاز واگذاری‌ها به بخش خصوصی

بسیاری از مشکلات امروز کارگران شرکت توزیع برق از زمانی شروع شد که شرکت‌های توزیع برق از اسفند ماه سال ٨۴ با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی، در صف واگذاری به بخش خصوص قرار گرفتند. بعد از آن ورود پیمانکار‌های واسطه‌ای تامین نیرو و عقد قرارداد غیرمستقیم با نیرو‌ها یکی دیگر از ضربه‌های کاری بر بدنه کارآمد صنعت برق بود که موجبات تبعیض‌های حقوقی و از بین رفتن امنیت شغلی شان شد. حالا همین کارگران با وجود اضافه‌کاری‌های طولانی در شرایط سخت کاری، دستمزد کمی می‌گیرند و هر لحظه بیم دچار شدن به حوادث کاری را نیز دارند. در عینحال شرکت‌های واسطه‌ای و دلالی نیروی انسانی در راستای ارزان‌سازی بیشتر نیروی کار، حتی از رعایت حداقل‌های ایمنی و بهداشت کار کارگران سیمبان شرکت توزیع برق کشور سر باز می‌زنند که این امر خطرات زیادی را آفریده است. اصرار بر کاستن از هزینه‌های تولید و سودده‌تر شدن پیمان‌ها و مقاطعه‌ها موجب شده تا عملاً بحث HSE به محاق برود. شاهد این مدعا نیز مرگ روزانه کارگران سیمبان است که در اخبار شاهد آن هستیم.  

مرگ کارگران سیمبان

فقط از ابتدای تیر ماه مرگ ۷ کارگر سیمبان توسط رسانه‌ها منتشر شده است. این در حالی است که بسیاری از حوادث کار منجر به جراحت یا فوت اصلاً در رسانه‌ها درج نشده‌اند. کارگران سیمبانی که این روز‌ها جان خود را از دست داده‌اند، از شهر‌های مختلفی، چون تهرا، سیستان و بلوچستان، قائمشهر، گلگیر و... بوده‌اند. کارگرانی که در اثر برق گرفتگی یا سقوط از ارتفاع تیرک جان خود را از دست می‌دهند. در روز‌های گرم تابستان زیر آفتاب گرم دچار گرمازدگی می‎‌شوند.  

از آنجا که شغل سیمبانی به شدت در معرض خطر قرار دارد،  «آیین نامه ایمنی کار روی خطوط و تجهیزات برق‌دار» برای حفظ ایمنی کارگران تبیین شده است، اما این آیین‌نامه مورد بی‌توجهی کارفرمایان قرار دارد. به استناد ماده ۷ این آیین‌نامه، اگر فردی بخواهد به تجهیزات برق‌دار نزدیک شود باید مجهز به ابزار مناسب و تجهیزات عایق‌دار باشد. همچنین به استناد ماده ۶۱ آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاه‌ها، کارفرما موظف است در سال دو دست لباس کار در اختیار کارگر بگذارد، لباس کار باید متناسب با نوع کار تهیه شود تا کارگر بتواند به راحتی وظایف خود را انجام دهد و موجب بروز حادثه نشود.  

 کارگرانی که در شرکت توزیع برق کشور به عنوان «سیمبان» اشتغال دارند در دو گروه خطوط «گرم» و «سرد» تقسیم می‌شوند که هرکدام آیین‌نامه‌های مختص به خود را دارند و کارفرما باید وسایل حفاظتی و عایق‌دار برای این گروه شغلی طراحی شده است فراهم کند، اما در عمل این مسئله از سوی پیمانکاران رعایت نمی‌شود. کارفرما بر اساس قانون مکلف است تا در بدو استخدام کارگران، آن‌ها را مورد معاینات پزشکی قرار دهد و تمامی موارد را در پرونده پزشکی آن‌ها ثبت کند. بر این اساس، مزدبگیران پیش از آغاز کار باید به مراکز طب کار معرفی و پرونده پزشکی آن‌ها تشکیل شود تا ملاکی برای تشخیص بیماری‌های ناشی از کار باشد.  

بر اساس ماده ۸۵ قانون کار؛ برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعمل‌هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (جهت تامین حفاظت‌فنی) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماری حرفه‌ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می‌شود، برای‌کلیه کارگاه‌ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است.  

در واقع ارﺗﻘﺎی ﺳﻼﻣﺘﯽ ﮐﺎرﮔﺮان و ﺳﺎﻟﻢﺳﺎزی ﻣﺤﯿﻄ‌‌های ﮐﺎر، ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻤﯿﺘﻪ‌ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻨﯽ وﺑﻬﺪاﺷﺖ ﮐﺎر ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻨﺪرج دراﯾﻦ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ درﮐﺎرﮔﺎه‌های ﮐﺸﻮر اﻟﺰاﻣﯽ است.  

اگرچه کارگران سیمبان روزانه به علت ماهیت شغلی که دارند، در معرض خطر جسمی و روحی قرار دارند، اما هنوز که هنوز است وزارت کار در راستای به رسمیت شناختن شغل آن‌ها تحت عنوان شغل سخت و زیان آور اقدامی انجام نداده است. تصویب قانون سختی کار و زیان‌آور بودن این شغل یکی از مطالباتی است که این روز‌ها سیمبانان آن را مطرح می‌کنند.  

کارگران سیمبان این روز‌ها با مشکلات بیشتری مواجه هستند. آن‌ها از هیچ تشکلی برای پیگیری مطالبات و خواسته‌های خود برخودار نیستند و در شرایط سخت گرما و سرما مشغول به کار هستند. آن‌ها این روز‌ها بیش از قبل پیگیر مطالباتی هستند که طی سال‌ها بر زمین مانده و عزم خود را جزم کرده‌اند تا به شرایط سخت خود پایان دهند.