دختران سوره و اجرای نمایش، مگر طالبان رسیده است؟/ نگاهی به هزینه آموزشگاه‌های خصوصی تئاتر

اقتصاد ۲۴- وزیر ارشاد هنوز در ایستگاه بهارستان بود و داشت کمربند را برای همراهی با دولت محکم‌تر می‌کرد که راهی ایستگاه پاستور شود که خبری نام سازمان حوزه هنری را به صدر اخبار آورد. خبر تعطیلی رشته تئاتر هنرستان دختران سوره یکی از جنجالی‌ترین و حاشیه‌سازترین رخداد‌های حوزه فرهنگ و هنر در روز‌های اخیر بوده است و البته که برای مالک این هنرستان‌ها یعنی حوزه هنری نیز پس از مدت‌ها سکوت به صدر اخبار آمد.

بلوای حوزه در سینما‌های ایران

سازمان حوزه هنری برای سال‌ها از جنجالی‌ترین نهاد‌های هنری در این کشور بوده است. مساله عدم اکران تعدادی از فیلم‌های سینمای ایران در سالن‌های سینمایی تحت اختیار حوزه هنری همواره یکی از این موارد بوده است. باید توجه کرد که هم چنان حوزه هنری بزرگ‌ترین سینماداران ایران است و در سال ۹۲ نیز موفق شد با حکم حکومتی، ده‌ها سینمای مورد جدل بین ارشاد و خود را نیز به دست آورد.

در این میان اما اعتراض به تعطیلی گروه نمایش هنرستان سوره حتی به برخی نمایندگان مجلس نیز کشید. «مهرداد ویس کرمی» عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در خصوص حذف رشته نمایش از هنرستان سوره گفت: «یعنی ما هنرپیشه و یا بازیگر زن نمی‌خواهیم؟ حذف این رشته معنا ندارد. نقش «مریم مقدس» را قرار نیست هنرپیشه زن بازی کند؟»

تناقض گویی مسولان حوزه هنری و هنرستان سوره

در نهایت، اما سکوت مسئولان در مدتی که خبر از حذف این رشته در هنرستان شد، که موضوع را پیچیده‌تر کرد. در حالی که گفته می‌شد که تعطیلی با دستور ریاست حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بوده، اما با اوج گرفتن خبر، مسولان متوجه شدند بدون واکنش نمی‌توانند از این رود بگذرند.

بیشتر بخوانید: ابطحی: نقش تئاتر زنان را هم مردان باید بازی کنند!

واکنش‌ها، اما با هم تناقض داشت و در حالی که یکی از مسولان هنرستان سوره گفته بود که به دلیل کرونا و لزوم تمرین‌های حضوری رشته نمایش فقط امسال ورودی جدید در این رشته ندارد و سال بعد رشته نمایش ورودی جدید می‌گیرد، «حسام حسینی» مدیرکل ارتباطات و رسانه حوزه هنری با انتشار متنی درباره حذف رشته نمایش مطالبی مثل تجدید نظر در نحوه آموزش و... را بیان کرد و گفت: «با هزار احترام برای شور بچه‌ها به تئاتر و دلسردیشان از این خبر، متاسفانه طی سال‌های گذشته آمار ورود به رشته هنر‌های نمایشی در دانشگاه‌ها از میان هنرجو‌های سوره خیلی کمتر از استاندارد بوده است. این یعنی کار ما و کیفیت آموزش ما به اندازه انگیزه این بچه‌ها خوب نبوده. حالا کرونا و ضعف کیفی ما باعث شده فرصتی پیدا کنیم برای فکر کردن دوباره و طراحی برای بهبود شرایط. یک تنفس کوتاه. ما طالبان نیستیم، ما هم مثل شما عاشق تئاتریم، هر روز صبح تا شب با همان دغدغه‌هایی سپری می‌شود که روز و شب شما.»

تئاتری ها وارد می‌شوند

«علی‌اصغر دشتی»، مدرس و کارگردان تئاتر هم یکی از هنرمندانی بود که از حذف رشته نمایش از هنرستان سوره انتقاد کرد و در صفحه شخصی‌اش نوشت: «حوزه هنری سال‌ها پیش گرایش بازیگری را به دلایل واهی از دانشگاه سوره حذف کرد. سال‌های سال بچه‌های کارگردانی در دانشگاه با سختی نبود بازیگر مواجه بودند. زمان گذشت تا دانشگاه‌های دیگر رشته‌ای شدند و بازیگری - کارگردانی در هم ادغام و به یک رشته تبدیل شدند. مدتی دانشگاه سوره به همان روال قبل پیش رفت تا زمانی که گویا گفتند باید رشته بازیگری- کارگردانی داشته باشید. حوزه هنری هم، چون نمی‌خواست بازیگری داشته باشد، زد آن یکی چشم را هم کور کرد و کارگردانی را هم حذف کرد و الان چندین و چند ترم است که دانشگاه سوره ورودی کارگردانی ندارد...»

بیشتر بخوانید: واکنش تند حامد بهداد به حذف رشته تئاترِ دختران

«سپند امیر سلیمانی» نیز در اعتراض به این روند در اینستاگرامش نوشت که: «چند سال دیگه تو روزنامه آگهی میدن به تعدادی بازیگر مرد برای بازی در نقش زن احتیاج داریم.»
«هادی کاظمی» دیگر بازیگر نیز نوشت: «گفتیم طالبان بیخ گوشمونه بعضی از دوستان گفتن چه ربطی داره.»
عکس‌العمل‌ها به این اتفاق ادامه دارد و البته تلاش مسئولان برای توضیحات و اطمینان خاطر دادن به این که قرار نیست این تعطیلی بلندمدت باشد نیز چندان اثر گذار نبوده و خود با ابهاماتی روبه روست.

تقدیم هنرجوی بازیگری از سوره به موسسات خصوصی

فارغ از این که چرا توضیحات مسولان به دلیل سوابق آنان جامعه هنری را آرام نمی‌کند و فارغ از همه شبیه سازی‌ها آن چه در این میان مغفول مانده است مساله آموزش هنر‌های نمایشی و تئاتر در ایران است.
شاید توجه به این نکته در میان همه اعتراضات از همیشه لازم‌تر باشد که رشته تئاتر در هنرستان‌های سوره یکی از معدود امکانات برای بسیاری از دختران ایرانی بود که بدون دغدغه موسسات مختلف و رنگارنگ بازیگری، بتوانند هنر‌های نمایشی را به صورت علمی بیاموزند.
مساله این نیست که کلاس‌های آموزشی لازم نیست یا موسسات هنری خصوصی کمک کننده نیست، اتفاقا تعداد زیادی از بهترین بازیگران ایران از همین موسسات آمده اند و تعداد زیادی دیگر هم، چون امین حیایی، هومن سیدی، صابر ابر خود اکنون موسسه آموزشی دارند؛ سوال این است که چرا باید تصمیمی چنین گرفته شود و بخشی از امکان آموزش که در هنرستان‌های سوره برای دختران وجود داشته از آنان به دریغ شود. اکنون بسیاری از دختران نوجوان که امید داشتند بتوانند از طریق هنرستان‌های سوره رشته نمایش را بخوانند حالا راهی جز انتخاب از میان گزینه‌هایی که در موسسات خصوصی است ندارند.

دوره‌های آموزشی خصوصی چند؟

برای برآورد هزینه‌های مالی و زمانی، اما به سراغ تعدادی این موسسات رفتیم.
موسسه «هنرگستر حیایی» دوره مقدماتی بازیگری را دارای سه مرحله که هر کدام ۳ ماهه است عنوان کرد و گفت که شهریه دور مقدماتی آن سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، شهریه دوره متوسط پنج میلیون و پانصد هزارتومان و شهریه دوره پیشرفته نی هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.

موسسه «کارنامه» یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین موسسات آموزشی و هنری در تهران است. این موسسه خبر داد که دوره‌های بازیگری موسسه در دو دوره مقدماتی و پیشرفته برگزار می‌شود. دوره مقدماتی آن ۳ ماهه با هزینه ۶ میلیون تومانی است و دوره پیشرفته نیز ۷ ماه زمان می‌برد و هزیه آن ۱۸ میلیون تومان است.

«آموزشگاه آزاد سینمایی هشت میلیمتری» نیز که متعلق به یکی از بازیگران و کارگردانان جوان سینمای ایران است نیز به «اقتصاد ۲۴» گفت که دورمقدماتی متفاوتی دارند. دوره مقدماتی آنان شامل ۱۰ کارگاه با ۱۰ استاد و مجموعا ۱۰۰ جلسه است و هزینه آن را نیز رقم هجد میلیون ۴۸۰ هزار تومان عنوان کرد.
اما درباره دوره پیشرفته نیز گفت که این دوره نیز ۱۲ جلسه دو ساعته است که رقم آن ۶ میلیون تومان اعلام شد.

«آکادمی این جا» متعلق به بازیگر جوان و توانمند دیگر سینمای ایران به ما گفت که فعلا دوره آموزشی ندارند و از طریق تارنمای آموزشگاه اطلاع خواهند داد که از چه زمانی آموزش را آغاز خواهند کرد.

«خانه بین الملل بامداد» با مدیریت «پریسا بخت آور»، در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین مراکز آموزشی هنر‌های نمایشی در کشور تبدیل شده است.
محبوبیتی که روزگاری در کلاس‌های مرحوم استادسمندریان برای گروهی که بیشتر طرفدار حضور در تئاتر و سینما بود و آن مقبولیت کلاس‌های امین تارخ که انگار راهی برای ورود به عرصه سریال‌ها بود حالا همه در این مرکز آموزشی نزدیک به «اصغر فرهادی» تجمیع شده است.
جالب این که وقتی با این موسسه تماس بگیرد در ابتدا سن شما سوال می‌شود و در صورتی که زیر ۱۸ سال باشید بدون آزمون ورودی می‌توانید وارد موسسه شوید و در صورتی که بالای ۱۸ سال داشته باشید باید منتظر لیست انتظار و آزمون ورودی باشید. در نهایت، اما بنا به گفته مسولان خانه بین الملل بامداد زودتر از زمستان هیچ برنامه‌ای برای پذیرش هنرجوی تئاتر ندارند و در آن زمان نیز باید تماس بگیرید تا شاید اطلاعات تکمیلی داده شود.

«کارگاه آزاد فیلم» متعلق به «مسعود کیمیایی» را یکی دیگر از محبوب‌ترین موسسات آموزشی در هنر‌های نمایشی باید دانست. دوره‌های بازیگری در کارگاه آزاد فیلم، به صورت ۲ ماه مقدماتی و ۴ ماه پیش رفته است و هزینه آن نیز در مجموع ۲۰ میلیون تومان برای هنرجویان بر آورد شده است.

به نظر می‌رسد که با توجه به میانگین ارقام اعلام شده توسط موسسات فرهنگی غیرانتفاعی، بنا به نام و اعتبار موسسه و اساتیدی که در آن تدریس می‌کنند، شهریه‌ها برای یک دوره یک ساله مقدماتی تا پیشرفته بین ۳ میلیون تومان تا ۳۰ میلیون تومان است.بسیاری از هنرجویان نیز البته تنها به یک موسسه بسنده نمی‌کنند و گاه چندین دوره مختلف را در چند موسسه در طول چند سال تجربه می‌کنند که می‌تواند هزینه را تا ۱۰۰ میلیون تومان نیز برای آنان افزایش دهد.

این در حالی است که بسیاری از دختران نوجوانی که امید به بازیگری داشتند، هنرستان‌های سوره را نیز حالا از دست داده اند. فرصتی ۴ ساله که می‌توانست با هزینه‌هایی کمتر، فرصت مناسب تری برای رشد در اختیارشان بگذارد، اکنون از دست رفته است.

حالا با این تعطیلی فرمایشی، مشخص نیست که این دختران شرایط و امکانات حضور در کلاس‌های موسسات خصوصی را داشته باشند و حتی اگر نیز چنین شرایطی برای آنان به وجود آید در نهایت این فرصت درخشان را مدیریت ناکارآمد حوزه هنری با تصمیمات ناگهانی و بدون پشتوانه، تقدیم این موسسات کرده اند.