80 هزار میلیارد تومان نقدینگی از قالب سپرده‌های ویژه خارج شد

تغییر نرخ سود گواهی سپرده های یکساله از 20 به 18 درصد در بهمن ماه گذشته، حدود 80 هزار میلیارد تومان نقدینگی را از قالب این سپرده ها خارج و به سمت بازارهای جذاب تر هدایت کرد.

اقتصاد24 - اواخر بهمن ماه پارسال بانک مرکزی با هدف مدیریت بازار ارز به مدت دو هفته اجازه انتشار گواهی سپرده های ریالی را با سود 20 درصدی به شبکه بانکی کشور داد؛ در آن زمان نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار برای سپرده های یکساله 15 درصد بود و همین فاصله پنج درصدی سبب شد تا سپرده گذاران برای خرید این گواهی ها متمایل شوند.

در آن زمان اعلام شد که این طرح توانست 240 هزار میلیارد تومان از نقدینگی که ممکن بود به بازارهای دیگری چون ارز و سکه سرازیر شود را در شبکه بانکی حبس کرد.

در آستانه سررسید این گواهی ها، شورای پول و اعتبار در مصوبه ای به شبکه بانکی کشور مجوز تمدید آنها را این بار با نرخ 18 درصدی داد که هم 2 درصد کمتر از نرخ سود سال گذشته بود و هم برخی بانک ها سودهای بالاتر از این رقم را به صاحبان حساب های سپرده های یکساله می دهند.

بر اساس آماری که عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی دیروز در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرد، 160 هزار میلیارد تومان از گواهی های یادشده تمدید شدند که وی آن را نشانی از اعتماد مردم به نظام بانکی دانست.

**آیا نقدینگی از بانک خارج شد؟

یک تفریق ساده نشان می دهد، دو سوم نقدینگی که در قالب این سپرده ها در اختیار شبکه بانکی قرار داشت، بار دیگر تمدید شد و یک سوم باقیمانده یا از شبکه بانکی خارج شد و یا مدیران بانکی توانستند صاحبان حساب ها را برای نگهداری نقدینگی در قالب سپرده های دیگر راضی کنند.

این در حالیست که پیش از این «کوروش پرویزیان» رئیس کانون بانک ها و موسسه های اعتباری خصوصی در پاسخ به اینکه آیا تمدید گواهی سپرده های ویژه بهمن پارسال با نرخ 18 درصد سبب خروج بخشی از نقدینگی از بانک ها نمی شود؟ گفته بود: نرخ 18 درصد برای این اوراق نرخ خوبی است زیرا در شرایط کنونی هم نرخ عقود مشارکتی 18 درصد محاسبه می شود و طبیعی بود که این نرخ پایین تر بیاید.

پرویزیان با یادآوری اینکه طبق مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده یکساله 15 درصد است، افزود: هرچند نرخ سپرده های یکساله 15 درصد، سپرده های کوتاه مدت 10 درصد و برخی گواهی های خاص 18 درصد است اما باید گفت این نرخ در بانک های خصوصی به طور متوسط به 18 درصد نزدیک تر بوده اما در بانک های دولتی نزدیک 15 درصد است.

«رضا ترکاشوند» دبیر کل کانون صرافان ایرانیان یکی از دلایل افزایش تقاضا در بازار ارز در هفته گذشته را سررسید شدن گواهی های سپرده 20 درصدی دانسته و به ایرنا گفته است: با سررسید شدن این گواهی ها در اواخر بهمن و اوایل اسفند امسال و اینکه شورای پول و اعتبار مجوز تمدید آنها را با نرخ 18 درصدی به بانک ها داد، به نظر می رسد بخشی از این نقدینگی از بانک ها خارج و به سمت بازار ارز و سکه حرکت کرد.

** آیا گواهی سپرده 20 درصدی موفق بود؟

سال گذشته که مجوز صدور گواهی های سپرده 20 درصدی در شبکه بانکی صادر شد، 240 هزار میلیارد تومان از نقدینگی در قالب شبه پول در بانک ها حبس شد زیرا اگر مشتری می خواست پیش از سررسید، گواهی خود را بازخرید کند نرخ 14 درصدی روی آن اعمال می شد.

البته جذب این میزان نقدینگی به معنی جذب پول به شکل فیزیکی آن نبود بلکه حتی برخی از کسانی که سپرده های یکساله 15 درصدی داشتند، آن را به این گواهی ها تبدیل کردند.

در سایه این اقدام بود که به استناد آمارهای بانک مرکزی سهم سپرده های بلندمدت از کل سپرده های بانکی از 48.8 درصد به 54.4 درصد رسید و سهم سپرده های کوتاه مدت از 29.6 درصد به 26.1 درصد کاهش یافت.

با این حال آمارها نشان می دهد که سهم سپرده های بلندمدت به پیش از انتشار این اوراق گواهی سپرده ویژه بازگشته و اثر این اوراق در کنترل نقدینگی از بین رفته است.

همچنین مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا از شعب بانک های مختلف نشان می دهد که اغلب آنها نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار را رعایت نمی کنند به طوری که میزان آن بویژه در بانک های خصوصی بسته به رقم موجودی حساب ها در مواردی به بالای 20 درصد می رسد.
منبع: ایرنا