تلاش برای عضویت ژئوپارک ارس در شبکه جهانی ژئوپارک‌ها/ ملزومات تبدیل ارس به شهر سالم

اقتصاد۲۴- یوسف داداش زاده، معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس با اشاره به تلاش این سازمان برای ثبت ژئو پارک ارس به عنوان شبکه جهانی ژئو پارک‌ها اظهار داشت: ژئوپارک ارس دومین ژئوپارک ایران و خاورمیانه بعد از ژئوپارک قشم محسوب می‌شود. ویژگی منحصر به فرد آن این است که جز ۵ مورد خاص دنیا است. این ژئوپارک در صورت ثبت شدن  و تلقی شدن به عنوان عضو شبکه جهانی ژئوپارک‌ها، می‌تواند نقش بی‌بدیلی را در کشور ایفا کند. به خاطر قرار گرفتن در نقطه صفر مرزی در آینده نزدیک می‌تواند با جذب کشور‌های همسایه به ویژه جمهوری خودمختار نخجوان و جمهوری ارمنستان به عنوان یک ژئوپارک خاص تلقی شود.  

او ادامه داد: با تکیه بر نقش مشاورین و متخصصان در این حوزه و به ویژه آقای امری کاظمی که صاحب کرسی در شورای جهانی ژئوپارک‌ها و یکی از ارزیابان بین‌المللی ژئوپارک‌ها است، مسیر را ابتدا به صورت دقیقی ترسیم کردیم و سپس با حضور آقای مارتینی، رئیس شورای جهانی ژئوپارک‌ها نکات کلیدی و تخصصی را مورد توجه قرار دادیم.

بیشتر بخوانید: جلسه هماهنگی ارزیابی شهر سالم جلفا برگزار شد

داداش زاده تصریح کرد: بخش عمده‌ای از کار و تهیه پروند ثبتی با محوریت مردم  ساکنان محلی پیش رفته است و به غیر از آماده‌سازی ژئوسایت‌هایی که انتخاب شده و آماده پذیرش گردشگران هستند، در گام بعدی و موازی با تامین زیرساخت‌های لازم برای این ژئوسایت‌ها، آموزش و محوریت قرار دادن مردم بوده است. هم آن‌ها را با مباحث زمین شناسی آشنا کردیم و هم ارزش ژئوپارک‌ها را برای آن‌ها ترسیم کردیم. لزوم حفاظت از این میراث گران‌بها که در این منطقه وجود دارد، نیز مورد توجه قرار دادیم.  

وی افزود: همچنین با شناسایی و معرفی ژئوپروداکت‌ها و صنایع دستی موضوع اقتصاد محلی را در دستور کار قرار دادیم تا ساکنان بومی ضمن حفاظت از میراث زمین شناسی که در منطقه وجود دارد، در خصوص عایدی اقتصادی حاصل از ثبت این ژئوپارک اشراف کامل داشته باشند. در این خصوص ما اقدامات لازم را بر اساس چارچوب‌های مشخص از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انجام دادیم. پرونده ثبتی ما در نهم آذرماه سال ۹۸ به یونسکو ارسال شده است و یونسکو طی نامه‌ای چارچوب پرونده ارسالی را تایید کرد، اما به خاطر همه گیری کرونا ارزیابی نهایی از این زئوپارک فعلا باقی مانده است و امیدواریم تا شهریور شاهد حضور ارزیابان بین‌المللی خواهیم بود.  

معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس خاطرنشان کرد: از آنجا که کشور‌های همسایه به عنوان مهم‌ترین شرکای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ما محسوب می‌شوند، باید بتوانیم با جذب کشور‌های همسایه‌ای که می‌توانند در پروژه دخیل باشند تا برخی از ژئوسایت‌های ما در آن کشور‌ها قرار بگیرد، نقش محوری در ایجاد بستر همکاری‌های ارزشمند در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی بازی کند.

عضویت در شبکه جهانی شهرهای سالم

داداش‌زاده با اشاره به تلاش این سازمان در خصوص جذب گردشگران خارجی گفت: ما بعد از شیوه کرونا در کشور در حوزه گردشگری پوست اندازی قابل توجهی را شاهد بودیم. تمام عرصه‌های اقتصادی تحت تاثیر قرار گرفت و بیشتری تاثیر را بر حوزه گردشگری شاهد بودیم. پیش از آن تمرکز بسیاری از اقدامات کشور‌های توسعه یافته و درحال توسعه در خصوص جذب سهم بیشتری از گردشگری بود؛ چرا که پاک‌ترین صنعت در دنیا خوانده می‌شود. جذب گردشگران خارجی برای ما نیز اهمیت ویژه‌ای داشت. این صنعت ارزش افزوده و اشتغالزایی بالایی نیز دارد.  

او ادامه داد: بعد از شیوع کرونا برخی از کشور‌ها برای اینکه سهم خود را از گردشگری خارجی افزایش دهند، به سمت ایجاد مناطق امن از نظر شاخصه‌های سلامت روی آوردند؛ بنابراین در ارس هم با توجه به الگو‌هایی که در دنیا در حال شکل گیری است، تلاشی برای افزایش سهم گردشگری صورت گرفته است. ما تلاش کردیم تا بتوانیم با اجرایی کردن استاندارد‌های سلامت در ابعاد بین‌المللی آن در منطقه گردشگران خارجی را مجاب کنیم تا از این منطقه که سرشار از پتانسل‌های تاریخی و طبیعی هستند، بازدید کنند.

داداش زاده تصریح کرد: در این خصوص در چند روز گذشته شاهد حضور ارزیابان از وزارت بهداشت و درمان و همینطور دفتر سازمان بهداشت جهانی در کشور بودیم تا بتوانیم زمینه عضویت ارس را در شبکه جهانی شهر‌های سالم فراهم کنیم. همین الان در کشور ما فقط یک شهر یعنی شهر سهند که در استان آذربایجان شرقی واقع شده، عضو شبکه جهانی شهر‌های سالم است.  

وی افزود: جلفا که مرکزیت منطقه آزاد ارس را دارد، به عنوان دومین شهر در مرحله ارزیابی نهایی واقع شده است. این پروژه با مشارکت دستگاه‌های فرابخشی و همینطور با محوریت مردم با مشارکت بسیار ارزشمند مردم در قالب سمن‌ها و انجمن‌ها فرصتی برای عضویت در  شبکه جهانی شهر‌های سالم دنیا فراهم کردیم.

معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس تصریح کرد: در صورت عضویت، ارس در این شبکه، چهارصد و هشتمین شهر سالم دنیا خواهد بود. بنابراین اقدامات ما در سه ماه نخست سال با تاکید بر وضعیت حاکم بر رنگ‌بندی شهر‌ها و سکونتگاه‌هایی که در محدوده منطقه آزاد ارس قرار دارند که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حوزه زیرساخت‌ها و در حوزه‌هایی خود عاملی برای جذب گردشگر اعم از مجتمع‌ها و مراکز تجاری و تفریحی و تاریخی، امتیازات خود را افزایش خواهیم داد. بر این اساس تمام نقاط ضعف خود را طی چند ماه آینده برطرف خواهیم کرد و تاکید ویژه بر نقاط قوت و کلیدی خواهیم داشت.  

او ادامه داد: آنچه در سه سال گذشته انجام شده این بود که تمام تلاش خود را در راستای معرفی ارس در جوامع بین‌المللی انجام دهیم، با عضویت به عنوان شهر ایمن در شبکه جهانی جوامع ایمن در چهارم شهریور سال ۹۸ و عضویت در سازمان گردشگری در بیستم شهریور سال ۹۸ و اقداماتی نیز در خصوص عضویت ژئوپارک در یونسکو انجام دادیم و پرونده ثبتی آن ارسال شده است.  

داداش زاده خاطرنشان کرد: ما امسال با توجه به تجربیات بسیار خوبی که از زمان شیوع کرونا به دست آوردیم و همکاری قابل توجه بخش خصوصی سعی کردیم از نظر کیفیت بخشی به امکانات و خدمات ارائه شده، باعث حضور بیشتر گردشگران در منطقه شویم. آنچه اهمیت دارد، اجرای پروتکل‌های بهداشتی و اجرای ضوابط حاکم بر رنگ بندی مناطق در اولویت ما قرار گرفته است. از طرفی در نقطه صفر مرزی قرار داریم و باید تدابیر قابل توجهی را در مرز‌ها برقرار کنیم و هم به دلیل اینکه یکی از مقاصد مهم و دائمی جذب گردشگر هستیم، برای رعایت پروتکل‌ها تلاش می‌کنیم.  

او ادامه داد: توجه به استاندارد‌های بین‌المللی با تاکید بر ارزش‌های حاکم بر کشور می‌تواند ما را به این مهم برساند. امیدوار هستیم که این اقدام هم به خوبی انجام شود. امیدواریم در آینده نزدیک رونق گردشگری که پیش از کرونا داشتیم بتوانیم در دوران پساکرونا نیز رقم بزنیم.  کشور ما علیرغم اینکه طی سال‌های گذشته و قبل از شیوع کرونا خیز قابل توجهی را در بازار‌های جهانی برای جذب گردشگران خارجی برداشته بود.

رشد مراکز اقامتی و تاسیسات گردشگری

معاون فرهنگی و گردشگری سازمان منطقه آزاد ارس تاکید کرد: علیرغم رشد قابل توجه مراکز اقامتی  تاسیسات گردشگری که با تدوین شیوه نامه حمایتی و تصویب آن در هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد ارس در خصوص ارائه خدمات لازم به سرمایه گذاران موجب شد از نظر احداث و ایجاد مراکز اقامتی به موفقیت‌های قابل توجهی برسیم و چندین مرکز اقامتی در این منطقه شکل بگیرد.

او ادامه داد: ما در پایان سال ۹۷ حدود ۱۰۴۰ تخت ظرفیت اقامتی داشتیم، اما در پایان سال ۹۹ به ظرفیت ۲۸۰۰ تخت رسیدیم، اما همچنان در مقایسه با تعداد گردشگران و بازدیدکنندگان روزانه از این منطقه که آمار میلیونی دارد، نیازمند ایجاد مراکز اقامتی و تاسیسات گردشگری هستیم. نسبت به جمعیت و وضع موجود در این منطقه در سال‌های آغازین شکل گیری ارس وضعیت مطلوبی داریم، اما در مقایسه با آمار گردشگران روزانه به منطقه شکاف قابل توجهی را ملاحظه می‌کنیم. سعی داریم از طریق تاکید بر مشوق‌ها در ماه‌ها و سال‌های آینده شاهد سرمایه گذاری‌های قابل توجهی باشیم.  

داداش‌زاده تصریح کرد: تلاش ما این است که در این دوره تا رسیدن به ریشه کنی ویروس کرونا و دوران پسا کرونا زیرساخت‌های اقامتی را به وضعیت بهتری برسانیم. در حوزه سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس که معطوف به زیرساخت‌های گردشگری که منشا عمومی دارند و بهسازی مسیر‌های گردشگری و مرمت و بازسازی آثار تاریخی اقدام کرده‌ است. ما برای مسیر گردشگری غرب ارس از جلفا به کلیسا سنت استپانوس که در غرب ارس واقع شده، اقدامات خوبی انجام داده بودیم.  

وی افزود: از سال ۹۸ نیز به مسیر گردشگری شرق ارس از جلفا تا جنگل‌های ارسباران توجه ویژه‌ای داشته‌ایم و امیدواریم که در سال‌های نه چندان دور مسیر گردشگری ضلع شرقی ارس همان کیفیت مسیر گردشگری غرب ارس را داشته باشد.  

او تاکید کرد: در این سه سال ۵ پروژه شاخص را در دستور کار قرار داده بودیم که شامل عضویت در شبکه جهانی جوامع ایمن، عضویت در سازمان جهانی گردشگری، عضویت در شبکه جهانی ژئوپارک‌ها، عضویت در شبکه جهانی شهر‌های سالم و توجه به زیرساخت‌های آموزشی اعم از حضور دانشگاه‌های معتبر در منطقه و ایجاد مرکز بین‌المللی آموزش فنی و حرفه‌ای است.

او ادامه داد: در تمام این پروژه‌های بین‌المللی کلیدی‌ترین نکته‌ای که شبکه‌های بین‌المللی به آن توجه دارند، کیفیت اقتصاد محلی است؛ لذا همه ما کاملا به این نکته واقف هستیم که موفقیت در هر بخش اقتصادی منوط به حضور و مشارکت جامعه محلی است. در حوزه صنعت توریسم نیز نباید این مسئله را نادیده بگیریم.  در این خصوص نیز هرموفقیتی که ارس در حوزه توریسم به دست آورده به میزان مشارکت جامعه بومی بازمی‌گردد.

داداش زاده در پایان خاطرنشان کرد: مشارکت در اجرای جشنواره زنجبیل در ارس یکی از اقداماتی است که با مشارکت حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و استانداری آذربایجان شرقی در حال انجام است. سعی شده تا در راستای فرهنگ‌سازی رعایت پروتکل‌های بهداشتی با زبان طنز آموزش‌های لازم را به مخاطبان برسانیم. ما چند دوره استعدادیابی را برگزار کرده‌ایم که در سطح منطقه  استان بوده است تا در زمینه هنری جاذب گردشگر باشند. این مهم‌ترین بحثی است که در حوزه گردشگری فرهنگی پیگیری کرده‌ایم.