تاریخ انتشار: ۰۸:۳۵ - ۱۱ شهريور ۱۴۰۰
روند ۲۰ ساله ضریب جینی نشان می‌دهد؛

معمای شکاف درآمد بین ایرانیان

روند ۲۰ ساله ضریب جینی به‌عنوان شاخص توزیع درآمد در ایران بیانگر این واقعیت است که سیاست دولت‌ها دست‌کم از سال ۱۳۸۰ تا پایان سال ۱۳۹۹ نتوانسته است به‌صورت پایدار و مستمر شکاف طبقاتی در کشور را کاهش دهد؛ به‌گونه‌ای که براساس اعلام مرکز آمار ایران، شاخص توزیع درآمد در پایان سال ۱۳۹۹ به محدوده سال ۱۳۸۹ برگشته است.

  درآمد بین ایرانیان

اقتصاد۲۴ - این روند20ساله نشان می‌دهد که سیاست‌های اتخاذ شده در این سال‌ها برای کم کردن شکاف طبقاتی به‌دلیل نرخ رشد پایین اقتصادی و نرخ بالای تورم، شکننده بوده و در عمل سهم پردرآمدها از درآمد، بیشتر و سهم کم‌درآمدها کمتر شده و سهم دهک‌های متوسط هم تضعیف شده است.

 یکی از شاخص‌های سنجش نابرابری درآمد جامعه، ضریب جینی است که عددی بین صفر و یک است و در آن صفر به معنی توزیع کاملا برابر درآمد یا ثروت و یک به‌معنای نابرابری مطلق در توزیع درآمد یا ثروت محسوب می‌شود. این شاخص هرچند درآمدهای خانوارهای یک جامعه را نشان می‌دهد ولی در عین حال به تغییرات درآمدی حساس است؛ صرف‌نظر از اینکه این تغییرات در بین خانوارهای ثروتمند، متوسط یا فقیر اتفاق افتاده است.

مرکز آمار ایران می‌گوید: بیشتر یا کمتر شدن ضریب جینی به تنهایی نمی‌تواند وضعیت توزیع درآمد را در جامعه نشان دهد و به همین جهت برای محاسبه میزان عدالت در توزیع درآمد، سهم درآمدی هر یک از گروه‌های جامعه محاسبه می‌شود و اگر فاصله بین درآمدی که 10، 20 و 40درصد پایین‌ترین گروه جامعه به‌دست می‌آورند، با درآمد 10، 20 و 40درصد از پردرآمدترین افراد، تفاوت زیادی داشته باشد، نشان‌دهنده توزیع ناعادلانه درآمد در یک کشور است.

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که ضریب جینی خانوارهای ایرانی در سال١٣٩٩ بالاتر از 0.4 قرار گرفته و سهم 20درصد کم درآمدترین 0.583درصد و سهم 20درصد پردرآمدترین جمعیت 0.4744درصد برآورد شده است. این مرکز تأیید می‌کند که ضریب جینی در ایران، هم در شاخص کشوری و هم بین خانوارهای شهری و روستایی در سال گذشته نسبت به سال قبل آن افزایش یافته که نشان‌دهنده توزیع نابرابرتر درآمد در سطح جامعه است.

کمترین ضریب توزیع درآمد در مناطق شهری ایران در سال گذشته در استان اردبیل و بیشترین هم در استان سیستان و بلوچستان به ثبت رسیده و به‌گفته مرکز آمار ایران وضعیت توزیع درآمد در بین خانوارهای روستایی استان خوزستان از سایر استان‌ها بهتر و در خانوارهای روستایی استان چهارمحال و بختیاری نسبت به دیگر استان‌ها بدتر بوده است.

نگاهی به روند 20ساله ضریب جینی در ایران نشان می‌دهد که از سال1386 به بعد وضعیت توزیع درآمد، هم در کل کشور و هم در مناطق روستایی و هم مناطق شهری رو به بهبود بوده و پایین‌ترین شاخص ضریب جینی به‌معنای توزیع عادلانه‌تر درآمد در پایان سال1392 به ثبت رسیده است. پس به‌مدت 3سال وضعیت توزیع درآمد به‌تدریج و آرام بدتر شده و از سال‌های96و97 دوباره شکاف درآمدها بیشتر شده؛ ولیکن در سال‌های98و99 روند تقریبا ثابتی را تجربه کرده است.

براساس شاخص‌های جهانی، هدف از برآورد ضریب جینی و محاسبه شاخص، توزیع درآمد به‌معنای یکسان بوده، چرا که سهم تمامی افراد از درآمد کشور نیست؛ بنابراین هدف، توزیع عادلانه براساس توانایی‌های شهروندان یک جامعه است؛ به این معنا که تقسیم درآمدها به‌گونه‌ای صورت گیرد که سهم بیشتری از مردم در طبقه متوسط در آن جای بگیرند و شمار ثروتمندان و فقیران در کشور بسیار کم باشد.

آمارهای رسمی از وضعیت اقتصادی ایران نشان می‌دهد که کشور به واسطه رشد اندک اقتصادی به‌ویژه رشد نزدیک به صفر درصد در دهه90 همزمان با مواجه شدن جامعه با نرخ تورم دورقمی و بالاتر باعث شده تا طبقه متوسط ایران هم زیر خط فقر قرار گیرد و درآمد در جامعه به‌رغم سیاست‌های رفاهی مبتنی بر ارزپاشی و پول‌پاشی نامناسب توزیع شود.


بیشتربخوانید:تورم تک رقمی، رویای دست نیافتنی اقتصاد ایران


مرکز آمار ایران در گزارشی اعلام کرده که شاخص توزیع درآمد در فاصله سال‌های63تا67 تغییر محسوسی نداشته و حتی بیشتر روندی نزولی را تجربه کرده و بخشی از عدم‌نوسان شدید در شاخص ضریب جینی در این دوره به شرایط خاص کشور و اختصاص کالاهای یارانه‌ای به تمامی اقشار جامعه مربوط می‌شود.

این مرکز می‌گوید در فاصله سال‌های 68 تا 75 ضریب جینی در ایران روندی افزایشی را تجربه می‌کند و یکی از علت‌های تشدید نابرابری در جامعه به سیاستگذاری دولت روی زیرساخت‌های کشور پس از جنگ تحمیلی و لزوم سازندگی برمی‌گردد که باعث شده تا برگشت درآمد و توزیع آن به بخشی از جامعه صورت پذیرد.

این گزارش می‌افزاید: در دوره زمانی 1376تا1383 ضریب جینی در ایران تغییرات چندان زیادی نداشته و از یک روند تقریبا ثابتی پیروی کرده، اما در دوره زمانی 84تا91 مهم‌ترین اتفاقی که باعث تغییر محسوس در شاخص توزیع درآمد و کاهش ضریب جینی به زیر 0.40شده، اجرای طرح هدفمندی یارانه بوده که با اجرای آن در آخرین ماه‌های سال89 با پرداخت یارانه نقدی به اکثر مردم، تغییر محسوس در شاخص توزیع درآمد ایجاد شده است.

راز شکاف درآمدها در دولت روحانی

به‌گفته مرکز آمار ایران کمترین ضریب جینی در یک دوره 36ساله یعنی از 1363تا‌سال1398 در سال1392 مشاهده شده که این ضریب به 0.3650رسیده و سایر شاخص‌ها هم نشان از بهبود وضعیت توزیع درآمد دارد. اما روند تغییرات شاخص ضریب جینی در فاصله سال‌های پس از 92تا97 صعودی بوده و در سال98 کاهشی شده و در سال99 هم تقریبا ثابت مانده است. چگونه این اتفاق رخ داده است؟

مرکز آمار 3 سناریو برای تشریح علت بالا و پایین شدن شاخص توزیع درآمد و ضریب جینی در دولت حسن روحانی معرفی و تأکید می‌کند: سناریوی نخست این است که سهم دهک‌های نخست، کاهش و دهک‌های بالا افزایش یافته باشد؛ به این معنا که کم درآمدها فقیرتر و پردرآمدها غنی‌تر شده باشند. سناریوی دوم این است که سهم دهک‌های اول، کاهش پیدا کرده و دهک‌های بالا ثابت مانده باشد؛ یعنی سهم کم‌درآمدها کم شده و پردرآمدها ثابت مانده باشد و سناریوی سوم هم اینکه ممکن است سهم دهک‌های اول ثابت ولی دهک‌های بالا افزایش یافته باشد؛ یعنی درآمد فقرا ثابت مانده و به جای آن درآمد ثروتمندان قد کشیده است.

یکی از دلایل بهبود شاخص توزیع درآمد در سال‌های98و99 به‌گفته مرکز آمار می‌تواند کمک‌های نقدی و کالایی سازمان‌ها و نهادهای دولتی به دهک‌های پایین جامعه باشد. مرکز آمار نتیجه می‌گیرد که کمک‌های چندبرابری به دهک‌های پایین درآمدی حتی تا 3برابر یارانه نقدی، البته در برخی مناطق باعث شده تا توزیع درآمد در سال98 نسبتا بهتر شود.

منبع: همشهری آنلاین
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

مقصد اول ثروتمندان جهان در سال ۲۰۲۴+ نمودار

عکس/ مازیار لرستانی در کنار خواهر واقعی اش

بهره‌برداری از ۱۷ طرح نفتی با سرمایه ۴ میلیارد دلاری

عکس/ استایل شاد و رنگی مژده لواسانی

افشاگری بابک امینی درباره مسعود کیمیایی و گوگوش

فیلمی تکان دهنده از حمله پهپادی اوکراینی ها به سرباز روس

فیلم/ محسن هاشمی خطاب به خضریان: چیکار به بابام داری؟

قتل در پاتوق قماربازان بر سر ساعت مچی!

دعوای لفظی محسن هاشمی و خضریان در صداوسیما+فیلم

اختلاس ۸ میلیاردی در صندوق ذخیره فرهنگیان!

ماراتن وعده‌های محال در مناظره‌های انتخاباتی/ این‌همه دکترِ متخصص با وعده‌های توهمی و اقتصاد در حال احتضار ایران!

خودروی وارداتی سایپا روی خط تولید رفت + عکس

فیلم/مشاور جلیلی از سئوال جنجالی هاشمی طفره رفت!

فیلم/اگر پورمحمدی رئیس جمهور بود درباره ماجرای مهسا امینی چه می‌کرد؟

عکس/ کارنامه تحصیلی علیرضا زاکانی در چهارم دبیرستان

فیلم/مصطفی پورمحمدی: کمترین اعدام را در ۵ سال دادستانی مشهد دارم

اعلام جزئیات فرآیند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری

اجتماع هواداران مسعود پزشکیان در ورزشگاه شهید شیرودی

کنایه پیشکسوت پرسپولیس به بیرانوند و ترابی+ عکس

حسن روحانی: التماس کردم گفتم بگذارید من برجام را حل کنم

پرداخت بیش از پنج هزار میلیارد ریال وام قرض‌الحسنه ازدواج در بانک سینا

فیلم/ افشاگری نفیسه روشن در مورد خانواده‌ اش

افشاگری تکان دهنده عباس آخوندی درباره عملکرد کاسبان تحریم

فیلم/ روایت پزشکیان از عشق به همسرش

زبان های رایج در کشورهای اروپایی و انتخاب زبان خوب برای یادگیری

چرا برای خرید گوشی سایت گوشی شاپ را انتخاب کنیم

پیام ستاره ازبکستانی برای هواداران استقلال +عکس

قطار طوس: انتخابی ایده‌آل برای سفری ایمن و مطمئن

بازار طلا صعودی شد

خبر خوش برای بازنشستگان درباره متناسب سازی حقوق

پزشکیان: عده‌ای فکر نکنند عقل کل هستند، مملکت مال همه است

خرید انسی پابجی نیواستیت با آیدی و در ۵ دقیقه از فروشگاه اوریکس گیم

طعنه سنگین علیرضا بیرانوندبه هواداران پرسپولیس

گزارش بورس امروز دوشنبه ۴ تیرماه ۱۴۰۳

اعتصاب کارگران پروژه‌ای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

کافه رنت اجاره خودرو ارزان و مطمئن برای شما

هر آنچه باید از باغ موزه وزیری بدانید

اطلاعیه کمیته نهادهای مالی ستاد انتخاباتی دکتر پزشکیان در مورد بازار سرمایه

​پیش بینی فائو از تولید ۲۰ میلیون تن غله در ایران

دولت بعدی با چه مشکلات سیاسی برای مهار تورم مواجه است؟

معرفی سامانه میلی؛ خرید و فروش طلا آب شده به صورت آنلاین

مشخصات سیستم دفاع هوایی آستر ۳۰؛ قدرتمند و ویرانگر

فیلم / شجاعت دینی یک شهروند محلی در مبارزه با آتش زاگرس

نکات طراحی آنلاین و چاپ سربرگ شرکت و اداری + نمونه

دلار کانال ۶۰ هزار تومانی را فتح کرد

فیلم/ پورمحمدی: حتما در انتخابات شرکت کنید

این اعتبار ملی است؛ آغاز طرح اعتبار ملی در بانک‌ ملی ایران

تحلیل شخصیت و شیوه مدیریت ۶ نامزد انتخابات؛ برنده انتخابات ریاست‌جمهوری کدام نظریه است؟

تتلو روز عید غدیر آزاد می‌شود؟

مذاکره استقلال با ۱۰ بازیکن لیگ برتری!