نبرد در بیروت؛ آیا عربستان از نفوذ ایران خشمگین است؟

اقتصاد ۲۴-رویترز در مطلبی به قلم تام پری و غائده غنتوس نوشت: لبنان که مدت هاست با خطر فروپاشی اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند، پس از انتقاد صریح یک وزیر در یک برنامه‌ی تلویزیونی از عربستان سعودی، با انفجاری از خشم اعراب در خلیج فارس مواجه شده است. به طوری که روابط بیروت با ریاض که زمانی جزو کمک کنندگان به لبنان محسوب می‌شد، تیره شده است.
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: بسیاری از مردم عادی لبنان می‌ترسند که آن‌ها باید بهای تیرگی روابط دیپلماتیک ریاض-بیروت را بپردازند. به عقیده‌ی آنان این نزاع ریشه در رقابت طولانی مدت بین عربستان سعودی و ایران دارد که زیربنای درگیری‌ها در سراسر خاورمیانه است.

بیشتر بخوانید: اخراج سفرای لبنان از عربستان و بحرین؛ ریاض واردات کالا‌های لبنانی را ممنوع کرد

عربستان سعودی و سایر پادشاهان عرب خلیج فارس زمانی میلیارد‌ها دلار برای کمک به لبنان خرج کردند و هنوز هم شغل و پناهگاه برای بسیاری از لبنانی‌ها فراهم می‌کنند. اما این دوستی برای سال‌ها به دلیل نفوذ فزاینده جنبش قدرتمند حزب‌الله لبنان تحت حمایت ایران، تیره شده است.
تیرگی روابط اعراب خلیج فارس با لبنان هفته گذشته زمانی که جورج قرداحی، مجری شناخته شده‌ی لبنانی که اخیراً به عنوان وزیر اطلاع رسانی منصوب شده است، در مصاحبه‌ای در حمایت از حوثی‌های همسو با ایران در یمن سخن گفت و از نیرو‌های تحت رهبری عربستان سعودی که با آن‌ها می‌جنگند، انتقاد کرد، شدت گرفت.

برای ریاض که نفوذش در لبنان با افزایش قدرت تهران کاهش یافته است، اظهارات قرداحی تنها نشانه‌ای از تداوم تسلط حزب الله بر صحنه سیاسی لبنان بود. اگرچه این تسلط قبل از روی کار آمدن قرداحی نیز ثابت شده بود.

بیشتر بخوانید: کویت نیز پس از عربستان بحرین کاردار لبنان را اخراج کرد

با پیشروی حوثی‌ها در یمن، پیامد‌های اظهارات او بر عمق رقابت‌های ایران و عربستان سعودی تأکید می‌کند. نگرانی‌های کشور‌های خلیج‌فارس در مورد تهران، به دلیل عدم پیشرفت تلاش‌های تحت رهبری ایالات متحده برای احیای توافقی که فعالیت هسته‌ای ایران را محدود می‌کند، تقویت شده است.
عربستان سعودی و دیگر کشور‌های حاشیه خلیج فارس متحد آمریکا، مدت‌هاست که با تسلیح، آموزش و تامین مالی گروه‌های مسلمان شیعه مطابق مدلی که حزب‌الله در سال ۱۹۸۲ بر اساس آن تأسیس شد، در راستای مقابله با نفوذی که تهران در سراسر منطقه ایجاد کرده است، مبارزه می‌کنند.

وزیر خارجه عربستان سعودی در آخر هفته به رویترز گفت که این موضوع فراتر از اظهارات قرداحی است که توسط سلیمان فرانگیه، مسیحی مارونی و از متحدان نزدیک شیعیان حزب‌الله، به دولت نجیب میقاتی، نخست‌وزیر معرفی شد.
شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود گفت: مهم است که دولت لبنان راهی پیدا کند تا لبنان را از ساختار سیاسی فعلی که هم راستا با تقویت سلطه حزب الله است، رها کند.

عربستان سعودی و متحدانش در خلیج فارس، سفرای لبنان را اخراج و فرستادگان خود را از بیروت فراخوانده اند. ریاض همچنین واردات از لبنان را متوقف کرده است. این در حالی است که قبلاً نیز عربستان واردات میوه و سبزیجات لبنان را به دلیل قاچاق مواد مخدر در محموله‌ها ممنوع کرده بود.
صنم وکیل، معاون مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس گفت: از منظر ریاض، این بحران اخیر به عنوان فرصتی برای تحت فشار قرار دادن سیستم لبنان به منظور اتخاذ موضع علیه ایران و حزب الله تلقی می‌شود.

نارضایتی کشور‌های خلیج فارس

یک مقام ارشد ایرانی گفت: از دیدگاه تهران، این اقدام ریاض نشان می‌دهد که سعودی‌ها در جبهه دیپلماتیک در برابر ایران در حال شکست هستند و به برخی اهرم‌ها نیاز دارند. این مقام ادامه داد: اگرچه ریاض ممکن است بتواند لبنان را منزوی کند، نمی‌تواند این کار را با حزب الله بکند.
برای لبنان که اقتصادش ویران شده است، هر اقدامی که صد‌ها هزار لبنانی را که در عربستان سعودی و امارات متحده عربی کار می‌کنند، تحت تاثیر قرار دهد، نگرانی بزرگی است. مهم اینکه، این افراد که در کشور‌های مورد بحث مشغول به کار هستند، دلار‌هایی را به لبنان به عنوان کشوری که در فقر غرق شده است، وارد می‌کنند.
علیرغم تضمین‌های رسمی داده شده مبنی بر اینکه مهاجران به کشورشان فرستاده نخواهند نشد، این ترس گریبان مهاجران لبنانی را در خلیج فارس گرفته است.

عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر سیاسی امارات متحده عربی گفت که عربستان سعودی مانند سایر کشور‌های خلیج فارس مراقب است که مردم لبنان را مجازات نکند. او ادامه داد:، اما گام‌های دیگری از جمله پایان دادن به پروازها، به منظور انتقال نارضایتی عمیق کشور‌های خلیج فارس از حزب‌الله، ممکن است رخ دهد.
در سال‌های اخیر این اولین بار نیست که خصومت با حزب‌الله، ریاض را به اقدام علیه لبنان سوق می‌دهد. در سال ۲۰۱۷، سعد الحریری، نخست وزیر وقت لبنان، به طور غیرمنتظره‌ای در سفری به ریاض استعفا داد و لبنان را در بحران فرو برد. منابعی از جمله رئیس جمهور فرانسه گفته اند که عربستان سعودی او را در آن زمان اسیر کرده بود. ریاض این موضوع را رد می‌کند.
بحران اخیر بر اثر اظهارات قرداحی در شرایطی رخ داد که میقاتی در تلاش برای رسیدگی به بحران مالی لبنان است که بیش از سه چهارم لبنانی‌ها را در فقر فرو برده است. میقاتی، به عنوان یک سرمایه دار میلیاردر گفته است که اظهارات قرداحی قبل از وزیر شدنش بیان شده و ربطی به دولت نداشته است. قرداحی هم تأکید کرده است که استعفا نمی‌دهد.

بیشتر بخوانید: عربستان: گفت‌وگو‌ها با ایران دوستانه است، اما تاکنون پیشرفت بزرگی نداشتیم

کابینه میقاتی قبلاً به دلیل بن بست بر سر تحقیقات در مورد انفجار بندر بیروت در سال گذشته دچار مشکل شده بود. در همین ارتباط باید به خاطر داشت که کابینه از ۱۲ اکتبر تشکیل جلسه نداده است.

کشور‌های غربی می‌خواهند شاهد پیشرفت در راستای توافق صندوق بین المللی پول با بیروت و برگزاری انتخابات به موقع در ۲۷ مارس باشند. مخالفان حزب الله این انتخابات را فرصتی برای سرنگونی اکثریتی که در سال ۲۰۱۸ توسط این گروه روی کار آمدند و احزابی که از داشتن تسلیحات حزب الله حمایت می‌کنند، می‌دانند.

کرسی‌های مسیحیان به عنوان منطقه‌ای در نظر گرفته می‌شود که متحدان حزب الله ممکن است در آن شکست بخورند. یکی از طرف‌هایی که در این شرایط برای رسیدن به منافع خودش تلاش می‌کند، نیرو‌های مسیحی لبنانی ضد حزب‌الله است که به طور گسترده به عنوان آخرین متحد اصلی ریاض در لبنان شناخته می‌شود. غسان حاصبانی، معاون سابق نخست وزیر لبنان گفت که لبنان با رفتار حزب الله و متحدانش در دولت از جهان عرب جدا شده است.