معادله نرخ بهره بانکی و نوسان در بورس

اقتصاد۲۴- نرخ بهره بین بانکی در ابتدای شهریور ماه روندی صعودی به خود گرفت. بررسی‌های آماری و شنیده‌های اکو ایران از منابع آگاه نشان می‌دهد نرخ بهره بین بانکی به احتمال بالایی در حال نصب سقف جدید است.

به طور کلی بانک مرکزی در دو بازار بین بانکی اقدام به فعالیت می‌کند. بازار باز و بازار بین بانکی. هدف از انجام فعالیت این نهاد در بازار‌های بین بانکی عموما تنظیم نرخ بهره بین بانکی و بهبود شرایط نقدینگی بانک‌ها است. بررسی‌های آماری از وضعیت کنونی نرخ سود‌ها در بازار‌های مالی خبر از روند صعودی این شاخص در اقتصاد کشور دارد.

رشد دوباره نرخ بهره بین بانکی در شهریور ماه

در آغاز تابستان بورسی‌ها یکی از مهم‌ترین دلایل در افت شاخص بورس را رشد نرخ بهره بین بانک می‌دانستند. این در حالی است که بانک مرکزی در جهت کاهش تورم و رسوب عملیات بازار باز در پایه پولی از ابتدای امسال تا پایان خرداد ماه اقدام به تزریق کمتر پول در این معاملات کرده و به صورت موازی نرخ بهره را افزایش داد تا جایی که در آغاز تابستان نرخ سود بازار باز به مرز ۲۱.۵ درصد رسیده و نرخ بهره بین بانکی نیز در رفتاری مشابه با ۲۱.۳۱ درصد رکورد یک سال ونیمه را ثبت کرد.

در همین زمان با واکنش شدید بورسی‌ها به رشد نرخ بهره بین بانکی و افت شاخص بورس، بانک مرکزی بالاجبار سیاست خود را تغییر داده و به یکباره نرخ سود بازار باز را به کف ۲۰ درصد رسانده و نرخ بهره بین بانکی را نیز ۰.۱۸ واحد درصد کاهش داد.

رشدی که بانک مرکزی در نرخ بهره بین بانکی پی ریزی کرده بود مسیری بود که به اعتقاد برخی اقتصاددانان یکی از سیاست‌های مهم در راستای کاهش تورم قلمداد می‌شود. این در حالی است که تعارض این سیاست با منافع بورسی‌ها اعتراض آن‌ها را شدید‌تر کرد. با این حال آمار‌ها و اخبار حاکی از آن است روند کاهشی نرخ بهره بین بانکی که در واکنش به اعتراض بورسی‌ها در آغاز تابستان شکل گرفته دوامی نداشته و دوباره صعودی شده است.
در همین راستا طبق اعلام بانک مرکزی نرخ بهره بین بانکی هفته دوم شهریور ماه برابر با ۲۰.۷۴ درصد ثبت شده و نسبت به هفته قبل خود ۰.۰۹ واحد درصد افزایش پیدا کرده است.

در شرایطی که دولت سقف ۲۰ درصدی را برای نرخ سود بین بانکی تعیین کرده بود، اما ساختار بازار‌های بین بانکی هنوز به گونه‌ای نبوده که دستیابی به این هدف تا کنون محقق شود. به همین علت رخی از کارشناسان و منابع آگاه احتمال سقف جدید ۲۱ درصد را برای این شاخص در نظرگرفته اند.

اما عده‌ای دیگر در تحلیل این اتفاق تغییرات عملیات بانک مرکزی در دو بازار بانکی را مبنا قرار داده اند که البته می‌تواند همجهت با فرض نخست نیز باشد.

تزریق ۷۰ همتی در بازار باز و کاهش اعتبارات قاعده‌مند

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد بانک مرکزی تزریق پول در بازار باز را پس از برخورد به کف ۶۰ هزار میلیاردتومانی دوباره ارتقا داده و به سقف ۷۰ همت رسانده است. این روند موازی به افزایش نرخ سود بازار باز بوده و این شاخص را از ۲۰.۷۱ درصد به ۲۱.۲۱ درصد رسانید.

این در حالی است که بانک مرکزی اعتبارات قاعده‌مند خود در بازار بین بانکی منتهی به ۸ شهریور ماه از مرز ۲۵ هزار میلیارد تومان به ۱۰ همت تنزل داده است.

برهمین اساس برخی تحلیل گران عامل توضیح دهنده دیگر در رشد دوباره نرخ بهره بین بانکی را کاهش منابع در بازار بین بانکی عنوان کرده اند.