تپانچه بر سر فعالان اقتصادی

تصمیم ضدایرانی ترامپ و اعمال تحریم‌های جدید علیه صنعت فولاد و معدن ایران بازی جدیدی نیست‌. دولت آمریکا سال‌هاست اقتصاد ایران را مورد هدف تحریم‌های دستوری خود قرار داده است اما در این بین باید دولتمردان سرزمین‌مان زیرکانه و هوشمندانه حرکت کنند و تپانچه‌های خود را از سر تجار و صادرکنندگان و تولید‌کنندگان بردارند‌.

پس از تحریم نفت ایران حالا نوبت به صنعت فولاد و معدن رسید‌. این تحریم می‌تواند به فرصت‌ جدیدی برای رونق صنایع و تولیدات داخلی تبدیل شود مشروط بر اینکه دولتمردان بتوانند به درستی از آن استفاده و نیاز کشور را از داخل تامین کنند. تحریم نفت با صنایع فلزی غیر‌قابل مقایسه است‌. نفت به دلیل بالا بودن حجم تولید و صادرات و از سوی دیگر به عنوان تجارت بین دولت‌ها شاید دچار نوسانات جدید شود چراکه صادرات میلیون‌ها بشکه در روز و قرار گرفتن روسا بر سر میز دولتمردان سایر کشورها می‌تواند تبعاتی هرچند ناچیز بر اقتصاد کشور داشته باشد‌. اما تحریم صنایع فلزی به دلیل خرد و خصوصی بودن آن نمی‌تواند مشکلی برای دولت‌های سایر کشورها ایجاد کند‌.

شاید تاجری ۵۰۰ تن میلگرد را به تاجر دیگری در یکی از کشورهای همسایه آن هم بدون نگرانی از حمل و نقل می‌فروشد و در این بین هیچ دولتی بیمی از این مبادله نخواهد داشت‌. بخش معدن ایران پیش از این هم تحریم بود، چرا که مبادلات مالی و جابه‌جایی پول عملا غیرممکن و همچنین هزینه حمل‌و‌نقل و کشتیرانی بسیار بالا بود. طی سال‌های گذشته این صنعت با مشکلات مبادلات مالی با سایر کشورها دست و پنجه نرم کرده است‌.

مدت‌هاست نه تنها بخش معدن که سایر بخش‌ها برای بازگشت پول با مشکل مواجه بودند که هزینه تمام‌شده بخش بازرگانی را بالا می‌برد. ماده معدنی مس ایران بسیار پر‌ارزش است که اروپا یکی از مشتریان عمده آن به حساب می‌رود. بعضی مواد معدنی هم در بازارهای خاصی مورد استفاده است. این‌طور نیست که همه مصرف‌کنندگان معادن ایران تابع سیاست‌های آمریکا باشند و با مدیریت مناسب اجازه نمی‌دهیم متقاضیان یا بازارهای ما آسیب ببیند. علاوه بر بازارهای اروپایی، بسیاری از کشورهای منطقه نیز به مواد معدنی ایران نیاز دارند. ممکن است در صورت ایجاد مشکل برای صادرات مواد معدنی به کشورهای اروپایی، به سمت بازارهای جدید رو آوریم. آمریکا خواسته در مرحله اول به این بخش ایران صدمه بزند.

بخش عمده صادرات ما در سال ۹۷ در بخش محصولات فولادی هشت میلیون و ۹۰۰ هزار تن، مس ۳۶۵ هزار تن و سایر معادن ۹ میلیون تن بود و در مقابل یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن فولاد خاص واردات داشته‌ایم. اما تحریم‌های جدید عملا مانعی برای صادرات مواد معدنی ما نخواهد بود، چرا‌که تقاضا برای این مواد به خصوص مس همیشه وجود دارد و بازار مسیر خودش را پیدا می‌کند. ممکن است هزینه بازاریابی ایران کمی بالا ‌رود و برای مصرف‌کنندگان شرایط سخت‌تری ایجاد کند، ولی اینکه بگوییم هزینه تولید ما بیشتر می‌شود قطعا چنین اتفاقی نخواهد افتاد.

*رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران