ایران در دو راهی تعطیلی شنبه یا پنجشنبه!

اقتصاد۲۴-تصمیم گیری برای تعطیل اعلام کردن پنجشنبه یا شنبه را می‌توان یکی از فرسایشی‌ترین طرح‌هایی دانست که بار‌ها و در ادوار مختلف مجلس مطرح شده، اما هیچ‌گاه به نتیجه مشخصی منتهی نشده است. این موضوع در مجلس فعلی، از پنجم آذرماه سال گذشته مورد توجه واقع شد؛ زمانی که دولت برای افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز، لایحه‌ای را تحت عنوان لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری به مجلس ارسال کرد. در همان زمان این لایحه به کمیسیون اجتماعی ارجاع و بررسی آن آغاز شد.

حسین گودرزی، سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس در این باره گفته است: «این لایحه در نوبت طرح در صحن مجلس است و تعداد زیادی از نمایندگان آن را امضا کرده‌اند تا به روال کار سرعت دهند. تاکنون ۱۱۰ نماینده مجلس برای سرعت‌بخشی به طرح این لایحه در صحن علنی آن را امضا کرده‌اند. بیشتر نمایندگان نظرشان برای روز دوم تعطیلات شنبه است. این موضوع به ارتباط ما با سایر کشور‌ها و بازار‌های جهانی برمی‌گردد که شنبه و یکشنبه تعطیل هستند.»

محسن پیرهادی، دیگر نماینده مجلس و عضو هیات‌رئیسه مجلس نیز تاکید کرده است: «بر خلاف برخی ابراز نگرانی‌ها پنج‌شنبه تعطیلی مذهبی نیست و برعکس روز جمعه است که برای ما به‌واسطه نماز جمعه ارزشمند شده و برای آن آیه قرآن وجود دارد. ما از برخی از علما و دفتر مراجع محترم تقلید استفتا کرده‌ایم و اشکال و حرمتی بر آن نگرفتند.»

اگرچه دولت سیزدهم در لایحه پیشنهادی خود، به دنبال تعطیلی پنج‌شنبه‌ها بود، اما برخی نمایندگان به تعطیلی شنبه‌ها علاقه بیشتری نشان می‌دهند. با توجه به اهمیت انتخاب میان پنجشنبه و شنبه، پرسش‌هایی مطرح است، از جمله این که تعطیل شدن هر یک از روز‌های پنجشنبه یا شنبه چه پیامد‌هایی خواهد داشت و چرا مجلس برای انتخاب یک روز تعطیل تا این حد حساسیت به خرج می‌دهد؟ مسعود دانشمند، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران، در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:

اثرات مثبت ۳ روز تعطیلی

دوراهی مجلس برای تعطیلی شنبه یا پنجشنبهمسعود دانشمند به فرارو گفت: «یکی از نکاتی که تصمیم گیری نمایندگان مجلس را در بحث تعطیلات دشوار می‌کند، موضوع حجم کار و ساعات کاری است. اصولا همه افرادی که قرار است صبح‌ها سر کار رفته و عصر‌ها برگردند، باید مدت زمانی را در مسیر تردد بگذرانند.

این رفت و برگشت نه تنها هزینه مادی، بلکه هزینه معنوی نیز ایجاد می‌کند؛ بنابراین اگر به جای ۶ روز در هفته، کارمندان ۵ روز در هفته کار کنند، اما مدت زمان بیشتری را در محل کار خود بگذرانند، طبیعیست که این یک روز به نفع کارمند و کارفرما خواهد بود و در هزینه‌ها نیز صرفه جویی خواهد شد. همچنین وقتی کارمندان در روز‌های کمتر و با ساعات بیشتر در محل کار حضور داشته باشند در نهایت به اندازه نیرو‌هایی که ۶ روز سر کار هستند (۴۰ ساعت در هفته) کار خواهند کرد. با این توصیف، تصمیم گیری برای اعمال تعطیلات دو روزه منطقی خواهد بود.»

بیشتر بخوانید:تعیین تکلیف برای تعطیلی شنبه‌ها و ساعت کاری در مجلس

وی افزود: «حتی برخی شرکت‌های مطرح در سراسر جهان به دنبال این هستند که کارمندان به جای ۵ روز، چهار روز در محل کار حاضر شوند، اما ۴۰ ساعت کار را پر کنند و البته ۳ روز هم تعطیل باشند. این ۳ روز تعطیلی نه تنها روی راندمان کاری، بلکه روی روحیه افراد نیز تاثیر مثبت می‌گذارد. اگرچه ۳ روز تعطیلی پدیده‌ای نوظهور است، اما ۲ روز تعطیلی در سراسر دنیا رواج دارد. در کشور ما روز‌های پنجشنبه در برخی ادارات و سازمان‌ها تعطیل و در برخی نیمه تعطیل یا غیر تعطیل است. حتی جمعه‌ها نیز در برخی مشاغل تعطیل نیست؛ بنابراین باید فکر دیگری برای تعطیلات کرد.

مسئولان در یک دوراهی ایستاده اند. یا باید پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها تعطیل شود، یا جمعه‌ها و شنبه‌ها. از نظر ارتباط بین المللی، همه دنیا و کشور‌های اسلامی تعطیلات خود را برای تطابق با اروپا و آمریکا، روز‌های شنبه و یکشنبه قرار داده اند. اما ما این کار را نکردیم. روز جمعه به دلایل عقیدتی و مذهبی برای کشور ما جایگاه تعطیلی خاصی دارد. اما اگر قرار است تعطیلی جمعه را کماکان حفظ کنیم، بهترین کار این است که شنبه را تعطیل کنیم.»

انتخاب اقتصاددانان برای روز‌های تعطیل

این فعال اقتصادی در ادامه گفت: «اگر جمعه و شنبه را تعطیل کنیم، تنها یک روز یعنی یکشنبه را با جهان فاصله داریم. با این حال از دوشنبه تا پنجشنبه را با دیگر نقاط جهان، ارتباط مستقیم داریم. اگر اختلاف زمان را هم حساب کنیم، با توجه به این که اغلب کشور‌های خارجی از ساعت ۹ الی ۱۰ سر کار هستند و ادارات ما بین ۷ تا هشت، عملا در این بخش هم ۱۲ ساعت را از دست می‌دهیم.

در این شرایط، اگر نمایندگان عزم خود را جزم کرده اند که دو روز در هفته را تعطیل اعلام کنند و این دو روز را به شیوه‌ای طراحی کنند که بالاترین کارایی را داشته باشد، بهترین روز برای تعطیلی، یکشنبه است. تعطیل کردن پنجشنبه در کنار جمعه نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند مشکلات را افزایش دهد. در شرایطی که بسیاری از سازمان‌های دولتی کشور، پنجشنبه‌ها تعطیل و نیمه تعطیل هستند، عملا شاهد بازدهی بالا یا شرایط مثبت و خاصی نیستیم. اگرچه تاکید دارم که تعطیلی شنبه‌ها از هر نظر منطقی‌تر به نظر می‌رسد، اما کارشناسان مختلف نیز باید کارایی و بازدهی این نوع تعطیلی را بررسی کنند. حتی دولت می‌تواند از طرح‌های آزمایشی برای بررسی شرایط استفاده کند.»

وی افزود: «مخالفان تعطیلی شنبه، بهانه‌های غیرعلمی دارند. برای مثال می‌گویند ما عادت داریم شنبه کار کنیم و استراحت در روز شنبه بی معناست. اما مطمئن باشید که از هر فعال یا تحلیلگر اقتصادی که بپرسید، بهترین انتخاب، برای افزایش بهره وری و همگامی با اقتصاد روز دنیا چه روزی است، بدون شک، شنبه را انتخاب خواهند کرد. با نگاهی به وضعیت کشور‌های اطرافمان متوجه می‌شویم که ما نه تنها تعلل کرده ایم، بلکه در نوع تصمیم گیری، به منطق جهانی بی توجه بوده ایم.

بین کشور‌های همسایه ما، ترکیه شنبه و یکشنبه تعطیل است. کشور‌های عرب حوزه جنوب خلیج فارس، همگی شنبه و یکشنبه تعطیلند، حتی پاکستان نیز شنبه و یکشنبه تعطیل است.. چرا ما خود را از همه جهان جدا کرده ایم؟ از دید من همین موضوع تعطیلی جمعه و شنبه هم ایراد دارد و بهتر بود شنبه و یکشنبه‌ها تعطیل بودیم، اما ظاهرا باید به همین حد رضایت بدهیم و امیدوار باشیم مسئولان، پنجشنبه و جمعه را انتخاب نکنند.»