نرخ بهره چیست و چه تأثیری بر اقتصاد دارد؟

اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: اصطلاح «نرخ بهره» به درصد تفاوت بین مقدار پولی که اکنون قرض گرفته شده و پولی که در آینده بازپرداخت شده است، اشاره دارد. به عنوان مثال، اگر وام ۱۰۰۰ دلاری از بانک با نرخ بهره ۱۵ درصد در سال دریافت می‌کنید، باید ۱۱۵۰ دلار را در یک سال بازپرداخت کنید. هر چه نرخ بهره بالاتر باشد، وام گرفتن گران‌تر است.

نرخ بهره ارتباط تنگاتنگی با تورم دارد. مشابه آنچه در بالا بحث کردیم، بین نرخ بهره اسمی و نرخ بهره واقعی تفاوت وجود دارد. نرخ بهره واقعی در سال برابر است با نرخ بهره اسمی (در سال) منهای نرخ تورم (در سال) است. به عنوان مثال، اقتصادی را با نرخ تورم ۱۰ درصد تصور کنید. در این اقتصاد، اگر وام دهنده به یک کارآفرین وام ۱۰۰۰ دلاری با نرخ بهره ۱۲ درصد بدهد، ۱۰ درصد پولی که وام گیرنده به عنوان بهره بازپرداخت می‌کند، عملاً به دلیل تورم صفر می‌شود و نرخ بهره واقعی در نهایت به ۲ درصد می‌رسد.

انواع نرخ‌های بهره چیست؟

اصطلاح "نرخ بهره" یکی از رایج‌ترین عبارات مورد استفاده در فرهنگ سرمایه گذاری با درآمد ثابت است. انواع مختلف نرخ‌های بهره، از جمله نرخ بهره واقعی، نرخ بهره اسمی، نرخ بهره موثر و سالانه، با عوامل اقتصادی کلیدی متمایز می‌شوند که می‌توانند به افراد کمک کنند تا مصرف کنندگان باهوش‌تر و سرمایه گذاران زیرک‌تر شوند.

نرخ بهره اسمی

نرخ بهره اسمی نرخ بهره اعلام شده یک اوراق قرضه یا وام است که نشان دهنده قیمت واقعی پولی است که وام گیرندگان برای استفاده از پول خود به وام دهندگان می‌پردازند. اگر نرخ اسمی وام ۵ درصد باشد، وام گیرندگان می‌توانند انتظار داشته باشند که به ازای هر ۱۰۰ دلار وام به آنها، ۵ دلار سود بپردازند که اغلب به عنوان نرخ کوپن (coupon rate) نامیده می‌شود.

نرخ‌های بهره اسمی به نرخ‌های بهره‌ای اطلاق می‌شود که با تورم تعدیل نشده اند. به عبارت دیگر، نرخ بهره بیان شده یا نقل شده برای یک وام یا سرمایه گذاری بدون در نظر گرفتن تأثیر تورم یا کاهش تورم در طول زمان نرخ بهره اسمی است. نرخ‌های بهره اسمی معمولاً به صورت سالانه بیان می‌شوند، مانند ۵، ۷، یا ۱۰ درصد و نشان‌دهنده درصدی از مبلغ وام یا اصل سرمایه‌گذاری است که باید در یک دوره خاص به عنوان بهره پرداخت شود.

نرخ بهره واقعی می‌تواند منفی باشد. حتی اگر نرخ اسمی مثبت باشد، تورم می‌تواند قدرت خرید را چنان از بین ببرد که پول در صورت نگهداری ارزش خود را از دست بدهد.

نرخ بهره واقعی

نرخ بهره واقعی بر خلاف نرخ اسمی، تورم را در معادله قرار می‌دهد تا به سرمایه‌گذاران اندازه‌گیری دقیق‌تری از قدرت خریدشان پس از بازخرید موقعیت‌هایشان بدهد. اگر یک اوراق مرکب سالانه بازده اسمی ۶ درصد و نرخ تورم آن ۴ درصد باشد، نرخ بهره واقعی در واقع تنها ۲ درصد است.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره تولید ناخالص ملی (GNP) به زبان ساده

نرخ‌های بهره واقعی برای تصمیم گیری‌های مالی آگاهانه، به ویژه در زمینه سرمایه گذاری‌ها و وام ها، حیاتی هستند. هنگام ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری یا ارزیابی هزینه استقراض، برای درک تأثیر واقعی اقتصادی و چگونگی تأثیر تورم بر بازده سرمایه‌گذاری یا هزینه واقعی وام، ضروری است که نرخ بهره واقعی را در نظر بگیریم.

نرخ بهره موثر

به گزارش اقتصاد۲۴ ، سرمایه گذاران و وام گیرندگان همچنین باید از نرخ بهره موثر آگاه باشند که مفهوم ترکیبی را در نظر می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر اوراق قرضه سالانه ۶ درصد پرداخت کند و به صورت شش ماهه ترکیب شود، سرمایه‌گذاری که ۱۰۰۰ دلار در این اوراق قرار می‌دهد، ۳۰ دلار سود پس از شش ماه بعد ۳۰.۹۰ دلار سود دریافت می‌کند. در مجموع، این سرمایه گذار ۶۰.۹۰ دلار برای یک سال دریافت می‌کند. در این سناریو، در حالی که نرخ اسمی ۶ درصد است، نرخ مؤثر ۶.۰۹ درصد است.

از نظر ریاضی، تفاوت بین نرخ‌های اسمی و موثر با تعداد دوره‌های ترکیب در یک دوره زمانی خاص افزایش می‌یابد.

کاربرد نرخ‌های اسمی، واقعی و موثر

بسیاری از محصولات مالی نرخ بهره را به عنوان نرخ اسمی بیان می‌کنند. به عنوان مثال، موسسات مالی اغلب محصولات وام یا سپرده خود را با استفاده از نرخ بهره اسمی تبلیغ می‌کنند. این امر به مشتریان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به تنظیمات، نرخی را که دریافت می‌کنند یا پرداخت می‌کنند، درک کنند. علاوه بر این، بسیاری از قرارداد‌های مالی مانند رهن، وام‌های شخصی و کارت‌های اعتباری، نرخ بهره اسمی را که بر مبلغ اصلی اعمال می‌شود، نشان می‌دهند.

نرخ‌های واقعی معمولاً هنگام تجزیه و تحلیل تصمیمات سرمایه گذاری بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. هنگام ارزیابی فرصت‌های سرمایه گذاری (به ویژه در دارایی‌های با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه یا حساب‌های پس انداز)، نرخ‌های بهره واقعی برای تعیین قدرت خرید واقعی بازده سرمایه گذاری پس از محاسبه تورم در نظر گرفته می‌شود. هنگام برنامه ریزی برای اهداف بلندمدت مالی مانند بازنشستگی، نرخ‌های بهره واقعی بیشتر مرتبط هستند، زیرا قدرت خرید را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، ارزیابی سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی ممکن است مستلزم نرخ‌های واقعی باشد، زیرا مناطق مختلف ممکن است تحت تأثیر سیاست‌های مختلف اقتصاد کلان قرار بگیرند.

سیاست‌های اقتصادی مرتبط با نرخ اسمی، واقعی و موثر

سیاست‌های مالی زیادی در اقتصاد‌های توسعه یافته برای حمایت از مصرف‌کنندگان وضع شده‌اند که بسیاری از آن‌ها حول مفهوم شفافیت و برابری در نرخ‌های بهره می‌چرخند. بسیاری از کشور‌ها مقرراتی دارند که مؤسسات مالی را موظف می‌کند اطلاعات شفاف و شفافی در مورد نرخ بهره به مصرف کنندگان ارائه دهند. این امر شامل افشای هر دو نرخ بهره اسمی و موثر و همچنین هرگونه کارمزد یا هزینه‌های مرتبط با وام یا سرمایه‌گذاری است که ممکن است با این نرخ‌ها مرتبط باشد یا نباشد.

بسیاری از قوانین خاص در سراسر جهان وجود دارد. در ایالات متحده، قانون حقیقت وام دهندگان را ملزم می‌کند که شاخص APR را برای وام گیرندگان افشا کنند. شاخص APR نشان دهنده نرخ بهره موثر است و نه تنها نرخ اسمی را شامل می‌شود، بلکه شامل هر گونه کارمزد یا هزینه اضافی مربوط به وام است.

در بریتانیا، قانون اعتبار مصرف کننده قانونی است که قرارداد‌های اعتبار مصرف کننده را تنظیم می‌کند و از وام گیرندگان حمایت می‌کند که برای وام‌های اعتباری مختلف، از جمله وام، کارت‌های اعتباری و قرارداد‌های خرید اجاره اعمال می‌شود. این قانون وام دهندگان را ملزم می‌کند که اطلاعات شفافی را در مورد هزینه اعتبار، از جمله کل مبلغ قابل بازپرداخت، نرخ بهره و هرگونه کارمزد یا هزینه به مصرف کنندگان ارائه دهند. قوانینی را در مورد تبلیغات اعتباری و شیوه‌های بازاریابی تعیین می‌کند و تضمین می‌کند که مصرف‌کنندگان گمراه نمی‌شوند یا در معرض اعمال ناعادلانه قرار نمی‌گیرند. این امر در شاخص شفافیت اقتصادی کشور‌ها موثر است.