فرهاد اول اشکانی کیست؟/ چهارمین شاه اشکانی را بشناسید

اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: فرهاد اول چهارمین شاه سلسله اشکانی بود که از حدود ۱۷۶ تا ۱۷۱ پیش از میلاد حکومت کرد. او فرزند و جانشین فریاپت اشکانی بود و پس از پدرش به سلطنت رسید. 

زندگینامه فرهاد اول

فرهاد پسر ارشد سومین پادشاه اشکانی، فریاپت بود. او سه برادر به نام‌های مهرداد، باگاسیس و اردوان یکم داشت. او در یک محیط شاهانه و نظامی رشد کرد و با سیاست‌های حکومتی و جنگاوری آشنا شد. با توجه به ماهیت جنگ‌طلبانه اشکانیان و تهدید‌هایی که از سوی سلوکیان و سایر قبایل وجود داشت، شاهزادگان اشکانی معمولاً از کودکی آموزش‌های نظامی، تیراندازی، سوارکاری و فنون جنگی را فرا می‌گرفتند. فرهاد اول هم جنگ‌آوری را از کودکی آموخت.

پادشاهی فرهاد اول

فرهاد یکم چهارمین شاه اشکانی پسر و جانشین فریاپت اشکانی بود. او با فتح منطقه تپورستان، آماردی‌ها را مطیع خود کرده و به پاسداری از دربند، در ساحل دریای کاسپین و مسیر خراسان به ماد، گماشت. پس از اینکه فرهاد اول، آماردی‌ها را تحت سلطه خود درآورد، قلمرو آنها را در کوه‌های البرز فتح کرد و سرزمین هیرکانی را اشغال کرد. آرزوی اصلی اشکانیان تسخیر منطقه ماد‌ها بود که از ماد راگیانه شروع شد. حمله فرهاد به ماردیان موفقیت‌آمیز بود و دروازه‌های خزر و همچنین شهر خاراکس را که به کلان شهر ماد راگا نزدیک بود فتح کرد. علاوه بر این، او هیرکانیه را نیز از سلوکیان پس گرفت. او گروهی از ساکنین مردیان را به خاراکس تبعید کرد تا از دروازه‌های خزر محافظت کنند و تپوریان در پارت به سواحل خزر تبعید کردند، که نام منطقه تاریخی طبرستان را به وجود آوردند. فتوحات فرهاد راه را برای جانشینان او برای گسترش بیشتر قلمرو اشکانیان هموار کرد.

گسترش غربی فرهاد تخطی از وضعیت سنتی موجود بین اشکانیان و سلوکیان بود. در این دوره، سلوکیان در یهودیه گرفتار بودند، که نشان می‌دهد فرهاد عمداً در زمانی که سلوکیان قادر به مقابله نبودند، لشکرکشی به راه انداخت. پادشاه سلوکی، آنتیوخوس چهارم (۱۷۵-۱۶۴ پیش از میلاد) یهودیه را ترک کرد تا برای انجام عملیات تلافی جویانه علیه اشکانیان آماده شود، اما احتمالاً به دلیل بیماری در اواخر سال ۱۶۴ پیش از میلاد در نزدیکی گابه درگذشت. جانشین او، آنتیوخوس پنجم اوپاتور نه ساله (۱۶۴ - ۱۶۱ پیش از میلاد) قادر به تمرکز بر اشکانیان نبود، زیرا سلطنت او با درگیری، دسیسه‌های سیاسی و نفوذ روم مشخص شده بود.

فرهاد مخصوصاً برادرش مهرداد را به‌عنوان جانشین خود منصوب کرد. در میان عشایر آسیای میانه رایج بود که یک فرمانروا به جای پسرش، برادرش را جانشین خود کند. این عمل ممکن است در میان اشکانیان به دلیل خاستگاه چادرنشینی آنها باقی مانده باشد. بخشی از مورخ رومی قرن دوم، جاستین نشان می‌دهد که فریاپت، مهرداد را به عنوان جانشین فرهاد انتخاب کرده بود. اولبریخت از این نظریه حمایت می‌کند و بیان می‌کند که فراتس به دلیل سلطنت کوتاه خود در موقعیتی نبود که برادرش را به جای پسرانش انتخاب کند. جاستین گزارش می‌دهد که منافع کشور برای فرهاد اول اهمیت بیشتری نسبت به پسرانش داشت، که نشان می‌دهد او از تصمیم پدرش در مورد جانشینی حمایت می‌کرد.

سکه شناسی فرهاد اول

سکه‌های ضرب شده تحت فرمان فرهاد مشابه سکه‌های پیشینیان او بود. این سکه‌ها، پادشاه اشکانی را به تصویر می‌کشد که بی‌ریش و سبیل است و کلاه نرمی با تزئینات مروارید به سر دارد که به کرباسی معروف است و ساتراپ‌های هخامنشی نیز از آن استفاده می‌کردند. در پشت سکه، یک کماندار (ارشک یکم) نشسته بر روی امفالوس که لباس سواری ایرانی بر تن دارد.

اقدامات مهم فرهاد اول

•    گسترش قلمرو اشکانیان: فرهاد اول با شکست دادن برخی از قبایل ساکن در منطقه، قلمرو اشکانیان را گسترش داد و موقعیت آنها را در برابر سلوکیان تثبیت کرد.

•     تسخیر منطقه ماد: او موفق شد بخش‌هایی از سرزمین ماد را تصرف کند و نفوذ اشکانیان را در غرب ایران افزایش دهد.

•    تحکیم بنیان‌های حکومت اشکانی: فرهاد اول با ایجاد ارتش منظم و مستحکم کردن قدرت پادشاهی، مسیر را برای فرمانروایان بعدی اشکانی هموار کرد.

مرگ فرهاد اول

فرهاد یکم پیش از مرگ، علی‌رغم داشتن فرزند پسر، برادر خود مهرداد یکم را به جانشینی برگزید. اگرچه برادر کوچکتر فرهاد، مهرداد، در شجاعت و جنگاوری برتری زیادی نسبت به او داشت، مجلس مهستان (انجمن بزرگان و اشراف) با توجه به ارشدیت فرهاد، تنها او را لایق جانشینی دانستند. با این حال، فرهاد یکم برادر خود را در کشورداری شرکت می‌داد.

در سال ۱۷۴ پیش از میلاد فرهاد اول پس از ۷ سال پادشاهی درگذشت و برادرش مهرداد یکم به سلطنت رسید که یکی از بزرگ‌ترین شاهان اشکانی محسوب می‌شود.