چرا تورم ماهانه رشد کرد؟

اقتصاد۲۴- مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود از تورم بهمن ماه اعلام کرد که شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوار‌های کشور به بیش از ۳۰۵ رسیده است. این شاخص نسبت به ماه قبل ۴.۱ درصد افزایش پیدا کرده که با توجه به روند تورم ماهانه از ابتدای سال، یک رکورد محسوب می‌شود. ضمن اینکه شاخص تورم نسبت به مدت مشابه پارسال ۳۵.۳ درصد بالاتر رفته که در اینجا نیز نشان از رشد تورم در بازه یکساله دارد.

به معنای دیگر، خانوار‌ها به‌طور میانگین، ۳۵.۳ درصد بیشتر از بهمن ماه ۱۴۰۲ برای خرید یک «مجموعه کالا‌ها و خدمات یکسان» هزینه کردند. در بهمن ۱۴۰۳ بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به کالا و خدمات متفرقه، مسکن، آب، برق و گاز و آموزش و کمترین مربوط به ارتباطات است. همچنین نرخ تورم سالانه کشور در بهمن ماه ۱۴۰۳، برابر ۳۲.۰ درصد است که دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۰.۳ درصد برای دهک‌های اول و دوم، تا ۳۲.۴ درصد برای دهک نهم است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۲.۱ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۲.۷ واحد درصد) ۰.۶ واحد درصد کاهش داشته است.

چرا تورم ماهانه بالا رفت؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه ۴.۱ درصدی از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون بی‌سابقه بوده و رکورد ۲ ساله این شاخص شکسته است. در واقع خرداد ماه ۱۴۰۱ دولت وقت دست به حذف ارز ۴۲۰۰ و افزایش نرخ ارز ترجیحی به ۲۸۵۰۰ تومان زد و بلافاصله بازار خوراکی‌ها به این موضوع واکنش نشان داد و حتی تورم ماهانه تا ۱۰ درصد رشد کرد. اما به مرور اثر افزایش نرخ ارز ترجیحی در بازار تخلیه شد.

بیشتر بخوانید:فقر غذایی گریبان گیر ۵۵ درصد از ساکنان مناطق شهری

از آن زمان تاکنون دو سال گذشته و به نظر می‌رسد که دلیل اصلی رشد عجیب تورمی در بازه زمانی یک ماهه، باز هم به دلیل شوک قیمتی در سبد کالا‌های خوراکی بوده است. نگاهی به جزییات تورم در کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار‌های کشور طی بهمن ماه امسال، می‌تواند این گزاره را تقویت کند. به‌طور مثال، تورم در بخش سبزی‌ها و حبوبات طی یک ماه نزدیک به ۱۷ درصد رشد کرده است.

این عدد در بخش میوه و خشکبار نزدیک به ۹ درصد بوده است. تورم ماهانه نان و غلات در بهمن ماه ۷.۴ درصد بوده و تورم گروه کالایی چای، قهوه و کاکائو ۷.۳ درصد شده است. در بخش روغن و چربی‌ها نیز تورم ماهانه ۶.۱ درصدی رخ داده است. در واقع چندین سبد کالایی هستند که در بخش خوراکی‌ها قرار می‌گیرند و تورم ماهانه آنها از میانگین تورم ماهانه کل خانوار‌ها بالاتر رفته است. اما مثلا تورم ماهانه گوشت قرمز و سفید ۱.۹ درصد بوده یا تورم بخش لبنیات و تخم‌مرغ ۲.۳ درصد که شاید به این دلیل باشد که تقاضا در این کالا‌ها پایین آمده و قیمت‌ها نیز افت کرده است.

به باور اغلب اقتصاددانان تورم ماهانه بالاتر از یک درصد خطرناک محسوب می‌شود، چراکه می‌تواند سطح تورم در طول سال را بالا نگه دارد؛ این در حالی است که تورم ماهانه بهمن از ۴ درصد نیز فراتر رفته است. ضمن اینکه بانک مرکزی بار‌ها وعده داده بود که در پایان امسال تورم به زیر کانال ۳۰ درصدی کاهش پیدا کند؛ اما چنین روندی در تورم ماهانه، هدف کاهش تورم به زیر ۳۰ درصد را غیرممکن خواهد ساخت.

رکورد ۲ ساله تورم خوراکی‌ها شکست

سبد مصرف خانوار از دو گروه کالای «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» و «غیرخوراکی و خدمات» تشکیل شده است. مرکز آمار تورم ماهانه خوراکی‌ها را ۶.۷ درصد اعلام کرده در حالی که این شاخص در دی ماه ۳.۲ درصد بوده است. همچنین تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها نیز به ۳۶.۴ درصد رسیده که تقریبا ۹ واحد درصد نسبت به دی بالاتر است.

بیشتر بخوانید: اینفوگرافی/ نرخ تورم ماهانه به بیشترین سطح در ۱۳ ماه اخیر رسید

به عبارت دیگر، تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها که در دی ماه از کانال ۳۰ درصد خارج شده بود، اکنون به کانال ۳۶ درصد رسیده است. تورم سالانه این گروه از کالا‌ها نیز با ۰.۶ واحد درصد افزایش نسبت به دی به ۲۶.۶ درصد رسیده است. از سوی دیگر، تورم ماهانه اقلام خوراکی در این ماه ۲.۹ درصد برآورد شده که تنها ۰.۱ واحد درصد بالاتر از دی ماه است. نرخ نقطه به نقطه و سالانه این کالا‌ها نیز به ترتیب ۳۴.۸ درصد و ۳۴.۹ درصد برآورد شده است. نکته قابل توجه این است که تورم سالانه این کالا‌ها نسبت به دی کاهش یافته است.

تورم روستا‌ها بالاتر رفته است

تورمی که معمولا به آن استناد می‌شود، تورم کل کشور است که حاصل میانگینی از تغییر قیمت سبد مصرف یکسان خانوار در کل کشور است. این نرخ به تفکیک مناطق شهری و روستایی نیز محاسبه می‌شود. محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهد که تورم ماهانه طی بهمن امسال در مناطق شهری ۴ درصد و در روستا‌ها ۴.۷ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه نیز در روستا‌ها بالاتر از شهر‌هاست در حالی که نرخ سالانه این شاخص رفتار متضادی از خود نشان داده است. به‌طور کلی، سطح تورم در بهمن ۱۴۰۳ به شکل بی‌سابقه‌ای در طول دو سال اخیر افزایش یافته و این رخداد نیز بیشتر متاثر از افزایش قیمت کالا‌های خوراکی بوده است.

بالاترین تورم در کجا رخ داد؟

طبق داده‌های منتشره از سوی مرکز آمار ایران، سمنان از جایگاه چهارمین استان با کمترین نرخ تورم سالانه کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار‌ها منتهی به بهمن ۱۴۰۲ در کشور با ۳۹.۵ درصد نرخ تورم، به بیشترین نرخ تورم سالانه کشور در بهمن ۱۴۰۳ سقوط کرده است.

بیشتر بخوانید: آمار هولناک از حجم نقدینگی؛ در مرز ۱۰۰۰۰ هزار میلیارد تومان/ کسری عملیـاتی ۱۸۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه

سمنان با ۳۵.۴ درصد نرخ تورم سالانه کالا‌ها و خدمات مصرفی خانوار‌ها منتهی به بهمن امسال در بین ۳۱ استان کشور در رتبه سی و یکم قرار گرفت؛ جایگاهی که بهمن ۱۴۰۲ برای سمنان چهارم کشور بود. تحلیل داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ تورم سالانه کشور منتهی به بهمن ۱۴۰۳ به میزان ۳۲ درصد بود و این شاخص اقتصادی در سمنان ۳.۴ درصد بالاتر از میانگین کشوری برآورد شد.

سیاست‌های جبرانی جواب می‌دهد؟

نرخ تورم در بخش خوراکی‌ها در حالی رکورد دو ساله را جابه‌جا کرده که دولت به تازگی مجوز برداشت یک میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برای ارایه برخی کالا‌های خوراکی به شیوه یارانه‌ای را دریافت کرده است. این سیاست جبرانی که همواره نیاز به تامین منابع مالی بوده، در آستانه سال نو و ماه مبارک رمضان اجرایی می‌شود. اما به نظر می‌رسد که یک راهکار کوتاه‌مدت برای جبران شرایط تورمی در بخشی از بدنه جامعه باشد و به صورت بلندمدت سیاست جبرانی، افزایش میزان حقوق و دستمزد کارگران است که این روز‌ها بحث و جدل بر سر آن بالا گرفته و اخبار تایید نشده‌ای از اصرار به رشد ۲۰ درصدی دستمزد‌ها در سال آینده مخابره شده که چندان جالب توجه نیست.