بررسی تاثیر گرانی بنزین بر بخش کشاورزی/ حجتی: تاثیری ندارد/ کشاورزان: خرده‌پاها آسیب‌پذیرند

امیرحسین احمدی، اقتصاد24- بامداد جمعه خبری منتشر شد که حاکی از تصمیم شورای عالی هماهنگی اقتصادی کشور مبتنی بر افزایش قیمت بنزین بود. «قیمت بنزین سه برابر شد و از هزار تومان به سه هزار تومان افزایش یافت». خبری که انتشار آن اقشار زیادی از مردم را نگران کرد. یکی از همین اقشار کشاورزان بودند که نگران تاثیر گرانی بنزین بر افزایش هزینه‌های تولید خود هستند.

هر چند محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی، روز جمعه، پس از اعلام نرخ جدید بنزین، بر بی‌تاثیری بنزین سه هزار تومانی بر تولید، فرآوری و توزیع محصولات کشاورزی تاکید کرده و گفته بود که "افزایش قیمت بنزین روی هزینه‌های تولید، فراوری و توزیع محصولات کشاورزی و غذایی، تاثیرگذاری مستقیم چندانی ندارد، زیرا عمده سوخت ماشین آلات کشاورزی و حمل و نقل بین شهری کالاها، گازوئیل است و در قیمت آن تغییری ایجاد نشده است" اما بخش عمده‌ای از کشاورزان می‌گویند که شعله گسترده افزایش قیمت بنزین به پر آن‌ها نیز خواهد گرفت و آن‌ها را خواهد سوزاند.

صحبت حجتی بیشتر به خوش‌خدمتی برای دولت شبیه است

مسعود اسدی یکی از همین کشاورزان است که در خوزستان زراعت دارد. او که عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران نیز هست درباره اظهارات اخیر وزیر جهاد کشاورزی درباره عدم تاثیر گرانی بنزین بر هزینه های تولید محصولات کشاورزی به صراحت به اقتصاد24 می‌گوید: گفته‌های آقای حجتی بیشتر به ابراز همراهی مطلق با دولت برای ابقا در سمت وزارت شبیه است تا دفاع از حق جامعه کشاورزان.

او می‌گوید: اینکه سران قوا تصمیم گرفته‌اند قیمت بنزین را افزایش دهند قطعا در راستای منافع ملی است و هیچ بحثی هم در آن نیست اما انتظار داشتیم آقای حجتی این حرف غیر علمی و بدون پشتوانه را نزند که باعث استهزاء ایشان و ضرر دیدن جامعه کشاورز شود چرا که تاثیر منفی گرانی بنزین بر بخش کشاورزی برای هر کسی مشخص است.

مصرف گازوئیل به عنوان سوخت عمده کشاورزان مسئله دیگری است که عضو شورای مرکزی خانه کشاورز چنین به آن اشاره می‌کند: بخشی از ادوات کشاورزی مثل تراکتور با گازوئیل کار می‌کنند اما وسایل حمل و نقل و تردد کشاورزان و عمده وسایل حمل محصولات کشاورزی بنزین‌سوز است.

روستاییان از گران شدن بنزین آسیب بیش‌تری خواهند دید

این کشاورز معتقد است که تاثیر گرانی بنزین بیش‌ از آنکه بر شهرنشینان اثری داشته باشد، زندگی کشاورزان و روستاییان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. «ممکن است در جامعه شهری به دلیل وجود وسایل حمل و نقل عمومی فشار کمتری وجود داشته باشد ولی در جامعه روستایی این فشار بدتر است چرا که کشاورزان هر روز باید مسیرهای نه چندان کوتاه بین روستا تا شهر یا خانه تا مزرعه را طی کنند. کشاورزی که برای انجام کارهای خود یک پایش باید در مزرعه باشد و پای دیگرش در ادارات شهر و نقاط دیگر آیا تاثیری از گرانی بنزین نخواهد دید؟ به نظر من تاثیر افزایش قیمت بنزین به طور کامل قابل مشاهده است و وزیر هیچ حرفی از جبران این تاثیر برای قشر کشاورز نگفت».

اسدی، وظیفه ذاتی وزیر جهاد کشاورزی را حمایت از حقوق کشاورزان کشور می‌داند و معتقد است که در اتفاق اخیر مانند گذشته وزیر جهاد کشاورزی از عهده وظیفه خود برنیامد. «ما انتظار داشتیم آقای حجتی به جای اینکه بگویند "گرانی بنزین بر تولید محصولات کشاورزی هیچ تاثیری ندارد" از این مسئله دفاع می‌کردند که برای کشاورزان و در راستای تولید محصولات کشاورزی هم سهمیه بنزین در نظر گرفته شود.

این کشاورز همچنین تاثیر گرانی بنزین در نمای کلی بر بازار محصولات کشاورز را اینطور بررسی می‌کند. «گرانی بنزین در بازار تاثیر عمومی دارد که هر کسی می‌تواند شاهد آن باشد و یک کشاورز نیز به عنوان شهروند کشور مانند یک شهرنشین تحت تاثیر گرانی کالاهای مختلف خواهد بود یعنی از یک طرف کشاورز به اندازه همه شهروندان متاثر از گرانی بنزین خواهد شد و از طرف دیگر چون از محیط شهری خارج است و باید امکاناتش را با بازار شهر تامین کند تحت فشار قرار خواهد گرفت».

عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران با اشاره به اینکه برای وانت‌بارها ماهانه 200 لیتر سهمیه بنزین در نظر گرفته شده است، بیان می‌کند: برای وانت‌بارها سهمیه بنزین گرفته‌اند اما پرسش اینجاست که آقای وزیر می‌توانند ضمانت کنند که وانت‌بارها کرایه خود را برای حمل بار کشاورزان گران نکنند؟ همین امروز با کشاورزان بسیاری از نقاط کشور تماس گرفتیم و باخبر شدیم که وانت‌بارها کرایه‌های خود را بالا بردند و این گرانی بر دوش کشاورزان خواهد افتاد در حالیکه برای کشاورزان توان پرداخت هزینه سنگین دیگری نمانده است.

اسدی یکی از متضرران اصلی گرانی بنزین را تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات کشاورزی می‌داند. «گرانی بنزین پس از تاثیرگذاری بر بخش کشاورزی به مصرف کنندگان نیز انتقال می‌یابد و این گرانی از میادین میوه و تره‌بار به مصرف‌کننده نیز منتقل خواهد شد».

آقای وزیر! کشاورزان با الاغ به مزرعه نمی‌روند

سویه انتقاد کشاورز خوزستانی به حرف‌های وزیر تنها مختص او نیست بلکه کشاورزان دیگری از سایر نقاط کشور نیز با اسدی هم‌صدا هستند. محمدحسین خنکال نیز یکی دیگر از کشاورزانی است که در گفتگو با اقتصاد24 معتقد است گرانی بنزین تاثیر مستقیم بر روی بخش کشاورزی خواهد گذاشت. خنکال در شاهرود مشغول به باغداری و زراعت است و این روزها افزایش قیمت بنزین، او و کشاورزان همشهری‌ش را نگران کرده و از طرفی اظهارات وزیر مبنی بر بی‌تاثیری قیمت بنزین بر بخش کشاورزی نیز باعث عصبانیت‌ آن‌ها شده است. «به دلیل اینکه افزایش قیمت بنزین تصمیم دولت است، آقای حجتی نیز مجبور شده این مسئله را تایید کند اما واقعیت این است که بخش کشاورزی بخشی مستثنا از قسمت‌های دیگر جامعه نیست که از افزایش قیمت بنزین تاثیر نپذیرد و اولین نکته درست اینجاست که بخش اندکی از حمل و نقل محصولات کشاورزی کشور با کامیون‌های گازسوز انجام می‌شود که همان مقدار اندک هم بلایی است که به سر ما کشاورزان آمده و کسی متوجه آن نشده است.

خنکال انتقاد خود از دولت را چنین بیان می‌کند: دولت توپ را در زمین تولیدکننده‌ها انداخته، حق مالیات و عوارض دریافت می‌کند و دیگر به هیچ چیز کاری ندارد. امروز انگورهای شاهرود که به سردخانه رفته‌اند باید حمل شوند و به تهران یا شهرهای دیگر بروند و یک "نیسان" که این بار را با هر مقدار بنزینی که می‌زده با هزینه 300 هزار تومان به تهران می‌برده و حالا که 200 لیتر سهمیه هزار و 500 تومانی دارد و باقی رفت و آمدش را هم باید با بنزین سه هزار تومانی انجام دهد، قطعا هزینه کرایه بار خود را بیشتر می‌کند و چطور ممکن است که این اتفاق بر معیشت کشاورزان تاثیر نگذارد و از طرف دیگر تولید آن‌ها را تحت الشعاع قرار ندهد؟ امروز بسیاری از کشاورزان شاهرودی نگران این هستند که سرنوشت هزینه‌های تولیدشان چه خواهد شد. تنها افزایش هزینه حمل و نقل نیست؛ این روزها کود 60 هزار تومان به 100 هزارتومان رسیده و هزینه بقیه نهاده‌های کشاورزی نیز سر به فلک گذاشته ‌است. مگر فروش محصولات که هروز هم توی سرشضان می‌خورد چقدر برای ما سود دارد که هزینه‌های تولیدمان یکی پس از دیگری بالا می‌رود؟

تاثیر گرانی بنزین بر افزایش هزینه های تولید محصولات کشاورزی چقدر است؟

این کشاورز همچنین بر این نکته پای می‌فشارد که عدم تاثیر گرانی بنزین مسئله‌ای فرمایشی نیست که بتوان جلو آن را گرفت.« اصلا دست وزیر جهاد کشاورزی نیست که جامعه کشاورز مبرا از تاثیر گرانی‌های بازار شود. افزایش قیمت بنزین تاثیر خود را بر بخش کشاورزی می‌گذارد و ردخور هم ندارد و هیچ کاری برای جلوگیری از آن نمی‌توان کرد».

او همچنین می‌گوید: چند شبی است دولتی‌ها و صدا وسیما می‌گویند که بنزین در سایر کشورهای دیگر هم گران است اما پرسش من اینجاست اندازه جیب مردم آن‌ طرف با جیب مردم ما یکی است؟

کشاورز شاهرودی تاثیر گرانی بنزین بر تولید محصولات کشاورزی را حتمی می‌داند و دراینباره چنین داد سخن می‌دهد: این افزایش قیمت تاثیر مستقیم روی تولید بخش کشاورزی دارد و اگر دولت و وزیر جهاد کشاورزی با این نکته مخالفتی دارند صحبت‌ها را حفظ کنیم و 20 روز دیگر سری به هزینه‌های بخش کشاورزی بزنیم.

خنکال ناتوانی بازار داخل در خرید محصولات کشاورزی و افزایش هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را پس از گرانی بنزین، شمشیر دولبه‌ای می‌داند که به انتظار تن بی‌سپر کشاورزان آخته شده است. «به لحاظ رکود بازار و از نظر اینکه که مردم پول چندانی برای خرید محصولات کشاورزی ندارند محصولات روی دست ما خواهد ماند و از طرفی تولیدکننده هم با هزینه‌های فزاینده تولید خود را می‌کند و سال آینده ضرری بیش از امسال به بدنه کشاورزی کشور خواهد خورد».

او سازو کار تاثیر مستقیم گرانی بنزین بر جیب کشاورزان را چنین می‌داند.« کشاورزی که می‌خواهد راه مزرعه‌اش را پیش بگیرد نمی‌تواند با الاغ سر زمینش حاضر شود و باید با ماشین خود رفت و آمد کند. امروز که من می‌بینم بنزین شده است سه هزارتومان و آن هم با این وضعیت بازار کشاورزی که هر روز قیمت محصولات آن برای تولیدکننده پایین می‌آید، دیگر می‌توانم چیزی تولید کنم؟ آیا می‌توانم عملکرد محصول خود را افزایش دهم و کیفیت آن را نگه دارم؟»

تاثیر گرانی بنزین بر تولید محصولات کشاورزی نکته‌ای است که نه تنها برای کشاورزان بلکه هر کس دیگری که اندک سررشته‌ای از بخش کشاورزی داشته باشد، پوشیده نخواهد ماند. صدرالدین نیاورانی نائب رییس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان محصولات کشاورزی نیز در باره تاثیر قیمت جدید بنزین بر تولید کشاورزان می‌گوید: گرانی بنزین صد درصد روی بخش کشاورزی تاثیر خود را خواهد گذاشت چرا که اکثر وسایل حمل و نقل محصولات کشاورزی در کشور ما بنزین‌سوز هستند و در حمل و نقل‌های داخلی بین باغ‌‎ها و مزارع نیز از ماشین‌های بنزین سوز استفاده می‌شود که در اصل خودروهای خود کشاورزان هستند.

او ادامه می‌دهد پیش‌بینی من این است که گرانی بنزین هزینه تولید محصولات کشاورزی را بالا خواهد برد چرا که بخش اعظمی از هزینه‌های تولید بخش کشاورزی به حمل ونقل اختصاص دارد.

حجتی یک هفته صبر کند تا تاثیر بنزین سه هزار تومانی بر بخش کشاورزی را ببیند

نیاورانی به اینکه حجم محصولات بسیاری از کشاورزان به آن اندازه نیست که نیازی به کامیون داشته باشند، اشاره می‌کند: عمده حجم بار محصولات کشاورزی را نیسان‌ها یا وانت‌هایی که بنزین سوز هم هستند حمل می‌کنند و قطعا کرایه بار خود را برای کشاورزان بالا خواهند برد.

او درباره اظهار وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر اینکه قیمت جدید بنزین تاثیری بر بخش کشاورزی نخواهد گذشت چنین تصریح می‌کند: یک هفته صبر کنیم ببینم وزیر جهاد کشاورزی درست می‌گوید یا کسانی که معتقدند بنزین سه هزار تومانی کشاورزان را تضعیف خواهد کرد. افزایش قیمت بنزین را باید اینطور تعریف کنیم که باعث بالا رفتن هزینه‌های تولید می‌شود و درنتیجه افزایش قیمت محصولات کشاورزی برای مصرف‌کننده نهایی می‌شود. از طرفی هیچ کس نمی‌تواند بگوید از میادین تا مغازه ها ماشین‌های گازسوز حمل بار می‌کنند بلکه این وانت‌های بنزین سوزند که بار مغازه‌ها را به دستشان می‌رسانند و افزایش کرایه آن‌ها قطعا بر بازار مصرف نیز تاثیر خود را خواهد گذاشت.

رانندگان: کرایه‌ها را گران خواهیم کرد!

گرانی هزینه حمل ونقل محصولات کشاورزی زمانی روشن می‌شود که عباس، راننده نیسان می‌گوید که ناچار است کرایه ماشینش را گران‌تر کند. او می‌گوید: به وانت‌های دوگانه‌سوز 60 لیتر و به ماشین‌های باری بنزین‌سوز 200 لیتر بنزین سهمیه‌ای دادند اما این مقدار بنزین سهمیه‌ای که 500 تومان از گذشته هم گران‌تر شده کفاف یک هفته باربری را نمی‌دهد چه برسد به یک ماه.

عباس درباره اینکه قیمت کرایه خود را گران می‌کند یا نه می‌گوید: نه تنها من که همه وانت‌دارهایی که می‌شناختم امروز کرایه را گران کردند. گفته‌اند کسی حق ندارد کرایه وانت را گران کند اما کسی که می‌گوید گران نکنید می‌خواهد پول بنزین و لاستیک ما را بدهد؟ بنابراین همه وانت‌داران کرایه را گران خواهند کرد!

تیر گرانی بنزین به پیکر کشاورزی می‌خورد

حجت ذاکر، کشاورز اردبیلی نیز یکی دیگر از کسانی است که می‌گوید بازار محصولات کشاورزی در محاصره گرانی قیمت بنزین قرار می‌گیرد. «نهاده‌های سوختی از نیازهای اصلی جامعه هستند. کسی که صاحب ادوات کشاورزی است همه ابزارش گازسوز نیستند و وقتی بنزین افزایش قیمت پیدا کرده روغن موتور و غیره هم افزایش قمیت خواهند داشت و به تبع آن تمام مایحتاج خوراکی جامعه نیز متاثر از قیمت بنزین خواهند شد. کنار همه این‌ها باید بدانیم که تنها نهاد کشاورزان بنزین نیست. دستمزد کارگران نیز اضافه خواهد شد و همه این‌ها هزینه نهایی تولید محصولات کشاورزی را به شدت بالا خواهند برد. قرار است طبق کدام برنامه افزایش قیمت بنزین به تولید و توزیع محصولات کشاورزی و در کل کشاورزی کل کشور آسیبی نرساند؟

محمدعظیم دادگر کشاورز لرستانی نیز معتقد است که بار روانی افزایش قیمت بنزین در بازار، بخش کشاورزی را نیز بی‌نصیب نخواهد گذاشت.« شاید تعداد ادوات بنزین‌سوز بخش کشاورزی به چشم نیاید و ناوگان کلان حمل‌ونقل کشاورزی یعنی کامیون‌ها گاز سوز باشند اما اما آنچه که تاثیر دارد فضای عمومی است که پیش می‌آید. ممکن است هیچ کالایی ربطی مستقیم به بخش کشاورزی نداشته باشد اما تغییراتی که در بازار ایجاد می‌کند روی بخش کشاورزی هم سرشکن خواهد شد.

او از نبود نظارت در کشور انتقاد می‌کند و ادامه می‌دهد: بلاشک مسئله سوخت هزینه تولید را در بخش کشاورزی را بالا خواهد برد حال این افزایش می‌خواهد مستقیم باشد یا غیر مستقیم اما نکته مشخص این است که هزینه‌های تولید بخش کشاورزی بالا خواهد رفت و بهره برداران بخش کشاورزی اثر نامطلوبی خواهند دید.

اصل خسارت را کشاورزان خرده‌پا خواهند دید

این کشاورز از این نکته یاد می‌کند که فشار اصلی افزایش قیمت بنزین بر بخش کشاورزی روی دوش کشاورزان خرده‌پا خواهد بود. «مطمئنا کشاورزان تحت فشار قرار می‌گیرند چون فضای روانی در جامعه پیچیده است و هزینه‌ها یکی پس از دیگری بالا می‌رود. همین امروز در یکی از مسیرها کرایه دو برابر شد اما کسی نمی‌تواند برخورد کند و این فضا کشاورز و غیر کشاورز ندارد و کل طبقات از جمله کشاورزان تحت تاثیر قرار می‌گیرند . در این میان کشاورزان خردتر آسیب بیشتر می‌بینند. کسی که دو هکتار زمین دارد از سمپاش و دروگر بنزین سوز استفاده می‌کنند.»

این کشاورز لر همچنین معتقد است صرف گفتن اینکه مصرف عمده سوخت کشاورزان، گازوئیل است، نمی‌تواند گرانی بنزین بر تولید محصولات کشاورزی را بی‌اثر کند. «ابتدا باید ادوات گازسوز را جدا کرد و بقیه عوامل را دید. از طرفی بخش عمده‌ای از کشاورزان ما خرده مالکند و خرده مالکین محصولات خود را با "نیسان" حمل می‌کنند و "نیسان" نیز بنزین‌سوز است. از طرفی کسی که زمین کوچک دارد از سمپاش و دروگر بنزین‌سوز استفاده می‌کنند و این مسئله مختص تولید است اما فضای عمومی قیمت‌ها و نبود نظارت روی قیمت‌گذاری‌ها معیشت ما کشاورزان را هدف خواهد گرفت».