دولت کسری بودجه‌اش را از جیب مردم پر می‌کند/ بانک مرکزی باید مسئول انتشار اوراق مالی باشد نه دولت

معاون اسبق بانک مرکزی گفت: انتشار اوراق مالی توسط بانک مرکزی به لحاظ اعمال سیاست های پولی، موجب کنترل تورم می شود، اما انتشار اوراق مالی توسط دولت از این جنس نیست یعنی دولت پول را از یک طرف از جامعه جمع آوری و از طرفی دیگر آن را مجدد در جامعه پخش می‌کند.

سحر گلی‌زاده، اقتصاد24 - در لایحه بودجه سال ۹۹ دولت ۲۵/۷ درصد از کل منابع عمومی دولت را از منابع حاصل از واگذاری دارایی های مالی پیش بینی کرده است. همچنین معادل 80 هزار میلیارد تومان از مجموع 124 هزار میلیارد تومان منابع حاصل از واگذاری دارایی های مالی مربوط به انتشار اوراق مالی در سال 99 است، این مسئله نشان می دهد فروش این میزان اوراق مالی توسط دولت در طول یک سال مالی در سالیان اخیر بی سابقه است.

از سوی دیگر این انتشار اوراق مالی حدود ۱۷ درصد از کل بودجه عمومی دولت در سال ۹۹ را شامل می شود که برخی از کارشناسان معتقدند که انتشار این ۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق مالی باعث افزایش تورم و بالا رفتن حجم نقدینگی در کشور می شود. در عین حال این سوال مطرح است که آیا این میزان از انتشار اوراق توسط دولت نشان دهنده کسری بودجه دولت برای سال 99 نیست؟

انتشار اوراق مالی به چه معنی است؟

در همین رابطه حیدر مستخدمین حسینی معاون اسبق بانک مرکزی در خصوص انتشار اوراق مالی توسط دولت به خبرنگار اقتصاد24 گفت: بر اساس اینکه بودجه یک سند مالی برای دولت محسوب می شود و نظامی مالی یک ساله دولت را تضمین می کند، در تنظیم بودجه، محتوای آن بر اساس پیش بینی درآمدها و هزینه ها و مجموع سایر منابع تامین مالی است.

وی افزود: این محتوا نشان دهنده این است که یک سمت باید مجموع درآمدهایی باشد که دولت می تواند محقق کند و سمت دیگر آن مجموع هزینه هایی است که دربرگیرنده هزینه های جاری و عمرانی است.

مستخدمین حسینی در ادامه بیان کرد: برای این هزینه ها درآمد ایجاد می شود که تاکنون در برگیرنده فروش حاصل از نفت و درآمدهای مالیاتی بوده است.

معاون اسبق بانک مرکزی اظهار کرد: در چند سال اخیر هر چه به جلو حرکت کردیم به لحاظ تحریم ها درآمد حاصل از نفت کاهش پیدا کرد و در عوض درآمد مالیاتی و سایر منابع تامین اعتبار و تامین مالی افزایش پیدا کرد برای آنکه بتواند با هزینه هم‌تراز شود. بر اساس گزارش هایی که از سوی سازمان برنامه و بودجه ارائه شده است درآمد حاصل از فروش نفت به حدود 300 هزار بشکه در روز رسیده است اما برای بودجه سال 99، فروش یک میلیون بشکه نفت را در بودجه در نظر گرفته اند که تحقق این درآمد در شرایط فعلی امکانپذیر نخواهد بود. از طرفی دیگر با توجه به شرایط رکود تورمی حاکم بر اقتصاد کشور، در این شرایط درآمد مالیاتی در بودجه 99 افزایش یافته و به عدد 195 هزار میلیارد تومان رسیده که تحقق آن با اما و اگرهای بسیاری همراه است زیرا دولت برای تحقق آن به بنگاه های اقتصادی و مردم فشار بیشتری وارد می کند. باید عدم پیش بینی درباره درآمدهای حاصل از فروش نفت و مالیات ستانی را درنظر گرفت مگر اینکه یک اتفاق دیپلماتیک خاصی در کشور رخ دهد و دولت رقم های درآمدی بالا را که پیش بینی کرده است به دست آورد.

این کارشناس مسائل بانکی در ادامه عنوان کرد: از طرفی دیگر برای اینکه هم‌ترازی با هزینه ها مطابقت داشته باشد دولت باید به سایر منابع تکیه کند. یکی از این سایر منابع، صندوق توسعه ملی است که می تواند از منابع آن در بودجه هزینه کند و بخش دیگر آن انتشار اوراق های مختلفی است که در بودجه لحاظ کرده است و دنبال این است که بتواند سایر منابع مالی را فعال کند.

مستخدمین حسینی خاطرنشان کرد: انتشار اوراق مالی نسبت به سال گذشته توسط دولت افزایش یافته است هرچند که تحقق آن با اما و اگرهایی همراه است به این علت که برای سال 98 این اوراق به صورت صددرصدی تحقق پیدا نکرده و استقبالی از آن نشده است یعنی خود دولت بخشی از آن را هنوز منتشر نکرده است و آن اوراق هایی که منتشر شده هم مورد استقبال واقع نشده اند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا دولت قصد دارد این حجم از اوراق مالی را منتشر کند؟ عنوان کرد: دولت چاره ای جز انتشار اوراق نداشته است برای اینکه هزینه ها را با مجموعه درآمدها هم‌تراز کند. وقتی تراز برقرار نیست نشان دهنده کسری بودجه دولت است و حالا دولت قصد دارد کسری بودجه خود را مانند سال های 96 و 97 از جیب مردم پر کند.

معاون اسبق بانک مرکزی در ادامه بیان کرد: در سال هایی که می گذرد دستیابی دولت به جیب مردم سخت تر شده است. در بودجه حوزه مالیات، مشاهده می شود که افزایش پایه های مالیاتی، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر ثروت و ... را نادیده گرفته است و تعهدی در قبال آنها ایجاد نکرده است اما این شیوه کار، شرایط را به گونه ای ایجاد می کند که دولت بتواند دست خود را در جیب مردم بگذارد و مردم کسری بودجه دولت را تامین کنند.

انتشار اوراق مالی توسط بانک مرکزی، موجب کنترل تورم می شود

وی گفت: انتشار اوراق در دو مورد بررسی می شود؛ موضوع اول این است که انتشار اوراق برای اعمال سیاست های پولی باشد و اگر کاهش تورم را هدف گیری کرده باشد، این نوع اوراق توسط بانک مرکزی منتشر می شود. بانک مرکزی پول ها را از دست مردم و جامعه جمع آوری و نزد خود نگهداری می کند و پول هایی را که جمع آوری کرد مجددا وارد جامعه نمی کند تا موجب تورم شود. انتشار اوراق توسط بانک مرکزی به لحاظ اعمال سیاست های پولی، موجب کنترل تورم می شود، اما انتشار اوراق مالی توسط دولت از این جنس نیست یعنی دولت پول را از یک طرف از جامعه جمع آوری و از طرفی دیگر آن را مجدد در جامعه پخش می‌کند.

مستخدمین حسینی در پاسخ به این سوال که مدل کشورهای دیگر در قبال انتشار اوراق چیست؟ بیان کرد: ایالات متحده آمریکا اوراقی را 30 ساله با نرخ ثابت و تحت عنوان اوراق خزانه منتشر می کند، اگر نرخ بهره طی آن سال چه افزایش و چه کاهشی باشد، نرخ اوراق ثابت می ماند. برخی از کشورها به جای انتشار این اوراق، وام خارجی می گیرند و یا از اوراق مالی بین المللی استفاده می کنند.

معاون اسبق بانک مرکزی گفت: در زمان گذشته در کشور ما اوراق ارزی منتشر شد و برخی از خارجی ها این اوراق را خریداری کردند. اوراق زمینه ای است که در بازارهای مالی قرار دارد. همچنین در کشورها این اوراق جایگاه ویژه ای را در اقتصاد آن کشور دارد. اگر هدف از انتشار اوراق، کسری بودجه دولت باشد بدهی دولت افزایش می یابد. بدهی دولت در حال حاضر طبق آمار منتشر شده از 700 هزار میلیارد تومان فراتر رفته و این نشان دهنده آن است که بخشی از آن به انتشار اوراق مربوط است و دولت نتوانسته وجه این اوراق را پرداخت کند که طرف مقابل آن بانک ها بوده اند.