ماجرای اجساد مشکوک کشف شده پس از اعتراضات آبان چیست؟

اقتصاد24- غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در آخرین نشست خبری خود از اجسادی گفت که در کنار خیابان و اطراف شهر پیدا شده‌اند و وعده داد که به موارد مشکوک رسیدگی خواهد شد. اشاره اسماعیلی به مواردی همچون ارشاد رحمانیان یا دانشجویانی بود که کسی نمی‌دانست آنها چگونه مرده‌اند یا جسدشان چگونه به اطراف شهر منتقل شده‌اند. همزمانی این قتل‌ها با اعتراضات آبان، به شائبه‌ها بیشتر دامن می‌زد.

سوال دقیق خبرنگاران از اسماعیلی این بود: «تصاویری منتشر شده مبنی بر این‌که در بعضی از شهر‌ها پیکر‌هایی پیدا شده که نامشان در میان افراد گمشده اعتراضات آبان ماه بوده و روی بدنشان آثار شکنجه دیده می‌شود، آیا قوه قضائیه ورود خواهد کرد؟» اسماعیلی پاسخ داده بود که «قوه قضاییه در مورد هر مرگ مشکوک ورود پیدا می‌کند. ممکن است یک فردی در خیابان بر اثر سکته قلبی فوت کند. ما آن را مرگ مشکوک می‌گوییم حتی تمامی خودکشی‌ها را بررسی می‌کنیم که ببینیم آیا واقعاً خودکشی بوده است یا خیر. ما تمامی مرگ‌های مشکوک را بررسی می‌کنیم تا نتیجه مشخص شود، اما اینکه بیایند کشته‌سازی و آمارسازی کنند درست نیست.

او گفته بود: «مثلاً خوزستان سیل آمده و فردی گرفتار شده است مشخص است که در مسیر سرش به سنگ می‌خورد و بدنش آسیب می‌بیند، اما بیان کردن این موارد چیز دیگری است و بدخواهان نظام می‌خواهند نظام و مردم را دچار چالش کنند و شما نباید فریب این توطئه‌ها را بخورید. افرادی که زنده بودند می‌گفتند در حوادث آبان‌ماه کشته شدند. برخی در این حوادث تنها به دنبال فضاسازی هستند قوه قضاییه باید پاسخگوی این شیطنت‌های رسانه‌ای باشد.»

سخنان اسماعیلی، پاسخ کاملی نبود؛ چه آنکه این اظهارات از یک سو موید وجود اجساد بعد از اعتراضات آبان بود و از سوی دیگر وصف مشکوک و توضیحاتی او تلویحا به معنای آن بود که این اجساد ارتباطی با اعتراضات آبان ماه نداشته و تنها نوعی فضا سازی است.

تصاویری از برخی اجساد در اطراف سد‌های کشور به ویژه در استان‌های کردستان و خوزستان همراه منتشر شد. منابع خبری گفته بودند ۴ جسد در دریاچه زریوار مریوان، ۵ جسد ۲۰ تا ۳۵ ساله در سد قشلاق سنندج و جسد جوانی به نام ارشاد رحمانیان نیز در سد گاران مریوان پیدا شدند.

مشخص نبود که آیا تمام تصاویر منتشر شده، مربوط به چه زمانی است اما در چند مورد (مانند ارشاد رحمانیان) مشخص بود که تاریخ عکس‌ها مربوط به اکنون است، با این حال دلیل مرگ هیچکدام از آنها مشخص نشد و تنها مشخص بود که دست و پای اجساد غالبا بسته شده بودند. با این حال مقامات رسمی توضیح درباره اینگونه مسائل را همچون همیشه به آینده‌ای نامعلوم حواله کردند. در یک مورد البته مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری سنندج صریحا کشف ۵ جسد در سد قشلاق سنندج را تکذیب و از مردم خواست که به شایعات معاندان نظام توجه نکنند.

در این بین واکنش کاربران فضای مجازی به اخبار مرتبط با اجساد کشف شده تامل‌برانگیز بود. یکی از کاربران توییتر این سوال را مطرح کرد که «قضیه اجساد پیدا شده با دست و پای بسته صحت دارد؟ چرا کسی توضیح نمی‌دهد. این موضوع بیش از حد آزار دهنده است.»

یکی دیگر از کاربران نوشت: «مسئولان این موراد را پیگیری کنند و اطلاع رسانی درباره آن را در اولویت بگذارند. زیرا این موضوع اگر واقعیت هم نداشته باشد، در ذهن مردم تصور بدی به جا می‌گذارد.»

کاربران دیگری مطالبی با این مضمون نوشتند که دشمنان انقلاب برای ضربه زدن از هیچ کاری ابا ندارند و تصاویری از گذشته نشان می‌دهند و مدعی‌اند این اتفاقات متعلق به اکنون است، در حالیکه در چند مورد مشخص شد که اساسا تصاویر منتشر شده مربوط به کشور دیگر بوده است.

هرچند تلاش بسیاری شد تا چنین شائبه‌های در افکار عمومی شکل نگیرد، اما واقعیت این بود که سکوت مسئولان باعث شد بیش از پیش به شایعات دامن زده شود. چه آنکه بعد از گذشت یک‌ماه از اعتراضات آبان، هنوز تعداد جان باختگان توسط مراجع مسئول اعلام نشد. آمارهای متناقض هم ماجرا را بدتر می‌کرد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی می‌گفت «بیش از ۸۵ درصد از جانباختگان حوادث اخیر در شهرستان‌های تهران در هیچ‌یک از تجمع‌ها حضور نداشتند و به صورت مشکوک با سلاح‌های سرد و گرم غیرسازمانی کشته شده‌اند.» از آن سو دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه آمار متناقض دیگری اعلام می‌کرد: «۸۵ درصد کشته‌ها مربوط به نیرو‌های امنیتی یا افرادی بوده است که در حال دفاع از منازل خود در برابر تهاجم آشوب‌گران بوده‌اند.»

یکی از کابران به کنایه نوشته بود «آقای شمخانی و لاریجانی تا اینجا تکلیف ۱۷۰ درصد جان باختگان را مشخص کردند که البته مردم عادی در آن وجود نداشته‌اند!»

میرزایی نیکو نماینده دماوند در مجلس از افرادی بود که به موضوع کشته شدن معترضان و افراد بیگناه واکنش نشان داد و در صحن مجلس گفت: ضروری است با اعلان دقیق عزیزانی که جان خود را از دست داده‌اند قاتلان محاکمه شوند و با کسانی که با بی‌تدبیری خود موجب چنین فاجعه‌ای شود برخورد و مواخذه جدی صورت پذیرید.

قاسم میرزایی نیکو درباره بررسی پرونده جان باختگان اعتراضات سراسری آبان ماه به رویداد۲۴ می‌گوید: چندین نماینده طرحی را تحت عنوان کمیسیون ویژه رسیدگی به حوادث آبان در همه ابعاد تهیه کردیم که در نوبت رسیدگی برای ورود به صحن است.

او ادامه می‌دهد: بعد از فرمان رهبری به شورای عالی امنیت ملی کمیته‌ای نیز دولت تشکیل داد که قرار شد ارتباطاتی نیز با نماینده‌های مجلس بگیرند و به صورت وسیع‌تر و کامل‌تر، ابعاد و آمار و... را جمع‌آوری، ارزیابی کرده و رسیدگی کامل به خانواده‌ها و احیانا افرادی که هنوز بازداشته شده‌اند و مجموعه‌های دیگر داشته باشد.

نماینده مردم دماوند و فیروزکوه با بیان اینکه از کمیسیون اصل نود که بنده عضو آن هستم مکاتبه‌ای داشتیم به بخش‌های مختلف که قرار شد استان‌ها گزارش‌های خود در این زمینه را به ما بدهند. از نمایندگان نیز خواستیم که اگر مطالبی درباره این موضوع دارند در اختیار کمیسیون اصل نود قرار دهند تا بتوانیم در این کمیسیون گزارش کاملی درباره حوادث اخیر تدوین کنیم.

وی درباره سخنان سخنگوی قوه قضائیه درباره بررسی مرگ‌های مشکوک و فضاسازی درباره جان باختگان حوادث اخیر نیز خاطرنشان می‌کند: اینکه اظهار کردند که افراد بی‌گناه زیادی در این حوادث بودند و باید به امور این بی‌گناهان رسیدگی شود یک اصل است و هرکس که گمانه‌زنی کند، به نظر من گمانه‌زنی بیخود است.

میرزایی نیکو درباره اجساد کشف‌شده در دریاچه‌ها و سد‌ها تصریح می‌کند: صحت و سقم این ماجرا باید از سوی مراجع رسمی مانند نیروی انتظامی، دادستانی و ... باید اعلام شده و گزارش آن را به ما بدهند، دوستان ما در حال پیگیری ماجرا هستند.