سرنوشت بودجه ۹۹ چه خواهد شد؟

 

اقتصاد۲۴- هر چند بررسی بودجه همواره با، اما و اگر‌هایی در مجلس شورای اسلامی همراه است و از یک سو دولت‌ها نسبت به تغییرات مفاد پیش‌بینی شده هشدار می‌دهند و از سوی دیگر مجلسی‌ها در صدد نشان دادن هویت خود در این بزنگاه هستند، اما لایحه بودجه سال آینده با وضعیتی تازه و متفاوت مورد بررسی قرار می‌گیرد.

از تلاش برای رد کلیات این لایحه می‌توان دریافت، داستان آخرین بودجه قرن، بدون دردسر به سامان نخواهد رسید. حالا هم نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی آخرین روز‌های حضورشان بر صندلی‌های نمایندگی را سپری می‌کنند و هم دولت دوازدهم، در حال رتق و فتق امور در آخرین ماه‌های باقیمانده از دوره ماموریت است. صف‌آرایی نمایندگان این بار، اما برابر بودجه، طعمی انتخاباتی دارد.

بخشی از تنش‌های ایجاد شده به داستان بنزین باز می‌گردد. آنچه در آخرین روز‌های آبان ماه رقم خورد، بازی انتخاباتی نمایندگانی که برای سه ماهه پایانی ماموریت خود تدارک ویژه‌ای دیده بودند را بر هم زد. این چنین بود که بودجه محلی برای راه‌اندازی بازی جدید انتخاباتی نمایندگان می‌تواند باشد.

ویژگی‌های سال ۹۹

سال آینده را می‌توان سالی بسیار خاص برای اقتصاد و سیاست ایران دانست. تداوم تحریم‌های امریکا علیه ایران و کاهش شدید درآمد‌های نفتی، شیوه تامین مالی در کشور را تغییر داده است. ساختار مبتنی بر چانه زنی بودجه، حالا خود را نشان می‌دهد. دستگاه‌هایی که بودجه کمتر به واسطه کمبود منابع می‌گیرند، خود لباس منتقد بر تن کرده و گواهی می‌دهند بودجه کارشناسی تدوین نشده است.

ماجرایی که برای بسیاری از دستگاه‌های بودجه بگیر احتمال وقوع دارد چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد تنگنای مالی ایران در سال آینده با سادگی برطرف نخواهد شد. از سوی دیگر رشد منفی اقتصادی و رشد بالای تورم نیز اقتصاد را به موضوع شماره یک بدل کرده است، به این ترتیب بسیاری بر این عقیده‌اند که از تنور اقتصاد می‌توان نانی برای انتخابات پخت. این چنین است که افزایش قیمت بنزین آزاد به سه هزار تومان در هر لیتر از یک سو و سهمیه بندی بنزین از سوی دیگر سبب شد بازی انتخابات شکلی دیگر را بگیرد.

مخالفان چه می‌گویند؟

منتقدان دولت، حلقه اصلی مخالفان با بودجه سال ۱۳۹۹ را تشکیل می‌دهند. حالا نمایندگان عضو کمیسیون تلفیق پیاپی خبر از ارسال پیامک‌هایی می‌دهند که محتوای آن‌ها بر مجاب کردن نمایندگان برای رد کلیات بودجه دلالت دارد. داستان پیامک در ایران، اما داستانی تکراری است. شیوه بیان مخالفت با طرح‌ها و لوایح حالا ساده‌تر از قبل شده است. پیامک جای شبنامه را گرفته است. صد پیامک تنها برای رد شدن کلیات بودجه و دروغ پردازی از قول رییس‌جمهوری در خصوص استعفا و ... همگی عواملی است که نشان می‌دهد برخی منتقدان بنا ندارند بودجه سال اینده را به سامان برسانند.

در حالی که محتوای انتقاد‌هایی با امضای جمعی از کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجالس، کارشناسان اقتصادی، بسیج دانشجویی و ... منتشر می‌شود، بر غیر واقعی بودن منابع درآمدی پیش بینی شده خصوصا درآمد نفت و درآمد حاصل از واگذاری‌ها و ... دلالت دارد، اما نمایندگان منتقد در مصاحبه‌های مکرر خود تاکید دارند که میزان افزایش درآمد‌ها برای کارکنان دولت و ... واقعی نیست. این دو نظر در حالی همزمان از سوی منتقدان دولت مورد استناد قرار می‌گیرند که، چون دو خط موازی امکان تجمیع با یکدیگر را ندارند.

به نظر می‌رسد بازی انتخاباتی منتقدان در روز‌های آتی وارد فاز تازه‌ای می‌شود. صراحت بی‌سابقه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در انتقاد از کلیات بودجه در کنار کاندیداتوری بسیاری از منتقدان روشن می‌کند داستان آخرین بودجه دولت دهم به سادگی به پایان نخواهد رسید. به نظر می‌رسد بودجه عرصه تسویه حساب‌های انتخاباتی است، تسویه حساب‌هایی که شاید ماجرای پیچیده و بغرنج FATF در دو ماهه حساس باقیمانده از مهلت ایران برای تصویب لوایح دو گانه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و تعیین تکلیف ایران برای پیوستن یا عدم پیوستن به آن تحت الشعاع قرار دهد.