بازار گوشت قربانی شبکه معیوب توزیع شد

اقتصاد24 - قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز در حالی در سطح بازار به 80 تا 110 هزار تومان رسیده است که به گفته مسئولان امر در کنار تولید داخل، روزانه بیش از 150 تن انواع گوشت گرم گوسفندی و گوساله یخ زده وارداتی عرضه می شود.

طبق آمارهای پیشین، نیاز سالانه کشور به گوشت قرمز نزدیک 940 هزار تن بود که 90 درصد آن از محل تولیدات داخلی و 10 درصد آن از محل واردات تامین می شد اما اکنون با افزایش جمعیت و بالا رفتن تقاضا نیاز مصرفی به یک میلیون تن در سال رسیده که به نظر می رسد 85 درصد آن از محل تولیدات داخلی و 15 درصد از محل واردات تامین می شود.

کارشناسان، نوسان نرخ ارز به دلیل تحریم ها را از دلایل اصلی بروز نوسان در بازار گوشت قرمز می دانند؛ به عقیده آنان کاهش عرضه دام در بازار داخلی، پدید آمدن بازار دوم خارجی برای دام زنده و افزایش چند برابری قاچاق دام زنده به کشورهای عربی از نتایج بروز نوسان ارزی در بازار این محصول است.

در سایه این رخدادها، اکنون با وجود تزریق حداقل روزانه 150 تن انواع گوشت وارداتی و نیز تولید داخلی نه تنها عطش بازار سیراب نمی شود بلکه مردم نیز از توزیع نامناسب این محصول و اینکه نمی توانند گوشت تنظیم بازاری از فروشگاهها خریداری کنند، گلایه دارند.

** قیمت گوشت در کشورهای همسایه چقدر است؟

به تازگی امیررضا دهقانی نیا مدیر کل ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرده است: میزان قاچاق دام در هشت ماهه پارسال، 166 هزار و 394 راس بود که این میزان در هشت ماهه ابتدایی امسال به 926 هزار و 477 راس دام رسیده که نسبت به سال گذشته رشد 4.5 برابری را نشان می دهد.

وی می گوید: «در گذشته قاچاق دام به صورت ورودی از مرزهای شرقی بود که به دلیل لحاظ نشدن ضوابط بهداشتی دام مورد توجه قرار می‌گرفت، اما اکنون شرایط تغییر پیدا کرده و دام جزو کالا‌های مشمول قاچاق خروجی شده است و بیشترین قاچاق دام به کشور‌های همسایه از جمله عراق صورت می‌گیرد».

گزارش ها حاکی از آن است که اکنون قیمت هر کیلوگرم دام زنده در کشور بین 26 تا 28 هزار تومان است در حالی که هر کیلوگرم دام زنده قاچاق دو تا سه برابر قیمت داخلی به فروش می رسد بنابراین انگیزه برای قاچاق توسط دلالان و واسطه گران فزایش قابل توجهی پیدا کرده است.

تولید دام سبک زنده توسط دو گروه دامپروران صنعتی و سنتی (عشایری و چراگاه ها) تولید می شود که تفاوت قیمتی زیادی با یکدیگر دارند که گفته می شود بخش عمده قاچاق دام زنده به دلیل حضور در شهرهای مرزی توسط دامپروران سنتی صورت می گیرد.

** شبکه توزیع معیوب است

برخی دست اندرکاران صنعت گوشت قرمز، یکی از دلیل دیگر افزایش قیمت گوشت قرمز را ناشی از معیوب بودن شبکه توزیع بویژه در استان ها می دانند و بر این باورند که استانداری ها و سازمان های صنعت، معدن و تجارت در استان ها در زمینه توزیع مناسب گوشت اهتمام جدی ندارند.

به عقیده آنان، با وجود عرضه گوشت تنظیم بازاری در فروشگاه های زنجیره ای و ارایه حواله های دریافت این محصول به نهادها و دستگاه های دولتی مختلف، در واقعیت گوشت به میزان کافی در بازار عرضه نمی شود تا قیمت ها را متعادل کند.

گزارش ها نشان می دهد گوشت وارداتی به میزان لازم به کشور وارد می شود اما در وزن های بالا در حالی در اختیار برخی فروشگاه ها قرار می گیرد که حتی ظرفیت نگهداری این میزان گوشت وارداتی را ندارند.

مشکل دیگر اینجاست که در فروشگاه های زنجیره ای گاهی گوشت قرمز وارداتی در اختیار مردم قرار نمی گیرد و آنها ناچارند برای خرید این محصولات بارها به این فروشگاه ها مراجعه کنند یا در صف های طولانی بایستند درحالی که به گفته مسولان امر تمامی فروشگاه های زنجیره ای دارای سهمیه بندی روزانه گوشت وارداتی هستند بنابراین به نظر می رسد کمبودی در این زمینه نباید وجود داشته باشد.

** نظارت ها کافی نیست

در چند هفته های اخیر با اینکه دولت به صورت مستمر تلاش کرده با عرضه بیشتر کالا، بازار گوشت قرمز را متعادل کند، توفیق چندانی در کار دیده نمی شود؛ مردم در فروشگاه های عرضه کننده گوشت تنظیم بازاری با این مشکل مواجه هستند که هیچ محدودیتی از نظر تعداد عرضه به افراد وجود ندارد و عده ای با حجم بالا گوشت خریداری می کنند و در مواردی هم که محدودیت هایی اعمال می شود، برخی به دفعات در صف می ایستند تا به میزانی که می خواهند گوشت بخرند.

اغلب این افراد را رستوران داران تشکیل می دهند که گوشت تنظیم بازاری می خرند اما محصول نهایی یعنی غذای تهیه شده را به قیمت گوشت آزاد به مشتری می فروشند.
از این رو مردم انتظار دارند در شرایطی که ارز دولتی بابت تهیه این گوشت های وارداتی هزینه می شود، بر توزیع آن نیز نظارت کافی وجود داشته باشد تا همه مردم از آن بهره مند شوند.
با این اوصاف این بی نظمی ها سبب شده تا عده ای از افراد سودجو و دلال در بازار سخن به میان آورند که سبب شده کمبود گوشت قرمز در بازار شده اند تا قیمت ها را بالا نگه دارند.

برخی شهروندان در تماس تلفنی با ایرنا اظهار کرده اند که گرانی های اخیر موجب شده تا گوشت قرمز از چرخه مصرفشان خارج شود و حتی امکان تهیه این محصول با قیمت تنظیم بازاری هم را ندارند ؛ به گفته آنان بارها برای خرید گوشت به فروشگاه های عرضه کننده مراجعه کرده اند اما به محض آغاز توزیع در ساعت های مقرر، به سرعت گوشت تمام شده و بسیاری دست خالی برگشته اند.

** حجم عرضه بیشتر می شود

حمید ورناصری مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور چندی پیش به خبرنگار ایرنا گفته بود: اکنون در کنار عرضه گوشت گرم تولید داخل، روزانه 150 تن گوشت وارداتی نیز عرضه می شود که تلاش داریم با افزایش حجم واردات انواع گوشت گوسفندی گرم، گوساله منجمد، گوساله گرم و دام زنده گوسفندی از رومانی بازار این محصول را تامین و تنظیم کنیم تا مردم بتوانند محصولات پروتئینی مورد نیاز خود را با قیمت های مناسب تری خریداری کنند.

به گفته وی، قیمت هر کیلوگرم لاشه گوشت گوسفندی گرم (تازه) در میادین میوه و تره بار و تعاونی های مصرف 37 هزار و 500 تومان، گوشت تفکیکی بین 48 تا 49 هزار تومان و گوشت گوساله منجمد 29 هزار تومان است.

وی می گوید قرار است ماهانه ۲۰۰ هزار راس دام زنده وارد کشور شود که می تواند شرایط بازار گوشت را متعادل کند.

** عرضه دام توسط پرواربندی ها بزودی قیمت گوشت را متعادل می کند

مختار عباسی رئیس مرکز اصلاح نژاد دام کشور درباره شرایط پیش آمده در بازار گوشت قرمز به خبرنگار ایرنا گفت: ما در تولید گوشت قرمز خودکفا نیستیم بنابراین امسال 855 هزارتن گوشت قرمز تولید و در حال عرضه به بازار است ضمن آنکه سالانه 120 هزارتن از محل واردات تامین می شود.

وی علل گرانی گوشت قرمز را افزایش نرخ نهاده های دامی ناشی از نوسان نرخ ارز، کاهش عرضه دام داخلی به کشتارگاه ها، رشد قاچاق دام زنده، کاهش اندک جمعیت دام سبک به دلیل خشکسالی ها و چرخه فصلی، فضای روانی حاکم بر بازار، نقص در شبکه توزیع گوشت وارداتی و نبود نظارت های کافی بر بازار عنوان کرد.

وی افزود: آمارها نشان می دهد به دلیل افزایش بیش از حد قاچاق دام زنده، عرضه دام به کشتارگاه های کشور 9.4 درصد کاهش پیدا کرده است که این امر می تواند در قیمت این محصول تاثیر داشته باشد.

عباسی اضافه کرد: در سال های گذشته ما شاهد واردات دام زنده از مرزهای شرقی کشور بودیم که اکنون به دلیل نوسان نرخ ارز این واردات نیز متوقف شده و در مقابل دام زنده نیز از کشور خارج می شود.

این مقام مسئول در معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی عرضه دام در فصل زمستان را کاهشی دانست و تصریح کرد: در این فصل کمترین میزان جمعیت را هر ساله داریم زیرا تولید مثل دام سبک چرخه فصلی دارد و زایش ها در دی و بهمن ماه انجام می شود و در اردیبهشت ماه جمعیت بالای دامی داریم.
وی افزود: امسال در بخش دامپروری مشکلی در بخش بروز بیماری ها، حذف غیرمنتظره دام و تلفات نداشته ایم که این امر در قیمت این محصول تاثیر داشته باشد.

وی واردات گوشت قرمز را مناسب دانست و گفت: سال گذشته 87 هزارتن واردات گوشت قرمز انجام شد که امسال این میزان به 106 هزارتن رسید و همچنان وزارت جهاد کشاورزی و شرکت پشتیبانی امور دام کشور تمهیداتی را برای افزایش واردات و متعادل شدن بازار اندیشیده اند.
عباسی افزود: برای پایان سال دام برخی پرواربندی ها به بازار عرضه می شود که به نظر می رسد با افزایش واردات بازار متعادل شود.

** عرضه مستقیم گوشت وارداتی تنها راهکار تنظیم بازار این محصول است

«منصور پوریان» رئیس شورای تامین دام کشور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: اکنون سبد کامل انواع گوشت گرم گوساله، منجمد گوساله، گرم گوسفندی، منجمد گوسفندی و دام زنده به کشور وارد می شود و نگرانی در این خصوص نداریم.

وی اظهار داشت: ادامه افزایش واردات می تواند کل نیاز داخلی کشور را نیز تامین کند بنابراین افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار عللی همچون افزایش بی رویه قاچاق دام زنده، معیوب بودن شبکه توزیع گوشت وارداتی و عدم نظارت ها را به همراه دارد که موجب افزایش روز افزون قیمت ها می شود.

وی تصریح کرد: با وجود تولید داخلی و واردات مناسب باید تفاوت قیمت عرضه گوشت تولید داخل با گوشت وارداتی حداکثر 10 هزار تومان باشد درحالی که این دو محصول تفاوت نرخ چشمگیری در بازار با یکدیگر دارند.

رئیس شورای تامین دام کشور بر این باور است که ممنوعیت صادرات مشروط منجر به افزایش بی رویه قاچاق دام شده به طوری که قبل از ممنوعیت در مجموع سالانه نزدیک 600 هزار راس دام از کشور صادر می شد اما با نوسان نرخ ارز این رقم قابل توجه است.

وی درباره معیوب بودن شبکه توزیع گوشت وارداتی گفت: شرکت پشتیبانی در امر واردات گوشت قرمز خوب عمل کرده اما در بحث شبکه توزیع و عرضه این محصولات به بازار توسط فروشگاه های زنجیره ای، حواله های دستگاه های مختلف چندان موفقیتی نداشتیم زیرا عرضه این حجم از واردات نتوانسته منجر به کاهش قیمت گوشت در بازار شود.

وی معتقد است تنها راهکار برای کاهش قیمت گوشت قرمز در بازار، ایجاد پایگاه های عرضه مستقیم گوشت قرمز وارداتی با نرخ های تنظیم بازاری است که این محصولات به طور مستقیم به دست مردم برسد و دست دلالان و سودجویان کوتاه شود.

پوریان علت دیگر گرانی گوشت در بازار را احتکار دانست و گفت: ممکن است برخی برای بالا رفتن قیمت گوشت در بازار، اقدام به نگهداری این محصولات در سردخانه ها کنند که این امر در
قیمت ها تاثیرگذار است.

وی درباره عرضه گوشت وارداتی در فروشگاه های زنجیره ای افزود: اکنون مشکلی در توزیع گوشت قرمز در میادین میوه و تره بار نداریم و حتی فروشگاه های زنجیره ای نیز به صورت روزانه سهمیه خود را از شرکت پشتیبانی امور دام کشور دریافت می کنند اما این که به چه دلیل در برخی فروشگاه ها گوشت وارداتی با نرخ های تنظیم بازار کم است یا نیست باید بررسی شود.

وی درباره تاثیر سقوط اخیر هواپیمای حامل محموله گوشت وارداتی در بازار گفت: در سانحه اخیری که برای هواپیمای حامل گوشت وارداتی رخ داد میزان این محموله حدود 30 تا 40 تن بود که ممکن است برای یک روز در بازار تاثیر داشته باشد اما به طور کلی در نرخ این محصول تاثیر ندارد.

پوریان بر این باور است که دولت باید با ابزارهای لازم و تشدید نظارت ها از قاچاق دام زنده، با عرضه گوشت قرمز وارداتی در پایگاه های مستقیم عرضه کالا از حضور دلالان و سودجویان جلوگیری کند تا بازار این محصول آرام شود.

منبع: ایرنا