انتقال تورم به کالا‌های سرمایه‌ای

اقتصاد۲۴- در اولین روز مرداد، نرخ تورم اولین ماه تابستان منتشر شد. براساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه تیرماه برای خانوار‌های کشور به ۲۶.۴ رسید که با وجود کاهش ۱.۴ واحدی نسبت به ماه قبل، اما به نظر می‌رسد تاثیرات افزایش نرخ در تیرماه در آن لحاظ نشده است. نرخ تورم سالانه بدان معناست که یک خانوار برای خرید یک سبد مشخص از کالا و خدمات در تیرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۲۶.۴ درصد پول بیشتری هزینه کرده است. نکته دیگر این است که نرخ تورم سالانه برای خانوار‌های شهری و روستایی در مرداد به ترتیب ۱.۳ و ۱.۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. با وجود کاهش نرخ تورم سالانه در تیرماه، اما همچنان تردید‌هایی در خصوص هدفگذاری تورم وجود دارد.

---

بیشتر بخوانید: قیمت‌ها در فوتبال ایران چقدر رشد کرده است؟

---

در بخش دیگری از گزارش مرکز آمار نرخ تورم نقطه‌ای که درصد تغییر عدد شاخص قیمت‌ها نسبت به تیر سال ۹۸ است، با افزایش ۴.۴ درصدی به ۲۶.۹ درصد رسیده است. براساس این گزارش نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ۶.۱ واحد درصدی به ۲۱ درصد و گروه «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ۳.۴ واحد درصدی به ۲۹.۸ درصد رسیده است، اما نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوار‌های شهری پایین‌تر از تورم نقطه به نقطه شهری و حدود ۲۷ درصد است که ناشی از افزایش ۴.۳ واحدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است. خانوار‌های روستایی نیز تورم حدود ۲۶ درصدی را تجربه کرده‌اند که نسبت به خرداد افزایشی حدود ۵ درصد داشته است.

نرخ تورم ماهانه یا همان درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه قبل در تیر سال جاری به ۶.۴ درصد رسید که در مقایسه با گزارش نرخ تورم خرداد ماه، نشان از افزایش ۴.۴ درصدی است. از سوی دیگر تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالا‌های غیر خوراکی و خدمات» نیز به ترتیب ۶.۷ درصد و ۶.۳ درصد گزارش شده است. نرخ تورم ماهانه برای خانوار‌های شهری ۶.۵ گزارش شده که نسبت به آخرین ماه از بهار افزایشی ۴.۵ درصدی داشته است. همچنین این نرخ برای خانوار‌های روستایی نیز ۵.۹ درصد بوده که نسبت به ماه قبل با افزایشی ۳.۷ درصدی همراه بوده است.

در بخش دیگری از این گزارش دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در ماه مورد بررسی اعلام شد که بر این اساس برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۲۴.۲ درصد برای دهک اول تا ۲۸.۹ درصد برای دهک دهم است. فاصله حدود ۵ درصدی میان دو دهک نشان می‌دهد که با وجود برخی اقدامات نظیر اعطای یارانه معیشتی و نقدی به طبقات کم‌درآمد، همچنان دو دهک ابتدایی و انتهایی اختلاف چندانی از نظر هزینه‌ای ندارند و اگر سیاست اقتصادی به درستی اعمال نشود چه بسا به جامعه هدف نمی‌رسد و بیشتر از همه معیشت دهک‌های کم‌درآمد را نشانه می‌گیرد.

وقتی تورم برای مدت زیادی بر اقتصاد یک کشور سایه انداخته باشد و نوسان‌های وقت و بی‌وقت نرخ ارز نیز به پایداری تورم دامن زند، کالا‌هایی که تا مدتی پیش به عنوان کالای مصرفی شناخته می‌شدند، تغییر کاربری داده و به کالا‌های سرمایه‌ای تبدیل می‌شوند چرا که افراد می‌دانند برای خرید آن باید متناسب با نرخ ارز پول بپردازند. در تازه‌ترین گزارش مرکز آمار نرخ تورم سالانه کالا‌های بادوام حدود ۵۳ درصد برآورد شده این در حالی است که تورم ماهانه این قبیل کالا‌ها حدود ۱۰.۴ درصد است. از سوی دیگر تورم نقطه به نقطه این گروه کالا‌ها نیز ۴۰ درصد است که نشان می‌دهد هر فرد برای خرید یک کالای بادوام نسبت به ماه مشابه سال قبل باید ۴۰ درصد هزینه بیشتری بپردازد. سهم خانوار‌های شهری و روستایی از تورم کالا‌های با دوام ۴۰.۲ و ۳۷ درصد است. کالا‌های با دوام عمدتا ماهیت سرمایه‌گذاری نیز دارند. به‌طور مثال ماشین‌آلات و ابزار کارخانه‌ای نیز کالای بادوام لحاظ می‌شوند. افزایش تورم آن‌ها به معنی بالا بودن هزینه تامین یا تعمیر آن‌ها است. اگر افزایش هزینه‌ها ادامه یابد، واحد‌های تولیدی با مشکلات استهلاک کالا‌های بادوام روبرو می‌شوند که در این صورت علاوه بر کاهش تولید می‌تواند مشکلاتی بر بیکاری نیز دامن زند.

تورم سالانه کالا‌های بی‌دوام در آخرین ماه از تابستان نیز ۲۶.۸ درصد است. هر چند تورم نقطه به نقطه آن در فاصله تیر ۹۸ تا تیر سال جاری ۲۲.۶ درصد گزارش شده است. نکته دیگر در این است که تورم سالانه برای خانوار‌های شهری در تیر سال جاری حدود ۴۰.۲ درصد و برای خانوار روستایی ۲۶.۳ درصد گزارش شده است. این در حالی است که خانوار‌های شهری و روستایی در ماه مورد بررسی کالا‌های بی‌دوام را ۵.۶ درصد و ۵.۷ درصد گران‌تر از ماه خرداد می‌خرند.

سه هفته پیش بانک مرکزی آمار رشد نقدینگی در سه ماه ابتدایی سال جاری را اعلام کرد که بر این اساس حجم نقدینگی تا پایان خرداد با افزایش ۷.۳ درصدی به ۲۶۵۱ هزار میلیارد تومان رسید؛ به بیان دیگر در هر ماه حجم نقدینگی حدود ۲.۴۳ درصد افزایش پیدا می‌کند. این رشد نقدینگی برای اقتصادی که در نظر دارد با هدفگذاری تورم به ۲۲ درصد جلوی پیشروی قیمت‌ها را بگیرد، ناخوشایند خواهد بود. افزایش نقدینگی در سه ماه ابتدایی سال جاری پس از یک گپ زمانی خودش را در آمار‌های تورم فصل تابستان یا پاییز نشان می‌دهد. سیاستمدار باید از تورم‌های سالانه و نقطه به نقطه برای تبیین خط‌مشی سیاست‌های بهتر استفاده کند. به خصوص اینکه تورم بر ۲۲ درصد هدفگذاری شده و ادامه‌دار شدن نوسانات ارز می‌تواند بر موفقیت هدفگذاری تورم تاثیرات جدی بگذارد.