ایران دیگر تنها نیست!

اقتصاد24-پس از ترور خصمانه و شهادت سردار سلیمانی از سوی آمریکا در عراق، تنش ها در منطقه به اوج خود رسید و بسیاری از کشورهای منطقه تلاش زیادی برای کاهش تنش ها و جلوگیری از جنگ به خرج دادند.

در همین رابطه، کشورهای عربی نیز بیش از هر زمان خود را در معرض جنگ دیدند و در مواضع و جهت گیری ها احتیاط و سکوت را در پیش گرفتند.

پایگاه آمریکایی spectator در مطلبی با تیتر «ایران دیگر تنها نیست» به احتیاط کشورهای عربی در برابر تنش ایران و آمریکا پرداخت و نوشت: هفته گذشته و پس از ترور سردار یک پرچم قرمز خون بر فراز مسجد جمکران در شهر مقدس قم برافراشته شد؛ پرچمی که بوی انتقام می داد. تلاش برای انتقامی که ترس زیادی در میان متحدان سنی آمریکا در منطقه ایجاد کرد.

در ریاض وحشت به وجود آمد. ولیعهد سعودی، محمد بن سلمان، با عجله یک هیات ضد جنگ را به واشنگتن و لندن فرستاد. در داخل عربستان، مقامات سعودی تأكید كردند كه پادشاهی در مورد حمله به سلیمانی اطلاعی نداشت. «لطفا ما را سرزنش نكنید» این پیام آنها به تهران بود. وزیر امور خارجه امارات نیز به همین ترتیب، خواستار خویشتن داری شد و هشدار داد در صورت وقوع جنگ بین ایالات متحده و ایران، پیامدهای ویرانگری بر خلیج فارس خواهد گذاشت.

وزیر امور خارجه قطر که رقیب امارات متحده عربی است، میزبان یک پایگاه هوایی ایالات متحده است که می‌تواند یک سکوی پرتاب عمده برای هرگونه جنگ آمریکا علیه ایران باشد، یک قدم جلوتر رفت، به تهران سفر کرد و با رئیس جمهور حسن روحانی دیدار کرد و تسلیت گفت. وی گفت: «قطر درد و اندوه عمیقی را که مردم و دولت ایران در حال تحمل است، درک می‌کند».

این پاسخ متحد عرب سنی آمریکا به قتل سلیمانی به سختی آن چیزی است که واشنگتن پیش بینی کرده بود. این در حالی است که ترامپ از آغاز به قدرت رسیدن خود، تلاش زیادی برای اتحاد بازیگران سنی علیه ایران شیعی به خرج داد.

هدف تندرو‌های آمریکایی که ترامپ را احاطه کرده اند، این بود که ایران را به صورت دیپلماتیک منزوی کرده و سپس مقابله نظامی با این کشور در جبهه‌های مختلف را آغاز کنند. برای این منظور، ترامپ در هر مقطع زمانی به سعودی‌ها پاس مجانی داد. حتی وقتی بن سلمان جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست را تکه تکه کرد و سوزاند، ترامپ از این جنایت چشم پوشی کرد؛ بنابراین، ترامپ انتظار داشت سعودی‌ها از ترور قاسم سلیمانی حمایت می‌کردند. در عوض، آن‌ها و اماراتی‌ها قبل از شلیک یک تیر، پرچم سفید را بالا بردند.

در بیانیه سپاه آمده بود: به دولت‌های متحد آمریکا که پایگاه‌های خود را در اختیار ارتش تروریستی این کشور قرار داده اند اخطار داده می‌شود هر سرزمینی، به هر ترتیب مبدا اقدامات خصمانه و تجاوزگرانه علیه جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد، هدف قرار خواهد گرفت.

بر اساس این بیانیه، شهر‌های سنی فقط در صورت کمک به هر گونه واکنش ایالات متحده به حملات هوایی این کشور به پایگاه‌های آمریکایی در عراق، مستقیم مورد هدف قرار می‌گیرند (در این صورت دبی اولین شهری خواهد بود که نابود می‌شد). در همین حال، بر اساس بیانیه سپاه اسرائیل و ایالات متحده آمریکا را یکی دانست.

ژنرال جاناتان شاو، فرمانده پیشین نیرو‌های انگلستان در عراق به خوبی گفت: اهداف ایران سیاسی است، نه نظامی. هدف آن‌ها نابود کردن هیچ پایگاه هوایی آمریکایی نیست، بلکه ایجاد شکاف بین ایالات متحده و متحدان عرب این کشور است و ترور سلیمانی بیش از هر چیزی ایران را به این هدف نزدیک کرد. سنی‌ها خود را کنار کشیده اند و ایالات متحده و اسرائیل اکنون بار دیگر بدون داشتن دوستان واقعی در منطقه روبه رو هستند.

متحدان سنی آمریکا بیش از هر زمانی به سیاست‌های این کشور در قبال خود و منطقه بی اعتمادند، به ویژه عربستان سعودی که پس از حمله به آرامکو، شاهد هیچ واکنش و حمایت قاطعی از سوی آمریکا نبود.

این امر باعث شد تا تجدیدنظر بزرگی در ریاض انجام شود. ایران ممکن است نیروی دریایی یا هوایی قدرتمندی نداشته باشد، اما موشک بیشتری نسبت به سایر کشور‌ها در منطقه دارد. روز چهارشنبه حمله به پایگاه‌های هوایی آمریکا در عراق و حملات علیه سعودی‌ها نشان می‌دهد که ایران می‌داند چگونه از آن‌ها استفاده کند. در صورت وقوع جنگ، صدمات صنعت نفت عربستان سعودی بسیار زیاد خواهد بود. ریاض باید سؤال می‌کرد: اگر این اتفاق می‌افتاد، چقدر یقین داشت که ترامپ به کمک آن‌ها بیاید؟

نکته دیگر، سعودی‌ها پس از سلب اعتماد از ترامپ ـ و دیدن اینکه ارتش ایران چه توانایی‌هایی دارد ـ تصمیم به گفت‌وگو داشتند. برای کاهش تنش‌ها با تهران و همچنین با حوثی‌ها در یمن، مذاکرات گسترده کانال‌های پشتیبان در حال انجام بود. در ماه‌های اخیر، سعودی‌ها و ایرانیان از واسطه‌های عمان، کویت و پاکستان استفاده می‌کردند و مذاکرات آشتی پیش رفته است. نخست وزیر عراق گفته است، هنگام کشته شدن سلیمانی، این ژنرال ایرانی قصد حمله به سربازان آمریکایی را نداشت (همانطور که پنتاگون ادعا می‌کند) بلکه در حال عزیمت به یک نشست در بغداد بود تا در مورد چگونگی تسریع در مذاکرات صلح سعودی و ایران صحبت کند.

همین هفته پس از شلیک موشک‌های ایرانی به پایگاه آمریکایی در عراق، یک مشاور ریاست جمهوری ایران توئیت کرد که عربستان سعودی می‌تواند "صلح کامل" داشته باشد. غیرقابل تصور نیست که ما شاهد روابط نزدیک تری در سال‌های آینده بین ایران و عربستان سعودی باشیم تا بین عربستان سعودی و اسرائیل. تندرو‌های واشنگتن رضایت ندارند، اما گزینه ساده‌تر ـ و شاید قابل اعتماد‌تر ـ برای ریاض باشد. از این گذشته، اعراب مدت‌ها اسرائیل و نه ایران را دشمن اصلی خود می‌دانستند.