انحصار، بلای جان صادرات ریلی

صادرات از مسیر ریلی یکی از مهمترین روش‌های نقل و انتقال کالا در دنیا به شمار می‌آید اما در ایران به دلایل مختلف از جمله انحصار و کند بودن تشریفات گمرکی، نتوانسته رشد چندانی داشته باشد.

اقتصاد24-از ایران به عنوان شاهراه ارتباطی دنیا نام برده می‌شود زیرا موقعیت استراتژیک این کشور باعث شده تا به بیشتر مناطق دنیا دسترسی داشته باشد.
از همین رو در گذشته بخش مهمی از جاده ابریشم که ابتدا و انتهای دنیای آن روز را به هم وصل می‌کرد، از ایران می‌گذشت. جاده‌ای که وظیفه انتقال کالا و مسافر را بر عهده داشت و به نوعی می‌توان آن را نخستین مسیر ترانزیت کالا در دنیا دانست.
در واقع از همان زمان ایران برای کشورهای مختلف مسیری مناسب به شمار می‌آمد و در عین حال، صادرات و واردات در این کشور نیز رونق داشت.
به طور مثال در بندر تاریخی سیراف، تجارت آب شیرین انجام می‌شد و کشتی‌هایی که از شرق و غرب دنیا در حرکت بودند برای تامین آب شرب خود به ایران می‌آمدند. به همین منظور هم سازه‌های آبی پیشرفته‌ای در نوع خود در این بندر ایجاد شده بود.
علاوه بر آن، دیگر بنادر جنوبی ایران نیز اهمیت زیادی در تجارت داشته و حتی به مرور زمان نقش سیاسی و اجتماعی نیز به خود گرفتند؛ تا آنجا که در جنگ جهانی دوم حرکت نیروهای متفقین از بنادر جنوبی ایران و رسیدن به روسیه باعث شد تا نام پل پیروزی به ایران داده شود.
امروز هم این اهمیت همچنان پا برجاست و خاک ایران می‌تواند مسیر اتصال آب‌های آزاد به بازارهای بزرگ آسیای میانه و قفقاز باشد.
بر همین اساس، اتصال ریلی بنادر جنوبی با بنادر شمالی کشور در دستور کار قرار دارد تا جا به جایی کالا در قالب صادرات و یا ترانزیت در بستر آن انجام شود.
ساخت این خط آهن که بیش از یک دهه است که آغاز شده با بهره‌برداری از مسیر قزوین – رشت، اکنون در مراحل نهایی برای اتصال به آستارا قرار دارد.

**لزوم دو خطه شدن خط آهن بندرعباس - رشت
مسعود دانشمند دبیر کل خانه اقتصاد در همین زمینه با یادآوری این که ساخت خط آهن رشت تا آستارا از نظر مهندسی کار سختی است، گفت: برای سرعت در ساخت این قطعه تدابیر ویژه‌ای نیاز است که پیشنهاد آن را به راه آهن داده‌ایم.
وی با بیان این که بهره‌برداری کامل از راه‌آهن شمال - جنوب می‌تواند به رشد صادرات کمک کند، ادامه داد: البته لازم است تا همزمان تمام مسیر بندر عباس تا رشت را دو خطه کنیم زیرا راه آهن ما بر اساس قطار مسافری ساخته شده و مسافر بر بار ارجحیت دارد که باعث کند شدن انتقال کالا می‌شود.
دانشمند به کمبود کشنده واگن در کشور اشاره کرد و افزود: با افزایش کشنده‌ها و همچنین دو خطه شدن این مسیر، دیگر قطاری منتظر قطار دیگر نمی‌شود.
دبیر کل خانه اقتصاد تاکید کرد: باید تلاش کنیم تا حمل و نقل جاده‌ای و ریلی با این وضعیت قیمت‌ها رقابت‌پذیر شود.
این فعال اقتصادی هشدار داد: به دلیل کند بودن روند انتقال بار در داخل کشور، اطمینان از مسیرهای ترانزیتی ایران کم کم از بین می‌رود.
وی گفت: تکلیف ترانزیت را باید با در نظر گرفتن قوانین بین‌المللی روشن کنیم و گمرک باید دروازه ورود کالا باشد نه رسوب کالا، تا کالا در گمرک انبار نشود.

**توسعه مطلوب خطوط ریلی در کشور
مجتبی بهاروند رییس کمیسیون حمل و نقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی و صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز با بیان این که از نظر توسعه خطوط ریلی در کشور مطلوب عمل کرده‌ایم، گفت: با این حال اجازه نداده ایم شرکت‌های بزرگ ریلی در بخش خصوصی شکل بگیرد و با وجود به صرفه‌بودن این روش ارتباطی، به دلیل انحصار دولت استقبال چندانی نشده است.
وی ادامه داد: تکمیل خط آهن شمال - جنوب به توسعه صادرات ایران کمک می‌کند البته پیش شرط آن این است که انحصار دولتی از بین برود.
به گفته بهاروند، نگرش مدیران در بخش دولتی با خصوصی متفاوت است و مدیران انگیزه‌ای ندارد زیرا در ضرر و زیان شریک نیستند.

منبع: ایرنا