چرا نرخ بیکاری ایران ۳ برابر چین است؟

نرخ بیکاری کشور چین با یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون نفر جمعیت ۴.۴ درصد است، اما نرخ بیکاری ایران با ۸۰ میلیون جمعیت، ۱۲ درصد است. چرا؟

اقتصاد24 - بسیاری از محصولات کارخانه های کشورهای توسعه یافته، در چین تولید می شود. به عنوان مثال نیمی از محصولات شرکت آیفون در یک کارخانه بزرگ به نام فاکسکان (Foxconn ) در ژنگژو چین ساخته می شود. این کار را ۳۵۰ هزار نفری که این شرکت استخدام کرده است انجام می دهند. کمپانی ها بر اساس چه منفعتی دست به چنین اقدامی می زنند؟ چرا از بین این همه کشور، کشوری مثل چین را انتخاب می کنند؟

عوامل انتخاب محل تولید

آنچه انتخاب محل تولید محصول را تعیین می کند و زمینه اشتغال را در یک محل را پدید می آورد، کاهش هزینه های تولید در آن منطقه است. تا اولا کالا بتواند در بازار رقابت کند و ثانیا حاشیه سود بیشتری برای کارفرما داشته باشد. بر همین اساس است که کارخانه های بزرگ، ترجیح می دهند، تولیدات خود را در جایی انجام دهند که هزینه تولید کمتر باشد.

آنچه موجب می شود، هزینه تولید در منطقه ای نسبت به منطقه دیگر تفاوت پیدا کند، نزدیک بودن به منابع اولیه تولید، زیرساخت های اولیه و میزان دستمزد نیروی کار است

مورد اول اختصاص به برخی صنایع دارد و عمدتا نیز صنایع وابسته به مواد اولیه عمده در همان مکان وفور آن مواد جا نمایی می شوند.

مورد دوم یعنی تامین زیرساخت ها همان است که بر عهده دولت هاست، دولت می باید برای تشویق و تسهیل سرمایه گذاری زیرساخت های لازم را فراهم آورد. به عنوان نمونه، دولت چین تلاش کرده است با پشتیبانی و ایجاد زیر ساخت ها و مشوق های مالیاتی شرایط حفظ تولید در ژنگژو را برای شرکت فاکسکان فراهم کند. نکته مهم این است که هزینه ایجاد زیرساخت، از گروه هزینه های ثابت است و یکبار صورت می پذیرد.

مورد سوم یعنی دستمزد کارگران هزینه عمده ای است که هر ماه تکرار می شود و پرداخت آن بر عهده کارفرماست، لذا در صورت وجود زیرساختهای اولیه، کارفرما ترجیح می دهد محصول خود را در جایی تولید کند، که هزینه نیروی کار در آنجا پایین تر است. حتی گاه کارفرما به علت پایین تر بودن هزینه تولید، خودش حاضر می شود هزینه های زیرساختی را نیز بر عهده بگیرد. زیرا آن هزینه ها، برای او حکم سرمایه گذاری را دارد، نه هزینه ای که ماهیانه از او کم شود.

عامل اصلی کاهش هزینه تولید

بنابراین عامل اساسی در کاهش هزینه تولید، میزان دستمزد است. چین از جمله کشورهایی است که حداقل دستمزد را به صورت منطقه ای تعیین می کند، یعنی دستمزد هر منطقه را مناسب با هزینه های زندگی در همان منطقه تعیین می شود. هر استان علاوه بر اینکه حداقل مزد متفاوت دارد به چند منطقه تقسیم می شود و هر منطقه دستمزد خاص خود را دارد. این مساله باعث شده است که تولید کنندگان، واحدهای تولیدی خود را به مناطقی که دستمزد پایین تری دارد همانند روستاها و شهرهای کوچک منتقل کنند. و فقط دفاتر فروش خود را در شهرهای بزرگ پکن و شانگهای قرار دهند.

این مساله هم موجب رونق تولید در روستاها و شهرهای کوچک چین شده و هم با کاهش هزینه تمام شده کالاها، رقابت پذیری آنها را در عرصه بین الملل افزایش داده است. تا آنجا که موجب شده است حتی شرکتهای بزرگ خارجی برای پایین آوردن هزینه های تولید، واحدهای تولیدی خود را در استانهای مختلف چین قرار دهند. مساله ای که نرخ بیکاری چین را تا ۴.۵ درصد کاهش داده است.

قانون حداقل مزد در ایران

قانون کار ایران در تعیین حداقل مزد، همانند کشور چین است؛ با این تفاوت که در کشور ما اجرا نمی شود، با اینکه در ماده ۴۱ قانون کار گفته شده که شورای عالی کار همه ساله باید حداقل میزان حقوق را برای نقاط مختلف کشور و صنایع مختلف کشور تعیین کند. اما چندین سال است که برای کل کشور یک حداقل مزد تعیین می شود این مساله باعث شده است که مشوقی که در کشور چین برای تولید کنندگان داخلی و خارجی وجود دارد در کشور ما از بین برود و علاوه بر آن واحدهای تولیدی ما توان رقابت با کالاهای چینی را از دست داده و به مرور زمان به تعطیلی کشیده شوند.

منبع: تسنیم