تاریخ انتشار: ۱۱:۰۰ - ۱۰ خرداد ۱۴۰۳
اقتصاد ۲۴ گزارش می‌دهد؛

پدر تاریخ معاصر ایران که بود؟

محمداسماعیل رضوانی ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۰ در خراشاد، روستایی واقع در خراسان جنوبی، چشم به جهان گشود. اجداد پدری او، نسل اندر نسل، در امور دینی و علمی سرآمد بوده و اکثر آن‌ها به حرفه مقدس روحانیت مشغول بودند. از این‌رو او را از شش سالگی به مکتب فرستادند تا قرآن خواندن را فراگیرد. پس از آن، محمد علاقه فراوانی به آثار تاریخی نشان داد و به مطالعه کتبی مانند نصاب الصبیان اثر ابونصر فراهانی پرداخت.

پدر تاریخ معاصر ایران که بود؟ /// مطلب سبز

اقتصاد۲۴- شادی آیتی: از دکتر «محمداسماعیل رضوانی» به‌عنوان پدر تاریخ مطبوعات و تاریخ معاصر ایران یاد می‌شود. وی که از پژوهشگران برتر این حوزه بود، در راستای پیشرفت و ترقی مطالعات تاریخی در ایران از هیچ کوششی دریغ نکرد.

بیوگرافی محمداسماعیل رضوانی

محمداسماعیل رضوانی ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۰ در خراشاد، روستایی واقع در خراسان جنوبی، چشم به جهان گشود. اجداد پدری او، نسل اندر نسل، در امور دینی و علمی سرآمد بوده و اکثر آن‌ها به حرفه مقدس روحانیت مشغول بودند. از این‌رو او را از شش سالگی به مکتب فرستادند تا قرآن خواندن را فراگیرد. پس از آن، محمد علاقه فراوانی به آثار تاریخی نشان داد و به مطالعه کتبی مانند نصاب الصبیان اثر ابونصر فراهانی پرداخت.

تحصیلات محمداسماعیل رضوانی

محمداسماعیل رضوانی در سن هشت سالگی، پدر خانواده، که خود نیز از روحانیان مطرح آن منطقه بود، او را نزد آقا شیخ محمدرضا سرچاهی فرستاد تا در مدرسه طلاب شوکتیه تحصیل کند. محمداسماعیل مدتی در این مدرسه تحصیل کرد و آثاری، چون امثله و شرح امثله را آموخت. وی زیر نظر شاگردان سرچاهی یادگیری قرآن و برخی کتب دینی را به پایان رساند. اما تقدیر محمداسماعیل جور دیگری تعیین شده بود و خیلی زود در راه کاملاً متفاوتی قرار گرفت.

مدارس زنجیره‌ای «تدین» که به‌تازگی در بیرجند و برخی شهر‌های دیگر تأسیس شده بود به‌کلی مسیر زندگی دکتر رضوانی را تغییر داد. در این مدارس بود که محمداسماعیل یادگیری علوم نوین و متداول را فراگرفت و زیر سایۀ معلمان همین مدرسه آیندۀ متفاوتی را برای خود رقم زد. 

او در سال ۱۳۲۲ تحصیلات ابتدایی را به پایان رساند و چندی بعد مدرک دیپلم خود را از دبیرستان دریافت کرد. وی بلافاصله پس از فارغ‌التحصیلی در شهر خود به تدریس در دبستان پرداخت. محمداسماعیل جوان به‌سرعت پله‌های ترقی را پشت سر گذاشت. دیری نگذشت که برای تدریس در دبیرستان به بیرجند رفت و اندکی بعد او را برای تدریس در دبیرستان فرخی به تهران منتقل کردند. در همین اثنا در سال ۱۳۲۸ در دانشسرای عالی به تحصیل در دورۀ کارشناسی رشتۀ تاریخ و جغرافی مشغول شد. وی تا سال ۱۳۳۵ مسیر کارشناسی ارشد را نیز پیمود و سرانجام در سال ۱۳۴۲ پس از سال‌ها تلاش بی‌وقفه به بالاترین درجۀ علمی در رشتۀ تاریخ دست یافت و مدرک دکتری خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد.

محمداسماعیل رضوانی؛ تاریخ معاصر و مطبوعات

دکتر محمداسماعیل رضوانی رساله دکتری خود را به تحقیق دربارۀ علل وقوع انقلاب مشروطه اختصاص داد. دکتر بینا به عنوان استاد راهنمای او در مقطع دکتری، رضوانی را وادار کرد برای بررسی مشروطیت و دلایل پیدایش آن به مطالعۀ مطبوعات آن زمان بپردازد. این شروعی بود برای یک عمر پژوهش در مطبوعات ایران. رضوانی مجموعۀ نفیسی از روزنامۀ اختر و صوراسرافیل را برای پایان‌نامۀ دکتری گردآوری کرد و نه‌تن‌ها تز دکتری خود را با موفقیت گذراند بلکه صاحب مجموعه‌ای نفیس و گران‎بها نیز شد. به این ترتیب، دانش او از نگارندۀ یک رسالۀ دکتری فراتر رفت و او را به پدر مطبوعات ایران تبدیل کرد. 

مشاغل محمداسماعیل رضوانی

محمداسماعیل رضوانی پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان به خدمت وزارت فرهنگ درآمد. پس از آن، او سال‌ها به تدریس در دانشگاه تهران و دانشگاه ملی (دانشگاه شهید بهشتی) پرداخت و با پیروزی انقلاب اسلامی نیز فعالیت وی متوقف نشد. گرچه او در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد، اما از تحقیق و پژوهش در زمینۀ تاریخ ایران تا واپسین روز زندگی دست نکشید.

جدا از تدریس، رضوانی گاه گاهی به انجام کار‌های اجرایی نیز پرداخت، از جمله مدت سه سال ریاست بازرسی تعلیمات متوسطۀ تهران، معاونت بازرسی فرهنگ استان تهران، و مسئولیت برگزاری امتحانات نهایی دبیرستان‌های استان مرکزی. پس از آن در پژوهشکدۀ اسناد سازمان ملی، شورای کتابخانۀ ملی و در هیئت داوران جشنواره مطبوعات فعال بود. رضوانی معتقد بود با پذیرفتن مسئولیت‌های اجرایی و حضور در اجتماع بهتر می‌تواند با پیوند‌ها و جریان‌های فکری رایج جامعه آشنا شود. از نظر او یک محقق باید به واقعیات جامعۀ خویش واقف می‌بود تا بتواند در راستای ارتقاء آن پژوهش کند.

البته فعالیت‌های دکتر رضوانی به ارگان‌های دولتی ختم نمی‌شود و از برجسته‌ترین همکاری‌های وی می‌توان به همکاری با مطبوعات مشهور آن زمان، از جمله وقایع اتفاقیه، ایران، کیهان و بسیاری دیگر اشاره کرد.

خانواده و فرزندان محمداسماعیل رضوانی

محمداسماعیل رضوانی در ۳۰ سالگی با دخترعمه خود ازدواج کرد. حاصل این وصلت، چهار فرزند به‌نام‌های محمدحسن، هما، نرگس و همایون بود. همۀ فرزاندن وی راه پدر را ادامه داده و با کوشش بسیار به بالاترین درجات علمی - دانشگاهی دست یافتند.

آثار محمداسماعیل رضوانی

دکتر محمداسماعیل رضوانی مقالات بسیاری درباره تاریخ قاجار و مشروطیت به چاپ رساند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «انقلاب مشروطیت ایران» و «اعلان‌ها و اعلامیه‌های دورۀ قاجار» اشاره کرد. تعداد مقالات علمی وی به ۶۱ عدد می‌رسد. او همچنین یک دورۀ تاریخ و جغرافیا و تعلیمات اجتماعی برای دبیرستان و یک دورۀ کامل برای دانشسرای مقدماتی تالیف کرد. 

استاد رضوانی پنجم فروردین ۱۳۷۵ دار فانی را وداع گفت و چشم از جهان فروبست. زحمات دکتر محمداسماعیل رضوانی هرگز فراموش نخواهد شد و همواره از او به‌عنوان یکی از ارکان اصلی رشتۀ تاریخ ایران و پدر علم تاریخ معاصر یاد می‌شود.

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

اسرائیل مدعی ترور یکی از فرماندهان ارشد حزب‌الله شد

فیلم/ نظر سردار کوثری درباره فعال شدن مکانیزم ماشه

ساخت ۲۰ پایگاه نظامی جدید آمریکا برای اسرائیل

عکس/ فغانی: قلبم برای این کشور می‌تپد

پیش بینی جایگزینی یورو با دلار

دستگیری ۲ نفر با محموله اورانیوم در گرجستان

عمری: امیدوارم با پرسپولیس قهرمان شویم

عبور والیبال ایران از دیوار چین

قیمت جدید کالاهای اساسی اعلام شد

فیلم/ سرلشکر باقری چطور برای ریاست ستادکل نیروهای مسلح انتخاب شد؟

عکس/ کنایه رشیدی کوچی به به برگزاری نماز جمعه با امامت کاظم صدیقی

سفر احتمالی ترامپ به پاکستان

توضیح آتش‌نشانی درباره افزایش حوادث گاز

دستگیری سرباز و معلم اسرائیلی به اتهام جاسوسی برای ایران

ادعای رسانه اسرائیلی: الجولانی مذاکره را متوقف نمی‌کند

آمریکا اروپا را در پرونده ایران بازی نمی‌دهد

عکس/ داوطلبان نامرئی و پراسترس کنکور

خبر مهم بانک مرکزی درباره دسته‌چک

انتقاد نوروزی از سانسور در تلویزیون

رایزنی اردوغان و الجولانی پس از حملات اسرائیل

نیرو‌های اسرائیلی در ۱۰ کیلومتری دمشق

عکس/ توییت جدید سایت رهبر انقلاب در مورد جنگ اخیر

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس

قیمت انواع دستگاه ماینر + جدول

عکس/ تصویر هوایی از وزارت دفاع سوریه پس از بمباران

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

فیلم/ یورش زمینی نظامیان اسرائیلی به شهر سویداء سوریه

هشدار اسرائیل به احیای برنامه هسته‌ای ایران

سالمندان هم نیاز به عشق و رابطه دارند؛ حقایقی که کمتر درباره‌اش شنیده‌اید!

عکس/ داور برنامه محفل در دولت پزشکیان پست گرفت

درخواست شوکه کننده باشگاه روسی از استقلال

عکس/ نصب بنر توهین آمیز وطن فروش برای فغانی در قم

اینفوگرافی/ کدام کشور‌ها بیشترین ذخایر نفت در جهان را دارند؟

فیلم/ سرلشکر پاکپور: برای تکرار ضربه به دشمن در آمادگی و هماهنگی کامل هستیم

فیلم/ وضعیت وخیم گرسنگی در نوار غزه

فیلم/ دزد موتورسیکلت در خواب غافلگیر شد!

ماجرای پس‌ندادن ودیعه مسکن اتباع توسط مالکان

فیلم/ تجمع اعتراضی خانواده‌های اسرائیلی علیه نتانیاهو در خیابان

عکس/ مسیر رویایی و زیبای راه‌آهن مازندران در سه فصل مختلف

فیلم/ شیرخوارگاه آمنه نیم ساعت قبل از بمباران اسرائیل

فیلم/ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا: ترامپ همیشه خواهان مذاکره بوده و هست

جهش ۷۰ درصدی قیمت لوبیا، برنج و لپه

فیلم/ تصاویر جدید از تخریب بیمارستان فارابی کرمانشاه در پی حمله اسرائیل

حال و هوای نوبت دوم کنکور سراسری ۱۴۰۴

عکس/ چهره دیده نشده و جالب احمد متوسلیان ۴۳ سال پیش در حال ظرف شستن و ایام جنگ

فیلم/ حرکت عجیب ترامپ؛ گذاشتن آخرین مدال در جیبش

عکس/ کنایه به اینترنت طبقاتی و سهم ناچیز شهروندان

واکنش زیدآبادی به بازگشت صدیقی به نماز جمعه تهران

پشت پرده ریزش سنگین قیمت مسکن در بازار