تاریخ انتشار: ۱۶:۴۵ - ۱۸ مهر ۱۴۰۳

منازعه اسرائیل و ایران، میز بازی قدرت‌های بزرگ

فرامتن جنگ طوفان الاقصی بیش از آنکه متغیری تاثیرگذار بر روی دینامیک‌های منطقه‌‍ خاورمیانه باشد، تعیین‌کننده آینده رقابت قدرت‌های بزرگ در منطقه غرب آسیا است. چین و روسیه امیدوارند با گسترش دامنه جنگ در منطقه غرب آسیا، آمریکا برای حمایت از اسرائیل مجبور شود تا بار دیگر تعداد نیروها و استعدادهای نظامی خود را در شرق عربی و حوزه خلیج فارس افزایش دهد.

منازعه اسرائیل و ایران، میز بازی قدرت‌های بزرگ

اقتصاد۲۴-پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، روابط تهران- تل‌آویو به عنوان دو دشمن وجودی روبه وخامت رفت. از همان ابتدا منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی اسرائیل با کشور‌های غربی از جمله امریکا گره خورد و به دنبال آن، اسرائیل تضمین‌های امنیتی را از سوی غربی‌ها کسب نمود. در مقابل مقامات ایران بعد از اتمام جنگ هشت ساله، برای ایجاد بازدارندگی دو ابتکار عمل عمده را اتخاذ کردند. اول از همه ایران برنامه اتمی خود را توسعه داد و سپس برای مقابله با تحریم‌های بین‌المللی و خروج از انزوای منطقه‌ای، همزیستی با برخی از کشور‌های خاورمیانه‌ای و ایجاد محور مقاومت در برابر تهدیدات دشمن را انتخاب کرد.

با این حال در طی این سال‌ها به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی دو کشور، شدت درگیری میان ایران و اسرائیل چه به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم بر روی رقابت قدرت‌های بزرگ بین‌المللی همچون آمریکا، چین و روسیه تأثیرگذار بوده است. این موضوع تا امروز ادامه یافته و در جریان جنگ غزه- لبنان با چهره‌ای متفاوت ظاهر شده است. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به ابعاد رقابت قدرت‌های بزرگ در درگیری پیش آمده میان ایران و اسرائیل بپردازیم.

آمریکا و اسرائیل: یک اتحاد استراتژیک در دل بحران‌ها

آمریکا از گذشته تاکنون، به عنوان حامی درجه یک اسرائیل در منطقه شناخته شده است. حمایت او از اسرائیل در زمینه‌های مختلف قابل مشاهده است. در طول سال‌ها به خصوص در زمان‌های تشدید تنش در منطقه، آمریکا تجهیزات پیشرفته نظامی و سیستم‌های موشکی در اختیار متحد خود قرار داده است.

بر اساس گزارش اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا، «اسرائیل از زمان تاسیس در دهه چهارم قرن ۲۰ به عنوان بزرگترین دریافت‌کننده تصاعدی کمک‌های خارجی آمریکا بوده و مجموع کمک‌های نظامی و اقتصادی که دریافت کرده به حدود ۳۰۰ میلیارد دلار رسیده است.» مقامات واشنگتن با اعمال تحریم‌های اقتصادی-سیاسی علیه نظام بعد از افشای برنامه اتمی ایران، از یک سو به دنبال تضعیف تهران در منطقه بودند و از سویی دیگر مسیر توسعه طلبی را برای متحد خود یعنی اسرائیل هموارتر می‌کردند.

بعد از عملیات طوفان الاقصی، مقامات واشنگتن با وجود آنکه تجهیزات نظامی و موشکی پیشرفته را راهی سرزمین‌های اشغالی می‌کردند، اما به طور مکرر اظهار می‌کردند که به دنبال کاهش درگیری‌ها در منطقه هستند. جنگ اوکراین و روسیه، رقابت‌های استراتژیک میان چین و آمریکا، افزایش قیمت انرژی در صورت گسترده شدن دامنه جنگ در خاورمیانه و حفظ نظم موجود نظام بین‌الملل مهم‌ترین مسائلی است که امکان باز شدن منازعه جدید را از آمریکا می‌گیرد.

غرب آسیا در کانون توجه: تأثیر حمله حماس بر معادلات جهانی

بعد از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، نگاه جهانیان به سوی غرب آسیا متمایل شد. منحرف شدن نظرها، باعث کاهش فشار بر روی روسیه در جریان جنگ با اوکراین و کاهش کمک‌های آمریکا به شرق اروپا شد؛ اما در ادامه وضعیت کمی تغییر کرد. زیرا در صورت درگیری گسترده بین ایران و اسرائیل، روسیه راهبرد‌های خاصی را برای اداره وضعیت دارد. در ابتدا بعد از شعله‌ور شدن دامنه جنگ، روسیه توان اثرگذاری بر میزان و قیمت انرژی را دارد. موردی که دیگر رقبای آن همچون چین و آمریکا احتمالاً با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهند شد. به علاوه با اوج‌گیری درگیری‌ها، احساس نیاز به تسلیحات پیشرفته و فناوری اطلاعات بیشتر می‌شود.


بیشتر بخوانید:فیلم/ رونمایی سپاه پاسداران از اهداف جدیدش برای حمله به اسرائیل


روسیه با ارائه اینگونه تجهیزات به ایران (متحد راهبری خود در منطقه) از یک سو هم‌پیمان خود را قوی‌تر کرده و از سویی دیگر امکان بازیگری در منطقه و نقش داشتن در بحث دیپلماسی بین‌المللی را برای خود فراهم می‌کند. در آخر با او‌ج‌گیری دامنه جنگ در منطقه، روسیه در جهت از بین بردن نظم موجود قدم برمی‌دارد و با اتخاذ استراتژی صلح‌طلبانه و با حمایت از ایران، تضعیف رقیب اصلی خود یعنی آمریکا را عملیاتی خواهد کرد.

راهبرد چین در میانه تنش

در طی یک‌سال گذشته مقامات چینی برای جلوگیری از گسترش دامنه جنگ، راهبرد خویشتن‌داری را به طرف‌های درگیر گوشزد کردند. بعد از عملیات طوفان الاقصی پرونده عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی به حالت تعلیق درآمد. این موضوع برای چینی‌ها بسیار با ارزش بود. زیرا در مرحله اول تهدیدات از روی طرح «یک کمربند- یک جاده» برداشته شد و میزان نفوذ چین در خاورمیانه را کاهش نداد و از سویی دیگر در پرونده عادی‌سازی روابط، آمریکایی‌ها طرف میانجی قرار داشتند و در صورت موفقیت آن، میزان قدرت متحدان آمریکایی افزایش پیدا می‌کرد. تشدید سطح تنش برای چین چالش‌هایی را به دنبال خواهد داشت.

چالش در مسیر تأمین انرژی (افزایش قیمت و نبود امنیت در انتقال انرژی) اقتصاد چین را با بحران روبه رو کرده است. از طرفی دیگر چین دارای متحدانی همچون ایران و عربستان در خاورمیانه بوده و میزان سرمایه‌گذاری خاورمیانه‌ای آن طی سال‌های اخیر، انگیزه چین برای دنبال کردن منافعش در محیط با ثبات را نشان می‌دهد. طبق آمار رسمی میزان سرمایه‌گذاری چین از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در ۶ کشور عربستان، امارات، کویت، عمان، قطر و ایران حدود ۵۱ میلیارد دلار ارزیابی شده است. با این وجود تشدید تنش میان اسرائیل و ایران و در خطر بودن منافع چین، مقامات چینی را ملزم می‌کند تا حمایت خود را به صورت علنی اعلام کنند و با حمایت از جبهه شرقی (ایران و محور مقاومت) به آمریکا و متحدانش آسیب برساند.

بهره سخن

در نظم بین‌المللی فعلی کشور‌ها براساس وزن و جایگاهی که دارند در اهداف و منافع دیگر قدرت‌های بزرگ‌تر قرار می‌گیرند. در رقابت‌های منطقه ای، قدرت‌های برتر آن حوزه از دیگر بازیگران و ریز قدرت‌ها برای پیش بردن منافع خود استفاده می‌کنند و حتی برای خارج کردن دامنه جنگ و تنش در مرز‌های خود به تشکیل نیرو‌های نیابتی در منطقه مورد نظر دست می‌زنند.

این مسیر تنها به حوزه منطقه‌ای محدود نمی‌شود. زمانی که قدرت‌های منطقه‌ای درحال رقابت با یکدیگر هستند در اصل با نقش‌آفرینی الگوی مورد نظرشان، منافع قدرت‌های بزرگ در جهان را در نوسان قرار می‌دهد؛ بنابراین شکل‌گیری و نتیجه منازعه میان ایران و اسرائیل، برای قدرت‌های بزرگ که با یکدیگر درحال رقابت بوده و سعی به تضعیف رقیب خود دارند، یک نوع برد و باخت در پیمودن مسیرشان سنجیده می‌شود.

منبع: اقتصاد آنلاین
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت پسته، تخمه، آجیل و خشکبار + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع دوربین‌های عکاسی + جدول

قیمت تبلت اپل امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

جزییات تازه از تعطیلی مدارس و ادارات تهران در روز چهارشنبه ۸ اسفند

تعطیلی گسترده مدارس و ادارات استان‌های کشور در روز سه‌شنبه ۷ اسفند

عکس/ روحانی افغان: افغان‌ها در ایران حق مالکیت دارند!

عکس/ شباهت شوکه کننده امین حیایی به مادرش

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استایل متفاوت مازیار لرستانی و خسرو شکیبایی ۳۳ سال پیش با اکسسوری و عینک لاکچری

اینفوگرافی/ تنها ۴ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس حامی استیضاح همتی

عکس/ نقشه با جزییات ایران ۲۷۸ سال پیش در زمان سلسله افشاری

عکس/ لامبورگینی میورا ۵۳ سال پیش در خیابان فردوسی تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

کنترل کلسترول با مصرف این نوشیدنی پرطرفدار ایرانی

جایزه تمشک طلایی به این سریال صداوسیما رسید!

عاملان انفجار ساختمان بنیاد، اتباع بودند

عکس/جمله عجیب عراقچی درباره مذاکره با آمریکا سوژه شد

اعلام وضع هوای تهران در روز چهارشنبه ۸ اسفند

پزشکیان: دولت چهاردهم عمیقا باور دارد که توسعه پایدار فقط در وضعیت صلح و آرامش ممکن است

شرایط پیش‌فروش مرحله دوم سکه اعلام شد

تصویب نقشه جامع دفاعی امنیتی ایران

توضیح استقلال درباره وضعیت مذاکره با ماتزاری؛ پیام‌هایی که دردسرساز شدند!

خانواده‌ای در زعفرانیه ۳۴۴ میلیون تومان قبض گاز دریافت کرد

ممنوعیت ازدواج مهاجران فاقد مدرک

تک و پاتک رسایی و قالیباف در جلسه علنی

تعداد تماشاگران دربی مشخص شد

اعتراض جامعه صنفی تهیه کنندگان سینما به توقیف تاسیان

یاوه گویی جدید نتانیاهو علیه ایران

هاشمی‌نسب قید حضور در استقلال را زد!

بررسی بخش دوم لایحه بودجه ۱۴۰۴ کل کشور به پایان رسید

عکس/ تجلیل از پیشکسوتان ورزشی خراسان رضوی

مدارس و ادارات این استان‌ها فردا (۸ اسفند) تعطیل شد/ اسامی در حال تکمیل است

مرد دندان‌پزشک چطور پسر ۲۹ ساله‌اش را به قتل رساند؟

وزارت بهداشت هشدار داد

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۸ اسفند ۱۴۰۳

طرز تهیه حلوای به؛ حلوای خوشمزه و سنتی گیلانی

دستگیری زوج سارق در ماه عسل

ادعای قاتل دو زن مسافرکش: از زن‌ها کینه به دل داشتم

طرز تهیه مرغ لبویی؛ مرغ خوشرنگ و خوشمزه

گره گشایی تجاری از مسیر چابهار

اینفوگرافی/ ۱۰ شغل پردرآمد آینده که جهان را تسخیر می‌کند

زمان جدید دور دوم پیش فروش سکه+شرایط

معرفی هواپیمای نظامی سی-۲۷جی اسپارتان

عکس/ نمایی بی نظیر از حرم امام رضا ۶۳ سال پیش از فراز آسمان

عکس/ ساختمان موج؛ نمادی از معماری فرانسه در شهرک اکباتان

معرفی جاذبه های گردشگری برج میلاد تهران

لاوروف: به همکاری با ایران ادامه می‌دهیم

اینفوگرافی/ رکورد دو ساله تورم خوراکی‌ها شکست

با بیماری جنون دزدی بیشتر آشنا شوید

روش محاسبه حقوق کارگران ۱۴۰۴ تغییر کرد

عکس/ زیبایی خیره کننده یک روز برفی در دالاهوی کرمانشاه

عجیب‌ترین خواص ازگیل که باید بدانید

استقلال وکلا؛ سنگ بنایی که عدالت را زنده نگه می‌دارد

درخواست افزایش قیمت خودرو روی میز شورای رقابت

مرگ ۱۵ نفر بر اثر مسمومیت با الکل در آذربایجان

ارزش سهام عدالت امروز ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تیپ گنگ شهرام صولتی ۵۳ سال پیش در پارک ملت

بازگشت امید عالیشاه به تمرین پرسپولیس

سال ۱۴۰۴ چند روز تعطیلی داریم؟ + عکس و جزییات

عکس/ ژست صمیمی عمو پورنگ و نعیمه نظام دوست با سفیر ژاپن

عکس/ اتوبوس‌های برقی زاکانی دود می‌کند

لاوروف و عراقچی دیدار کردند

کسری ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی در بودجه ۱۴۰۴/ تورم بالا و دخل و خرج دولت از موانع اصلاح بودجه!