تاریخ انتشار: ۱۰:۴۶ - ۰۴ مرداد ۱۳۹۸

ارز ارزان جیب مردم را خالی کرد

عارفه عبداله زاده *
ارز چند نرخی
ارز ۴۲۰۰ تومانی قرار بود قیمت‌ کالا‌‌های اساسی را ثابت نگه‌دارد اما شواهد نشان می‌دهد این سیاست کاملا شکست خورده است. ادامه سیاست اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نه تنها رانت و فساد را بیشتر می‌کند بلکه جیب مردم را هم خالی‌تر خواهد کرد.

در فروردین سال ۹۷ پس از افزایش نرخ دلار، دولت برای آنکه قيمت کالاها را ثابت نگه‌دارد، ارز 4200 تومانی اختصاص داد. این سیاست نه تنها منجر به حمایت جدی از مصرف‌کنندگان نشد بلکه روز به روز سفره مردم را کوچک‌تر و زندگیشان را سخت‌تر کرده است.

افزایش 42 درصدی در اقلام شاخص قیمت مصرف‌کننده


هرچند هدف اصلی از تخصیص ارز دولتی به کالاهای اساسی ثبات قيمت این اقلام در بازار بوده است، اما در عمل شاهد افزایش شدید قیمت‌ ضروریات زندگی مردم همچون گوشت قرمز (54.9 درصد)، مرغ (47.4 درصد)، چای خارجی (46.1 درصد)، برنج خارجی (29.4 درصد)، تحم مرغ (22.8 درصد) هستیم. این اعداد و ارقام حکایت از فربگی عده‌ای وارد کننده سود جو، تنگی معیشت مردم و به طور کلی شکست پروژه کنترل قیمت‌ها در بازار دارد.

چگونه ارز دولتی سفره مردم را کوچک کرد؟


اعطای ارز ترجیحی برای واردات ارزان‌تر کالاها پیامدی جز افزایش هزینه‌های کشور نداشته است؛ چرا که سیاست‌هایی این چنینی موجب چند نرخی شدن قیمت ارز، سوخت و کالاها در بازار شده و رانت، فساد و هدررفت منابع را به دنبال خواهد داشت. در ادامه به پیامدهای منفی تخصیص ارز ترجیحی که که موجب بدتر شدن شرایط اقتصادی کشور شد اشاره می کنیم:

گسترش رانت و فساد


تامین ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی صرفا به توزیع رانت در زنجیره واردات کالاهای اساسی منجر می‌شود و آورده چندانی برای مصرف‌کنندگان نهایی نخواهد داشت. بررسی‌های مرکز پژوهش های مجلس نشان می‌دهد در کالاهایی که نظارتی بر شبکه توزیع آن‌ها نیست، رانت ناشی از پرداخت ارز ترجیحی به واردات کالاهای اساسی بیش از آنکه به نفع مصرف‌کنندگان باشد، به سود دلالان و واسطه‌هاست. در مورد این ادعا، مصادیق گوناگونی وجود دارد:

الف) بیش اظهاري در قیمت كالاهاي اساسي و دريافت مبلغ ارزي بیش از حد واقعي آن

به دليل عدم اطلاع بانك مرکزی از قيمت دقيق کالاها عده‌ای از واردکنندگان با هماهنگی فروشنده مبلغ بيش از نرخ تمام شده کالا را از بانك مرکزی دریافت می‌کنند و اختلاف مبلغ را به صورت آزاد در بازار غيررسمی می‌فروشند.

ب) ورود كالا به كشور اما فروش آن به كشورهاي همسايه

در این روش کالا با نظارت دقیق نهادهای ذی‌ربط همچون وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک و بانک مرکزی وارد کشور می شود، اما به صورت پنهانی و قاچاق مجدداً در کشورهای همسایه به فروش می‌رسد؛ بنابراین در عمل کالایی در اختیار تولید کنندگان و مصرف کنندگان قرار نمی‌گیرد.

ناکارآمدی در توزیع ارز یارانه ای


اختلاف قیمت بین ارز ترجیحی و ارز بازار، مترادف با یارانه‌ای است که دولت برای مصرف کالاهای اساسی پرداخت می‌کند. اما با افزایش قیمت کالاهای اساسی، سهم اندکی از این یارانه پرداختی عاید مصرف کننده نهایی شده است؛ و این یعنی اتلاف حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان از منابع کشور و گسترش فعالیت های رانت جویی.

خطر کاهش ذخایر ارزی


از نظر مرکز پژوهش‌ها سومین هزینه‌ای که در اثر سیاست تخصیص دلار ۴۲۰۰ بر اقتصاد کشور می‌تواند تحمیل شود، احتمال جهش ارزی بعدی است. در شرایط تحریمی که منابع ارزی به شدت محدود شده است و چشم‌انداز مشخصی درخصوص درآمدهای ارزی وجود ندارد، افزایش بیش از حد تقاضا برای ورود کالای اساسی می‌تواند در آینده کمبود منابع ارزی را شدت بخشیده و بحران ارزی را پدید آورد.

افزایش رفاه خانوارها با حذف ارز ترجیحی


حذف ارز ترجیحي بهینه‌ترین روش برای کنترل اوضاع و بهبود شرایط اقتصادی کشور محسوب می‌شود.  به طوری که همه واردات با نرخ نيمایی صورت گرفته و تمامی رانت‌های موجود در این زمينه از بین خواهد رفت. همچنين کاهش تقاضای اضافی ایجاد شده برای کالاهای اساسی موجب آزادسازی منابع ارزی دولت شده و توانایی او را در کنترل نرخ ارز در سامانه نيما و سنا نيز افزایش می‌دهد. علاوه بر آن دولت می‌تواند با واریز یارانه واردات به حساب خانوارها یا به کارگیری منابع آزاد شده در طرح های حمایتی مستقیما از مصرف کنندگان در برابر شوک ارزی و تورم حمایت کرده و رفاه آنان را افزایش دهند.

*دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه الزهرا(س)
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۲۸ دی ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ پرسپولیس چند بار قهرمان سوپرجام شد؟

عکس/ پوستر پرسپولیس برای دیدار با سپاهان

عکس/ پوستر AFC برای مسابقه سوپرجام بین پرسپولیس و سپاهان

عکس/ نورا هاشمی با لباس محلی در قشم

عکس/ ترکیب پرسپولیس مقابل سپاهان

عکس/ کاریکاتور کریم باقری در دستان بانوی هوادار پرسپولیس

عکس/ شبنم قلی خانی و مستانه مهاجر در دبی

عکس/ حضور خبرنگاران در محل دیدار پزشکیان و پوتین

تورم دلاری به بازار دستگاه‌های فلزیاب رسید/ افزایش ۱۰۰ درصدی جویندگان گنج در ۷ سال گذشته

اینفوگرافی/ تفاوت شکست خوردن با بازنده بودن

قیمت خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳ + جدول

تصویری از ایلان ماسک و جف بزوس ۲۰ سال پیش

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

مدارس ابتدایی لواسان یکشنبه غیرحضوری شد

عکس/ مجریان صداوسیما لباس روسی بر تن کردند

روسیه از ایران خواسته به FATF بپیوندد

فیلم/ سخنگوی قوه قضاییه: در رابطه با ترور امروز افرادی شناسایی و دستگیر شدند

حضور دو بازیکن در استقلال منتفی شد

عکسی ماندگار در تاریخ /مارادونا در مقابل آلمان

زیاد النخاله: ایران حمایت همه جانبه‌ای از ما به عمل آورد

قیمت خانه و زمین در مکران افزایش یافت؟

نتانیاهو برای آتش‌بس با حماس دبه کرد؟

طعنه جمهوری اسلامی به کاظم صدیقی

فیلم/ رونمایی از نخستین شهر شناوری نیروی دریایی سپاه

دیپورت شاهزاده هری بریتانیا از امریکا؟

پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی شهادت دو قاضی برجسته

مل گیبسون، جان وویت و سیلوستر استالونه سفیران ترامپ در هالیوود

فیلم/ مدارس ابتدایی دماوند در شیفت صبح فردا غیرحضوری شد

استراماچونی علیه طارمی

هشدار وزارت بهداشت: لبنیاتِ غیرپاستوریزه نخورید

چه کسی ابراهیم نبوی را کشت

رونمایی از شهر شناوری نیروی دریایی سپاه با حضور سرلشکر سلامی

رضا درویش در آستانه‌ خروج از پرسپولیس

کنکوری‌های سال آینده منتظر تغییرات نباشند

خبر خوش درمورد پاداش پایان خدمت فرهنگیان

فیلم/ عملیات شهادت طلبانه در تل‌آویو؛ یک کشته و ۲ زخمی

مدارس مقطع ابتدایی چهار شهرستان سیستان و بلوچستان تعطیل شد

پرواز آزادی به سوی استقلال + عکس

مسمومیت گسترده پرندگان در اهواز

پزشکیان: آماده تضمین امنیت در منطقه هستیم و نیازی به غرب نداریم + فیلم

فیلم/ بارش برف در زاهدان

آزادی ۲۹۶ اسیر فلسطینی محکوم به حبس ابد

کارتال به پرسپولیس نزدیک شد؟

چه بلایی بر سر لباس‌های جشن‌های ۲۵۰۰ساله آمد؟

۶ انتصاب جدید مسعود پزشکیان؛ حدادعادل پُست گرفت

ایلان ماسک در کاخ سفید دفتر کار خواهد داشت

عکس/ تصاویری از غزاله اکرمی بازیگر تلویزیون

پیش بینی قیمت دلار فردا ۳۰ دی ۱۴۰۳/ بازار دلار در بلاتکلیفی

وزیر علوم: آماده اعطای بورس تحصیلی به دانشجویان عراقی هستیم

عکس/ محمدرضا گلزار با ژستی جدی در کنار مایکل جکسون قلابی

پیش‌بینی بورس فردا یک‌شنبه ۳۰ دی ۱۴۰۳

هوای تهران دوباره آلوده می‌شود

حمله به وزارت دفاع اسراییل با موشک بالستیک

لبنیات دوباره گران شد؟

عکس/ جمع آوری پرچم آمریکا از دانشگاه نوشیروانی بابل؟

استقبال سرمایه داران بورسی ازطلا و نقره در بورس کالا

پیش بینی قیمت طلا و سکه فردا ۳۰ دی ۱۴۰۳/ افزایش قیمت طلا با چاشنی احتیاط

تاثیر فناوری‌ های نوین بر مدل های کسب و کار آینده چیست؟

عکس/ برگزاری نشست سران قوا در نهاد ریاست جمهوری

آشنایی با زیبایی‌های کاخ کرملین روسیه + عکس

عکس/ نمایی بی نظیر از شهر منجیل گیلان ۱۳۳ سال پیش

باید‌ها و نباید‌های مهم در دوران بارداری

فیلم/ مقیسه قاضی چه پرونده‌هایی بود؟