اکرم امام‌ اوغلو، شهردار استانبول و کابوس این روزهای اردوغان کیست؟

اقتصاد۲۴- اکرم امام‌ اوغلو، شهردار نام‌آشنای استانبول، در سال‌های اخیر به یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های سیاسی ترکیه تبدیل شده است. او با برخورداری از حمایت گسترده مردمی و درپیش‌گرفتن رویکردی اصلاح‌طلبانه، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان مخالفان رجب طیب اردوغان پیدا کند. پیروزی تاریخی امام‌ اوغلو در انتخابات شهرداری استانبول در سال ۲۰۱۹، ضربه‌ای جدی به حزب عدالت و توسعه وارد کرد و قدرت بی‌چون‌وچرای این حزب را در بزرگ‌ترین شهر ترکیه به چالش کشید. این پیروزی نه‌تنها موقعیت سیاسی امام‌ اوغلو را تثبیت کرد، بل‌که او را به نماد مقاومت در برابر اقتدارگرایی حاکم تبدیل ساخت.

با وجود این موفقیت‌ها، مسیر سیاسی امام‌ اوغلو خالی از فرازونشیب نبوده است. او بارها با چالش‌های بزرگ روبه‌رو شد؛ از جمله تلاش نافرجام گروه تروریستی داعش در سال ۲۰۲۰ برای ترور او که با هوشیاری نیروهای امنیتی ناکام ماند. افزون‌بر این، همین چند روز پیش، بازداشت جنجالی او به اتهام فساد مالی و ارتباط با گروه‌های تروریستی، موجی از اعتراضات داخلی و بین‌المللی را به همراه داشت. بسیاری از ناظران سیاسی، این اتهامات را بخشی از تلاش‌های گسترده دولت اردوغان برای حذف رقیب قدرتمند خود از عرصه سیاسی ارزیابی کردند. لازم به ذکر است این اعتراضات هم‌چنان در ترکیه به شکلی گسترده ادامه دارد و به شهرهای دیگری جز استانبول هم کشیده شده است.

امام‌ اوغلو که در عرصه مدیریت شهری کارنامه‌ای درخشان از خود بر جای گذاشته، همواره بر لزوم شفافیت، مبارزه با فساد و تقویت دموکراسی تأکید داشته است. در این گزارش، با نگاهی دقیق به زندگی، تحصیلات، فعالیت‌های سیاسی و چالش‌های پیش روی امام‌ اوغلو، جایگاه او در آینده سیاست ترکیه را بررسی خواهیم کرد.

اکرم امام‌ اوغلو کیست؟

تولد و تحصیلات

اکرم امام‌ اوغلو در ۴ ژوئن ۱۹۷۰ در شهر کوچک آکچابات، واقع در استان ترابزون در سواحل دریای سیاه، چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای سنتی و مذهبی رشد یافت که ارزش‌های اخلاقی و کار سخت را سرلوحه زندگی خود قرار داده بودند. پدرش، حسن امام‌ اوغلو، تاجری موفق و خوشنام بود که نه‌تنها در حوزه کسب‌وکار بلکه در شکل‌گیری شخصیت و نگرش کاری اکرم نیز تأثیر بسزایی داشت.

امام‌ اوغلو دوران ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش، ترابزون، گذراند و به دلیل علاقه‌ای که به تحصیلات داشت، همواره در میان دانش‌آموزان ممتاز مدرسه جای داشت. پس از اتمام دبیرستان، برای ادامه تحصیل به استانبول رفت و در رشته مدیریت بازرگانی دانشگاه استانبول مشغول به تحصیل شد. دوران تحصیل در این دانشگاه، افق‌های جدیدی را به روی او گشود و زمینه‌ساز ورودش به عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی شد.

پس از فارغ‌التحصیلی، امام‌ اوغلو تصمیم گرفت دانش نظری خود را با تجربه عملی تلفیق کند. او مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مدیریت منابع انسانی از همان دانشگاه دریافت کرد و وارد دنیای کسب‌وکار شد. فعالیت‌های موفق او در حوزه املاک و مستغلات، سبب شد تا در مدت کوتاهی به چهره‌ای شناخته‌شده در این حوزه تبدیل شود. تجربه موفقیت‌آمیز او در تجارت، بعدها نقشی کلیدی در مدیریت شهری و سیاست‌ورزی او ایفا کرد و زمینه را برای ورودش به عرصه سیاست فراهم ساخت.

آغاز فعالیت حرفه‌ای و ورود به سیاست

امام‌ اوغلو پس از پایان تحصیلات خود، ابتدا به فعالیت‌های تجاری خانوادگی در حوزه ساختمان و املاک پیوست. او با تأسیس شرکتی در زمینه توسعه املاک، به یکی از فعالان برجسته و موفق این حوزه تبدیل شد. باوجود این موفقیت‌ها، علاقه او به مسائل اجتماعی و سیاسی باعث شد که در نهایت تصمیم بگیرد وارد عرصه سیاست شود.

ورود او به سیاست به سال ۲۰۰۸ بازمی‌گردد، زمانی که به حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP)، حزبی با ریشه‌های سکولار و کمالیستی، پیوست. امام‌ اوغلو با ویژگی‌های خاص خود، به‌سرعت در ساختار حزبی ارتقا یافت و در سال ۲۰۰۹ به عضویت شورای شهرداری بیلیکدوزو، یکی از مناطق مهم و پرجمعیت استانبول، درآمد. این نقطه آغازین فعالیت سیاسی او بود که بعدها او را به یکی از چهره‌های برجسته و تأثیرگذار در سیاست ترکیه تبدیل کرد.

شهرداری بیلیکدوزو؛ نخستین گام موفق

در سال ۲۰۱۴، اکرم امام‌ اوغلو به‌عنوان شهردار منطقه بیلیکدوزو انتخاب شد. این منطقه که در غرب استانبول قرار دارد، پیش از دوران مدیریت امام‌ اوغلو از نظر توسعه‌ زیرساخت‌ها و امکانات شهری در وضعیت مناسبی قرار نداشت. اما او توانست با تلاش‌های فراوان و رویکردی نوآورانه، در مدت کوتاهی زیرساخت‌های بیلیکدوزو را بهبود بخشد و پروژه‌های موفقی را در حوزه‌های مختلف شهری به اجرا درآورد. از جمله این اقدامات، گسترش فضاهای سبز و ایجاد پروژه‌های عمرانی متعدد بود که باعث افزایش کیفیت زندگی شهروندان شد.

موفقیت‌های امام‌ اوغلو در این منطقه سبب شد تا نامش در سراسر استانبول و حتی ترکیه شناخته شود و او به چهره‌ای تأثیرگذار در سیاست محلی تبدیل گردد. این دستاوردها زمینه‌ساز ورود او به عرصه سیاست ملی و بالا رفتن شانسش برای رقابت‌های بزرگ‌تر در سطح کشور شد.

پیروزی تاریخی در انتخابات شهرداری استانبول

در سال ۲۰۱۹، حزب جمهوری‌خواه خلق امام‌ اوغلو را به‌عنوان نامزد خود برای شهرداری استانبول معرفی کرد. استانبول، که با بیش از ۱۶ میلیون نفر جمعیت بزرگ‌ترین شهر و مرکز اقتصادی ترکیه است، نقش بسیار مهمی در سیاست کشور ایفا می‌کند و پیروزی در این شهر برای حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) به رهبری رجب طیب اردوغان، اهمیت زیادی داشت.

در انتخابات ۳۱ مارس ۲۰۱۹، امام‌ اوغلو توانست با اختلاف اندکی پیروز شود و پس از ۲۵ سال حاکمیت حزب عدالت و توسعه، کنترل شهرداری استانبول را در دست بگیرد. با این حال، پیروزی او دوام زیادی نداشت؛ چرا که پس از ادعای تخلفات انتخاباتی، نتایج انتخابات باطل شد و دستور برگزاری انتخابات مجدد صادر گردید.

در انتخابات مجدد که در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۹ برگزار شد، امام‌ اوغلو نه‌تنها دوباره به پیروزی رسید، بلکه این‌بار با اختلافی ۸۰۰ هزار رأی توانست شکست سنگینی به حزب حاکم وارد کند. این پیروزی برای اردوغان و حزبش به‌ویژه از آن جهت ضربه سنگین به حساب آمد که اردوغان دوران سیاسی خود را در دهه ۹۰ میلادی از همین شهر آغاز کرده بود.

شهرداری استانبول؛ چالش‌ها و موفقیت‌ها

امام‌ اوغلو در دوران شهرداری خود تمرکز ویژه‌ای بر پروژه‌های زیرساختی، بهبود خدمات شهری و گسترش فضای سبز داشت. او همچنین سیاست‌هایی را برای شفافیت مالی، مقابله با فساد، و افزایش مشارکت شهروندان در امور شهری اتخاذ کرد که باعث تقویت ارتباط میان شهرداری و مردم شد.

با وجود تلاش‌های مستمر دولت مرکزی برای تضعیف او و محدود کردن اختیارات شهرداری استانبول، امام‌ اوغلو همچنان به‌عنوان یک چهره اصلاح‌طلب و محبوب در میان مردم شناخته می‌شود. سیاست‌های او در زمینه کاهش هزینه‌های شهرداری، مقابله با آلودگی هوا و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، موجب شد تا جایگاه او به‌عنوان یک مدیر موفق در عرصه شهری تقویت شود. این رویکردهای عملی او نه تنها توجه شهروندان استانبول را جلب کرده، بلکه محبوبیت او را به سراسر ترکیه گسترش داده است.

تلاش نافرجام برای ترور به دست داعش

یکی از مهم‌ترین تهدیدهای امنیتی که امام‌ اوغلو با آن روبه‌رو شد، تلاش برای ترور او ازسوی گروه تروریستی داعش بود. در ۲ دسامبر ۲۰۲۰، تلویزیون OdaTv ترکیه گزارش داد که یک تیم تروریستی وابسته به داعش، که قصد داشت امام‌ اوغلو را ترور کند، با هماهنگی وزارت کشور ترکیه و استانداری استانبول شناسایی و دستگیر شد.

مراد آونگون، سخنگوی شهرداری کلان‌شهر استانبول، این خبر را تأیید کرده و اعلام کرد که اطلاعاتی در مورد تلاش یک گروه تروریستی برای ترور امام‌ اوغلو در ۲۳ نوامبر ۲۰۲۰ به دست آمده بود. پس از دریافت این اطلاعات، تدابیر امنیتی برای حفاظت از جان شهردار افزایش یافت و اقدامات امنیتی خاصی در راستای مقابله با این تهدید جدی صورت گرفت.

تقابل امام‌ اوغلو با اردوغان و ورود به عرصه ملی

موفقیت‌های امام‌ اوغلو در شهرداری استانبول او را به رقیبی جدی برای رجب طیب اردوغان تبدیل کرد. اردوغان که شکست در استانبول را تهدیدی جدی برای بقای سیاسی خود می‌دید، تلاش کرد از طریق پرونده‌های قضایی، اتهامات فساد و شیوه‌های مختلف، امام‌ اوغلو را بی‌اعتبار کرده و از صحنه سیاست کنار بگذارد.

در سال ۲۰۲۲، امام‌ اوغلو به دلیل توهین به اعضای شورای عالی انتخابات ترکیه، پس از ابطال انتخابات شهرداری ۲۰۱۹، به بیش از دو سال زندان محکوم شد. این حکم با اعتراض‌های گسترده داخلی و بین‌المللی روبه‌رو شد، اما خطر ممنوعیت فعالیت سیاسی امام‌ اوغلو همچنان او را تهدید می‌کرد. این اقدام یکی از نمونه‌های واضح فشارهای سیاسی بود که از سوی دولت مرکزی بر او وارد می‌شد، در حالی‌که حمایت مردمی از شهردار استانبول همچنان به قوت خود باقی بود. 

بیشتر بخوانید: امام اوغلو، سیاستمداری کمالیست که به کابوس اردوغان تبدیل شده است/ دعوا بر سر اسراف، خویشاوندسالاری و فساد مالی در ترکیه

بازداشت و محکومیت؛ تلاش برای حذف رقیب سیاسی

در مارس سال ۲۰۲۵ یعنی همین چند روز پیش، اکرم امام‌ اوغلو در پی یورش پلیس به محل سکونتش بازداشت شد. اتهامات مطرح‌شده علیه او شامل فساد مالی، اخاذی، و همکاری با گروه‌های تروریستی عنوان شد. این بازداشت، که با موجی از اعتراضات گسترده در سراسر ترکیه همراه شد، به سرعت تبدیل به موضوعی داغ در رسانه‌ها و محافل سیاسی کشور شد. بسیاری از تحلیلگران و مردم ترکیه این اقدام را به‌عنوان بخشی از یک کودتای سیاسی برای حذف یکی از جدی‌ترین رقبای رجب طیب اردوغان در انتخابات آینده تلقی کردند. حمایت‌های مردمی از امام‌ اوغلو در این مقطع، بر شدت فشارها و چالش‌های سیاسی افزوده و تبدیل به نقطه عطفی در تاریخ سیاسی ترکیه شد.

لغو مدرک تحصیلی و تلاش برای کنار گذاشتن از رقابت‌ها

کمی پیش از بازداشت، دانشگاه استانبول مدرک تحصیلی اکرم امام‌ اوغلو را باطل و ادعا کرد که انتقال او از دانشگاه قبرس شمالی به این دانشگاه، تخلفی جدی بوده است. این تصمیم که با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد، درعمل مانع از حضور امام‌ اوغلو در رقابت‌های ریاست‌جمهوری می‌شود. براساس قوانین ترکیه، تنها افرادی که از دانشگاه‌های معتبر فارغ‌التحصیل شده‌اند، می‌توانند نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شوند. امام‌ اوغلو در واکنش به این اقدام، اعلام کرد که قصد دارد این تصمیم را از راه مراجع قانونی پیگیری کند و امیدوار است که عدالت در این پرونده رعایت شود. این پرونده، به‌ویژه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری، به تنش‌های سیاسی دامن زده و نگرانی‌هایی درباره ابعاد سیاسی این تصمیم مطرح شده است.

محبوبیت در میان مردم و آینده سیاسی

باوجود  فشارهای گسترده‌ای که بر اکرم امام‌ اوغلو وارد شده است، او همچنان از حمایت گسترده مردم برخوردار است. بسیاری از مردم ترکیه او را به‌عنوان نماد مقاومت در برابر استبداد و فساد می‌شناسند. محبوبیت امام‌ اوغلو نه‌تنها در استانبول، بلکه در سراسر کشور گسترش یافته است. این شهردار پیشرو که توانسته است به چهره‌ای ملی تبدیل شود، اکنون یکی از مهم‌ترین رقبای رجب طیب اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده به‌شمار می‌رود. حمایت مردمی از او نشان می‌دهد که مردم ترکیه به تغییرات جدی در سیستم حکومتی علاقه‌مند هستند و امیدوارند که امام‌ اوغلو به‌عنوان یک رقیب جدی، بتواند به چالش کشیدن قدرت حاکم را در دستور کار خود قرار دهد. همین مورد هم سبب شد امروز نه تنها در استانبول بلکه اعتراضات به دستگیری او در دیگر شهرهای ترکیه مانند آنتالیا هم دیده شود.

دیدگاه‌ها و رویکرد سیاسی

امام‌ اوغلو خود را پیرو اصول کمالیسم مدرن می‌داند و همواره بر حفظ سکولاریسم، دموکراسی، و حقوق شهروندی تأکید کرده است. در سیاست داخلی، او به آزادی بیان، شفافیت مالی، و مبارزه جدی با فساد اهمیت زیادی می‌دهد و تلاش می‌کند تا دستگاه‌های دولتی را پاسخگو و شفاف کند. او همچنین بر لزوم تقویت نهادهای دموکراتیک و احقاق حقوق شهروندی تأکید دارد. در سیاست خارجی، امام‌ اوغلو به بهبود روابط ترکیه با اتحادیه اروپا و کشورهای غربی علاقه‌مند است و براین باور است که تعاملات بین‌المللی ترکیه باید بر اساس اصول هم‌گرایی و احترام متقابل باشد. این رویکردهای او به‌طور مداوم در سخن‌رانی‌ها و برنامه‌های سیاسی‌اش منعکس می‌شود و به‌ویژه در رویارویی با تحولات سیاسی داخلی و بین‌المللی، او را به چهره‌ای مهم در سیاست ترکیه تبدیل کرده است.

زندگی شخصی

اکرم امام‌ اوغلو در سال ۱۹۹۵ با دیدم امام‌ اوغلو ازدواج کرد. این زوج دو فرزند و زندگی آرامی دارند. همسر او، دیلک امام‌ اوغلو، فعال اجتماعیست و در زمینه‌های مختلف خیریه و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر فعالیت‌های چشمگیری داشته است. این زوج همواره در کنار یکدیگر از ارزش‌های انسانی و اجتماعی دفاع کرده‌اند و امام‌ اوغلو همواره تأکید دارد که پشت‌گرم به حمایت خانواده‌اش است.

جمع‌بندی

اکرم امام‌ اوغلو، با پیشینه‌ای موفق در مدیریت شهری، توانسته است به یکی از محبوب‌ترین و تأثیرگذارترین سیاستمداران ترکیه تبدیل شود. او با موفقیت‌هایی که در شهرداری استانبول به دست آورد، خود را به عنوان چهره‌ای اصلاح‌طلب و مردمی مطرح کرده است. تقابل او با رجب طیب اردوغان، نه‌تنها سرنوشت انتخابات آینده ترکیه را تعیین خواهد کرد، بلکه می‌تواند تأثیرات عمیقی بر آینده دموکراسی در این کشور بگذارد. امام‌ اوغلو نمادی از مقاومت در برابر اقتدارگرایی و فساد است و بسیاری او را تنها یک رقیب انتخاباتی نمی‌دانند، بلکه به عنوان یک پیشگام در دفاع از اصول دموکراتیک و حقوق بشر در ترکیه می‌بینند.