تاریخ انتشار: ۱۵:۰۱ - ۰۵ آذر ۱۴۰۰
کارشناس اقتصادی؛

سنگ بنای غلطی که از دهه۴۰، روند بودجه ریزی کشور را به نابودی کشید

  کارشناس بودجه گفت:به عقیده ما بودجه ۱۴۰۱ انبساطی نخواهد بود. چرا که همه به این امرواقف شده اند که خزانه به معنای واقعی کلمه خالی است وحرکت نامعقول گذشته برای انبساطی کردن بودجه تکرارنخواهدشد.

بودجه


اقتصاد ۲۴ - مهدی خوشخوی کارشناس امور بودجه در خصوص کسری بودجه گفت: اگر بخواهیم کمی ریشه‌ای تر به مشکلات بودجه ریزی کشور نگاه کنیم، باید به قبل از انقلاب و دهه ۴۰ بازگردیم. یعنی زمانی که ما با افزایش درآمدهای نفتی مواجه شدیم و این اتفاق موجب شد که شاه تصمیم بگیرد راسا در نحوه خرج کرد این درآمدها مداخله و اعمال نظر کند. این اتفاق باعث شکل گیری یک روند ناخوشایند در بودجه ریزی و خصوصاً در حوزه برنامه ریزی و امور توسعه کشور شد. چرا که تا قبل از آن درآمدهای ارزی در اختیار سازمان برنامه‌ای بود که با یک رویکرد کارشناسی و استقلال نسبی این درآمد را در طرح‌های مفید کشور خرج می‌کرد. این موجب شد که دهه ۴۰ به نوعی دهه طلایی نامیده شود اما پس از این اتفاق مسیر به طور کامل تغییر پیدا کرد. مادامی که درآمدهای نفت متنابه شد، درآمدهای سرشار نفتی نیز به سمت بودجه جاری کشیده شد. لذا این سنگ بنای غلط در آن زمان گذاشته شد و تا به امروز نیز تغییر نکرده است.

وی در خصوص عواملی که موجب می‌شود بودجه‌های سالانه مخرب باشند، اظهار کرد: ما از این اتفاقی که رقم خورد، چند ضربه خوردیم. اول اینکه فرمول منطقی و کارآمد بهره مندی از درآمدهای نفتی در کشور زیر پا گذاشته شد. این فرمول منطقی نیز مبنی بر این بود که درآمدهای نفتی در هزینه‌های زیرساختی و عمرانی صرف شود. لذا موارد مرتبط با برنامه ریزی و توسعه از بستر خودش خارج شد و در دست دولتمردان افتاد و دچار ملاحظات سیاسی شد. قبل از انقلاب ما ۶ برنامه توسعه داشتیم که در برنامه ۵ ام، ریل گذاری اقتصاد عوض شد. پس بخشی از مباحث تأثیرگذار بر بهره وری اقتصاد کشور در آن زمان ضربه خورد.

وی ادامه داد: دومین ضربه نیز این گونه بود که از آن جایی که بودجه جاری وابستگی به نفت پیدا کرد، دولت‌ها عملاً خود را بی نیاز از بخش خصوصی دانستند و موجب شد که دولت به عنوان محمل تصمیم گیری، تبدیل به یک جایگاه جولانگاه برای گروه‌های سیاسی و حزبی شود. این خود فصل جدیدی از دولت مداری را آغاز و موجب حضور افرادی که هیچ گونه صلاحیت فنی برای این کار را نداشتند، در رأس دولت‌ها و در بدنه مدیران دولتی شد.

تبعات تسعیر درآمد ارزی در اقتصاد

خوشخوی افزود: آسیب دیگری که بر اقتصاد کشور وارد شد این بود که ما اگر قصد داشتیم از درآمدهای نفتی در بودجه جاری استفاده کنیم، از آنجا که بودجه جاری ما ریالی است، به گونه‌ای باید این درآمد تبدیل می‌شد. از آن جایی که دولتمردان ما تعلق خاطر خاصی داشتند بر اینکه همواره دلار نفتی در دسترس آنها باشد، ترجیح دادند که آن ارز را نزد بانک مرکزی گذاشته و تبدیل به ریال در آن جا صورت بگیرد. این اقدام متأسفانه بزرگترین اتفاق مخرب را در نظام ارزی و پولی ما رقم زد. یعنی فصل جدیدی از سیاست گذاری ارزی شکل گرفت که سیاست گذاری پولی را به مرز نابودی کشانید. چرا که وقتی بانک مرکزی مکلف به تسعیر درآمدهای ارزی می‌شود، در واقع استقلال او سلب شده و به اهرمی برای اجرای سیاست‌های دولت تبدیل می‌شود. در نتیجه این تعارف، نظام ارزی ما به یک نظام ارزی کاملاً غیر منطقی و نامعقول تبدیل شد.

این کارشناس بودجه در ادامه گفت: در سال جاری حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه جاری بسته شده، در حالی که درآمد ریالی ما حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است. بنابراین قریب به ۵۰۰ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی داشته ایم. معنای دقیق‌تر اصطلاح کسری بودجه را باید در همین کسری تراز عملیاتی جست و جو کرد. ما در دوره‌هایی، این کسری تراز عملیاتی را با ریال حاصل از درآمدهای نفتی پوشش داده ایم و در واقع سرپوشی بر این کسری بودجه گذاشته شده است. اما اکنون که آن سرپوش وجود ندارد، این مشکل بسیار پررنگ‌تر به چشم می‌خورد.

روش صحیح فروش اوراق بدهی چگونه است؟

وی در خصوص راهکارهای تأمین کسری بودجه اظهار کرد: ما می‌توانیم برای این مشکل دو سناریو تعریف کنیم. ابتدا سناریوی کوتاه مدت و میان مدت و دوم سناریوی میان مدت و بلند مدت مطرح می‌شود. سناریوی کوتاه مدت این است که سعی کنیم در درجه اول با افزایش درآمدهای ریالی از محل اوراق بدهی دولت کسری را تأمین کنیم. فروش اوراق بدهی اقدامی پسندیده و مورد تأیید نیست اما به نوعی دولت ناچار به اجرای آن است. البته دولت می‌تواند این فروش را به شیوه کارشناسی شده و منطقی‌تری اجرایی کند. به این صورت که باید اوراق بدهی دولتی را با سررسید کوتاه و با نرخی نزدیک به نرخ تورم انتظاری به فروش رود. برای نمونه سررسید سه ماهه با نرخی کمتر از میزان تورم انتظاری. از طرف دیگر باید به صورت دوره‌ای این نرخ اوراق هم گام با نرخ تورم انتظاری کاهش بیابد. البته این اقدام تنها یک گام، در جهت کامل کردن پازل تأمین کسری بودجه است.


بیشتربخوانید:بدهی پشت بدهی برای دولت های بعدی


خوشخوی ادامه داد: برای اقدامات میان مدت و بلند مدت نیز نیاز است که اصلاح نظام مالیاتی رقم بخورد. از طرفی در این شرایطی که بودجه ما دارد، از آن جایی که بخش هزینه رشد غیرمنطقی داشته، باید آن رشد را حذف کرد. امسال می‌توان در بخش هزینه‌ها اصلاحات مناسبی شکل داد. اصلاح نظام هزینه کرد دولت نیز در بلند مدت می‌تواند تأثیر خوبی بر مشکلات بودجه داشته باشد. اما اصل ماجرا، درآمدهای دولت است که باید افزایش پیدا کند.

بودجه ۱۴۰۱ انبساطی نخواهد بود

وی در پایان در خصوص شرایط انبساطی یا انقباضی بودن بودجه ۱۴۰۱ اظهار کرد: به عقیده بنده بودجه ۱۴۰۱ انبساطی نخواهد بود. چرا که همه به این امر واقف شده اند که خزانه به معنای واقعی کلمه خالی است و حرکت نامعقول سال‌های گذشته برای انبساطی کردن بودجه تکرار نخواهد شد. لذا احتمالاً امسال بودجه به گونه‌ای بسته می‌شود که با یک تعدیلی که خیلی انبساطی نیست مواجه خواهیم بود. در خصوص بودجه سال جاری در دو سقف ۹۰۰ و ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومانی بسته شده بود که سقف بالای آن که تا کنون محقق نشده است، احتمال می‌رود بودجه ۱۴۰۱ روی این سقف دوم قرار بگیرد.

منبع: مهر
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

قیمت پسته، تخمه، آجیل و خشکبار + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع دوربین‌های عکاسی + جدول

قیمت تبلت اپل امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه و طلا امروز دوشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز دوشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

جزییات تازه از تعطیلی مدارس و ادارات تهران در روز چهارشنبه ۸ اسفند

تعطیلی گسترده مدارس و ادارات استان‌های کشور در روز سه‌شنبه ۷ اسفند

عکس/ روحانی افغان: افغان‌ها در ایران حق مالکیت دارند!

عکس/ شباهت شوکه کننده امین حیایی به مادرش

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ استایل متفاوت مازیار لرستانی و خسرو شکیبایی ۳۳ سال پیش با اکسسوری و عینک لاکچری

اینفوگرافی/ تنها ۴ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس حامی استیضاح همتی

عکس/ نقشه با جزییات ایران ۲۷۸ سال پیش در زمان سلسله افشاری

عکس/ لامبورگینی میورا ۵۳ سال پیش در خیابان فردوسی تهران

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

چرا خواب‌هایمان را فراموش می‌کنیم؟

کنترل کلسترول با مصرف این نوشیدنی پرطرفدار ایرانی

جایزه تمشک طلایی به این سریال صداوسیما رسید!

عاملان انفجار ساختمان بنیاد، اتباع بودند

عکس/جمله عجیب عراقچی درباره مذاکره با آمریکا سوژه شد

اعلام وضع هوای تهران در روز چهارشنبه ۸ اسفند

پزشکیان: دولت چهاردهم عمیقا باور دارد که توسعه پایدار فقط در وضعیت صلح و آرامش ممکن است

شرایط پیش‌فروش مرحله دوم سکه اعلام شد

تصویب نقشه جامع دفاعی امنیتی ایران

توضیح استقلال درباره وضعیت مذاکره با ماتزاری؛ پیام‌هایی که دردسرساز شدند!

خانواده‌ای در زعفرانیه ۳۴۴ میلیون تومان قبض گاز دریافت کرد

ممنوعیت ازدواج مهاجران فاقد مدرک

تک و پاتک رسایی و قالیباف در جلسه علنی

تعداد تماشاگران دربی مشخص شد

اعتراض جامعه صنفی تهیه کنندگان سینما به توقیف تاسیان

یاوه گویی جدید نتانیاهو علیه ایران

هاشمی‌نسب قید حضور در استقلال را زد!

بررسی بخش دوم لایحه بودجه ۱۴۰۴ کل کشور به پایان رسید

عکس/ تجلیل از پیشکسوتان ورزشی خراسان رضوی

مدارس و ادارات این استان‌ها فردا (۸ اسفند) تعطیل شد/ اسامی در حال تکمیل است

مرد دندان‌پزشک چطور پسر ۲۹ ساله‌اش را به قتل رساند؟

وزارت بهداشت هشدار داد

پیش بینی بورس فردا چهارشنبه ۸ اسفند ۱۴۰۳

طرز تهیه حلوای به؛ حلوای خوشمزه و سنتی گیلانی

دستگیری زوج سارق در ماه عسل

ادعای قاتل دو زن مسافرکش: از زن‌ها کینه به دل داشتم

طرز تهیه مرغ لبویی؛ مرغ خوشرنگ و خوشمزه

گره گشایی تجاری از مسیر چابهار

اینفوگرافی/ ۱۰ شغل پردرآمد آینده که جهان را تسخیر می‌کند

زمان جدید دور دوم پیش فروش سکه+شرایط

معرفی هواپیمای نظامی سی-۲۷جی اسپارتان

عکس/ نمایی بی نظیر از حرم امام رضا ۶۳ سال پیش از فراز آسمان

عکس/ ساختمان موج؛ نمادی از معماری فرانسه در شهرک اکباتان

معرفی جاذبه های گردشگری برج میلاد تهران

لاوروف: به همکاری با ایران ادامه می‌دهیم

اینفوگرافی/ رکورد دو ساله تورم خوراکی‌ها شکست

با بیماری جنون دزدی بیشتر آشنا شوید

روش محاسبه حقوق کارگران ۱۴۰۴ تغییر کرد

عکس/ زیبایی خیره کننده یک روز برفی در دالاهوی کرمانشاه

عجیب‌ترین خواص ازگیل که باید بدانید

استقلال وکلا؛ سنگ بنایی که عدالت را زنده نگه می‌دارد

درخواست افزایش قیمت خودرو روی میز شورای رقابت

مرگ ۱۵ نفر بر اثر مسمومیت با الکل در آذربایجان

ارزش سهام عدالت امروز ۷ اسفند ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ تیپ گنگ شهرام صولتی ۵۳ سال پیش در پارک ملت

بازگشت امید عالیشاه به تمرین پرسپولیس

سال ۱۴۰۴ چند روز تعطیلی داریم؟ + عکس و جزییات

عکس/ ژست صمیمی عمو پورنگ و نعیمه نظام دوست با سفیر ژاپن

عکس/ اتوبوس‌های برقی زاکانی دود می‌کند

لاوروف و عراقچی دیدار کردند