چالش‌های تولید خودروهای برقی در ایران/ ایده هست، زیر ساخت نیست

مریم بهنام راد، اقتصاد 24 - دورنمای روشنی برای توسعه خودروهای برقی در جهان ترسیم شده است. این در حالی است که خودروسازان ایرانی، تاکنون فعالیتی جدی در این خصوص صورت نداده‌اند چراکه همچنان بر اجرای تعهدات تولیدی خود در مقابل مشتریان خودرویی خود با مشکلات زیادی در نبردند.

صنعت خودروسازی در ایران به اذعان کارشناسان و فعالان اقتصادی نیازمند اصلاحات جدی ساختاری است. از ایجاد فضای رقابت با خودروسازان خارجی در کیفیت‌ و استانداردهای این صنعت گرفته تا طراحی و تولید خودروهایی منطبق با تکنولوژی روز دنیا.

با این حال در شرایط اقتصادی کنونی که تحریم‌های نفتی کاهش چشمگیر درآمدها را در پی داشته و مبادلات تجاری و اقتصادی با دیگر کشورها با موانع بانکی و مالی متعددی روبروست، حمایت از صنایع داخلی به ویژه صنعت خودروسازی کشور، یک اولویت است.

همگام با تکنولوژی روز دنیا رمز موفقیت این صنعت در کشور است اما برای ایجاد چنین فضاهایی تنها با طراحی نمی تواند مسیر را برای گذر از تولید سنتی به مدرن هموار سازد چراکه صنعت خودروسازی جهان، در طی یک دهه‌ اخیر، شاهد یکی از دگرگونی‌های عظیم خود بوده است.

یکی از ابعاد  این دگرگونی، توسعه شتابان ساخت «خودروهای برقی» است. موسسات تحقیقاتی معتبر جهان، دورنمای بسیار روشنی را برای توسعه خودروهای برقی ترسیم می‌کنند و به نظر می‌رسد این خودروها، در دهه‌های آینده، می‌توانند جای خودروهای احتراق داخلی را بگیرند. این در حالی است که خودروسازان ایرانی، تاکنون فعالیتی جدی و چشمگیر در این خصوص صورت نداده‌اند و اهتمامی به تولید خودروی برقی نداشته‌اند.

یوز ایرانی یا خودروی برقی رها شده 

 



مدت زمان نسبتا زیادی است که کمپانی‌های مختلف شروع به ساخت خودروهای برقی و الکتریکی کرده‌اند که نسبت به اتومبیل‌های بنزینی آلودگی و سر و صدای کمتری دارند که این خود می‌تواند برای محیط زیست و دوست داران آن مناسب باشد. در این میان برخی طرح‌های خودروهای برقی حتی به تولید انبوه رسیده‌اند که نام کمپانی‌هایی نظیر رنو و بی‌ام‌و در این میان بسیار شنیده و دیده می‌شود.

خودروی برقی ایرانی «یوز» خودروی برقی تولید داخل است که در دی ماه سال 1395 رئیس‌جمهور در بازدید از محصولات دانش‌بنیان سوار آن شد و با این خودرو رانندگی کرد.

رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت به تازگی از پیگیری وزارت صنعت درباره تولید خودروهای برقی خبر داده و گفته است: تولید این خودروها یکی از برنامه‌های اصلی ما است که به جد پیگیری می‌شود. مپنا و چند شرکت دیگر در این زمینه فعال هستند ولی تحقیقات در این زمینه زمان‌بر است. البته نرخ خودروهای برقی هم باید به مرحله تجاری‌سازی برسد که مردم توان خرید آن را داشته باشند.

از سوی دیگر شهریور سال جاری بود که فرشاد مقیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو از همکاری شرکت های دانش بنیان با این گروه صنعتی برای طراحی و تولید خودروهای برقی خبر داد و حمایت های مالی و معنوی دولت و نهادهای قانون‌گذار برای توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز آن را بسیار ضروری دانست.

تولید خودرو برقی را تضمین کنید

امیرحسن کاکایی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت در این خصوص به خبرنگار اقتصاد24 گفت: زمان آن رسیده که صنعت خودرو کشور مطابق با تکنولوژی روز دنیا همراه باشد اما باید به این موضوع قبل از هر اقدامی توجه شود که توسعه زیرساخت های استفاده از تکنولوژی، ضرورتی اجتناب پذیر است. از اینرو استفاده از خودروهای برقی، نیازمند زیرساخت‌های خاصی است که بدون توسعه آن‌، استفاده از خودروهای برقی یا غیرممکن می شود یا به دشواری و با نقص صورت خواهد پذیرفت.

وی با تاکید بر لزوم همگامی صنعت خودرو کشور با استانداردها و تکنولوژی جهانی گفت: باید پذیرفت که برای ورود به عرصه های جدید صنعت خودرو، دو مولفه قابل توجه است؛ ابتدا باید زیر ساخت های استفاده از فناوری جدید برای مصرف کننده مهیا باشد و در مرحله بعد حمایت دولت از توسعه این دانش ها تضمین شده باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: این سوال مطرح است که کدامیک از این دو گزینه فراهم شده است که تولید خودروهای برقی برای چندمین بار در صنعت خودروسازی کشور مطرح می شود، در صورتی که طی سال های گذشته به دلیل مشکلات سرمایه‌گذاری و ساختاری، برنامه ریزی و در نهایت اجرای چنین طرحی ناقص و نیمه تمام مانده و طراحی نهایی برای تولید خودرو برقی با توجه به این مشکلات و ساختار معیوب زنجیره طرح، تولید تا عرضه شکل نگرفته است.

هدف گذاری های ناقص

کاکایی تصریح کرد: اگر هدف گذاری، استفاده گسترده از خودروهای برقی است، باید الزامات و زیرساخت‌هایی همچون تاسیس تعداد قابل توجهی ایستگاه‌های شارژ این نوع از خودروها فراهم شود اما آیا این کار با توجه به ظرفیت شبکه برق کشور قابل اجرا است؟

عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: طراحی و تولید قطعات این نوع خودرو نیز از دیگر مسائلی است که با توجه به ماهیت متغییر در تولید چنین خودرویی باید زمینه برای تولید خودرو برقی فراهم شود نه اینکه در نیمه راه به دنبال منابع برای تولید قطعات آن باشند و از شبکه‌های تأمین‌کنندگان اعم از قطعه‌سازان و مجموعه‌سازان بزرگ برای تولید، توسعه و حتی صادرات این محصول استفاده شود.

این کارشناس صنعت خودرو با یادآوری این موضوع که هرچند امروز صنعت خودروسازی کشور با وجود تحریم ها و تهدیدها همچنان سرپا ایستاده است گفت: اما باید پذیرفت که صنعت خودرو در ایران به تکامل نرسیده و برای تولید خودرو با کمبود نقدینگی و طراحی های جدید، استانداردهای جهانی و همچنین زیر ساخت توسعه در زنجیره خودروسازی مواجهیم.

پیشنهادی برای ورود خودروهای برقی

کاکایی در ادامه با بیان اینکه فاصله صنعت خودروسازی کشور با دانش روز دنیا نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که باید زیر ساخت تقویت آن قبل از شروع هر اقدامی جهت تولید خودروهای برقی فراهم شود، تصریح کرد: در حالی که در ایران شرکت خودروسازی زیادی فعال است اما تنها دو خودروساز کشورمان می توانند در رده جهانی بایستند، هرچند که هنوز میزان تیراژ همین دو خودروساز نیز مطابق با تیراژ خودروهای جهانی نیست.

وی با طرح پیشنهادی مبنی بر تولید خودروهای برقی ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه اتوبوس تاکید کرد: با توجه به حضور خودروسازان مطرح در تولید ناوگان اتوبوسرانی، بهتر است طرح تولید خودروهای برقی از این بخش کلید بخورد.

این کارشناس صنعت خودرو اضافه کرد: علت چنین اقدامی در ابتدا باعث کاهش آلودگی هوا می شود و در مرحله دوم به دلیل ضرورت تولید و عرضه ناوگان حمل و نقل عمومی، دولت باید با اختصاص بودجه به این بخش، حفظ تولید چنین خودروهایی را تضمین کند.

قیمت تیبا و رانا در صورت برقی شدن سه برابر می شود

به گزارش اقتصاد 24، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز اخیرا پیشنهاداتی مشابه ارائه کرده و در یکی از گزارش‌های خود، آورده است: درخصوص کشور ایران آنچه که واضح است اینکه به منظور گسترش استفاده از خودروهای برقی باید علاوه بر ایجاد بازار رقابت پذیر مشخصات فنی خودرو، با در نظر گرفتن یارانه دولتی، قیمت این خودروها (چه تولید داخل کشور و چه وارداتی) در حدی باشد که بتوان مصرف کنندگان را تشویق به خرید این نوع خودرو کرد، لذا در نظر گرفتن یارانه خرید خودروهای برقی در بودجه سالانه یکی از بهترین سیاست‌های حمایتی در کشور می‌تواند باشد تا در کنار سایر سیاست‌ها مانند تخفیف‌های مالیاتی در گسترش روز افزون استفاده از خودروهای برقی در حمل و نقل مفید واقع شود.

همچنین این مرکز در گزارش خود آورده است: در صورتی که خودروهایی نظیر «رانا» و «تیبا» بخواهند در تیراژ پایین، به صورت برقی تولید شوند، قیمت تمام شده آن‌ها، حدود سه برابر قیمت تمام شده مدل بنزینی آن‌ها خواهد شد.